Szansa na wyższą emeryturę

Świadczenia osób starszych, które kilka lat temu osiągnęły wiek emerytalny, ale nadal postanowiły pracować, mogą być nawet o 30—40 proc. wyższe. Sądy nakazują ZUS-owi przeliczać ich emerytury w korzystny dla nich sposób.

W ostatnich miesiącach Sąd Najwyższy wydał kilka orzeczeń korzystnych dla emerytów, którzy urodzili się przed 1949 r. i złożyli wniosek o wyliczenie emerytury w 2009 r. bądź później. Jeśli osiągnęli oni wiek emerytalny (wtedy było to — co do zasady — 60 lat dla kobiet (20 lat okresów składkowych) albo 65 lat dla mężczyzn (25 lat okresów składkowych)), ale nadal pracowali, to mają prawo do dodatkowego wyliczenia emerytury. Mogą skorzystać z wyliczenia tzw. emerytury kapitałowej (przewidzianej zasadniczo dla osób młodszych, a zwłaszcza tych urodzonych po 1969 r.).

W praktyce możliwość korzystniejszego przeliczenia emerytury dotyczy więc nawet osób przechodzących na nią w ostatnich latach. Z wyroków sądowych w takich sprawach wynika, że po takim przeliczeniu emerytura może być nawet o 30—40 proc. wyższa od dotychczasowej, dotyczy to zwłaszcza mężczyzn.

Sygnatury korzystnych dla emerytów orzeczeń Sądu Najwyższego to: II UK 23/13, II UK 143/13 i II UZP 4/13. Sędziowie uznają, że po pierwsze, nie ma znaczenia fakt, czy przed 2009 r. pracujący emeryci składali już wnioski o wcześniejszą emeryturę bądź o emeryturę w niższym wieku emerytalnym (są niektóre grupy zawodowe do tego uprawnione, np. nauczyciele). Wniosek emerytalny złożony w 2009 r. lub później nie musi więc być w ogóle pierwszym, jaki składał emeryt.

Po drugie, na korzystne przeliczenie emerytury mają szansę także osoby, które co prawda złożyły wniosek w 2009 r. lub później, ale ZUS wyliczył im świadczenie według starych zasad, w ogóle nie biorąc pod uwagę obliczenia emerytury systemem kapitałowym. Czyli prawie wszyscy zainteresowani, bo ZUS bardzo rzadko sam z siebie obliczał kapitał początkowy osobom urodzonym przed 1949 r.

ZUS najczęściej też w ogóle nie informował składających wnioski o „kapitałowej” ". Szansa na wyższą emeryturę opcji wyliczenia emerytury. To pozwala wystąpić o przeliczenie na zasadach kapitałowych emerytury tym osobom, którym ZUS wyliczył ją tylko na starych zasadach, choć żądały wyboru najkorzystniejszego wariantu.

Co można zrobić, aby dostać wyższe świadczenie? Zainteresowani powinni wystąpić do ZUS z wnioskiem o jego wyliczenie na podstawie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wtedy ZUS obliczy kapitał początkowy i zrobi symulację miesięcznej wysokości emerytury. Jeśli będzie ona wyższa od dotychczasowej, to powinien rozpocząć jej wypłatę według nowych stawek.

Gdy ZUS odmówi wyliczenia emerytury na nowo, zainteresowany może się odwołać do sądu. Najwięcej mogą skorzystać na nowych możliwościach starsi mężczyźni — logika systemu kapitałowego polega bowiem na wyliczaniu świadczeń z uwzględnieniem nie tylko odkładanych składek i stażu pracy, ale także czasu, jaki pozostał do końca życia (w oparciu o dane statystyczne średniej długości życia).

Michał Leski, radca prawny, Zakon Rycerzy Jana Pawła II

opr. mg/mg