Razem dla chorych na AIDS

Tematem XIX Spotkania Międzynarodowego Katolicko-Żydowskiego Komitetu Łączności w Kapsztadzie była „Służba zdrowia a przywracanie godności obrazowi Bożemu".

Po licznych wcześniejszych spotkaniach, na których poruszano tematykę ściśle teologiczną - razem z przejęciem przewodnictwa w ILC przez kardynała Kaspera - obrady zostały skierowane ku tematyce pragmatycznej: w jaki sposób żydzi i chrześcijanie mogą wspólnie pracować dla wspólnego dobra. Poprzednie, XVIII Spotkanie ILC w Buenos Aires ukazało przykład współpracy katolików (Caritas) i żydów (AMIA) w dziedzinie pomocy dla bezdomnych. Obecne zaś dotyczyło palącej w Afryce Subsaharyjskiej kwestii wspólnej pomocy ludziom cierpiącym na AIDS.

Współpraca w leczeniu AIDS

Gdy chodzi o współpracę w leczeniu AIDS - zdaniem kardynała Kaspera -trzeba wreszcie przejść od dialogu do współdziałania. Plagę AIDS i jej rozmiary starał się opisać referat księdza Roberta J. Vitillo, specjalnego doradcy ds. HIV i AIDS przy Caritas Internationalis w Genewie. Pod koniec 2005 roku ok. 38,6 min ludzi było zaatakowanych przez tego wirusa. We wschodniej Europie najbardziej zagrożone są Ukraina i Federacja Rosyjska, która ma nieszczęście przodować pod tym względem w całej Europie. Destrukcyjny wpływ choroby podważa stabilność przyszłości świata, a jednocześnie jest wołaniem o przywrócenie godności, jaką Bóg obdarzył każdego człowieka, w tym także każdego chorego. Jedyną nadzieją na sprostanie temu tragicznemu wyzwaniu jest międzynarodowa solidarność.

Prof. Michael Rudolph szeroko opisywał przyczyny choroby. Ubolewał, że służba zdrowia nie dysponuje wystarczającymi siłami (brak 4,3 min pracowników na świecie!), aby sprostać nowym wyzwaniom. W takiej sytuacji - sugerował - w RPA trzeba odwołać się do pomocy tradycyjnych uzdrawiaczy, których w kraju jest 250 tys. Lecz mimo ich instruowania i wysiłku lekarzy stan zdrowia w RPA przez 30 lat polepszył się tylko o 1/6. Główne siły winny być skierowane na prewencję, która nie jest tania, ale ciągle o wiele tańsza aniżeli samo leczenie. Trzeba wyposażyć ludzi w nadzieję. Najwyższym stopniem miłosierdzia jest dodanie ludziom sił (tu przykład działań ostatniego laureata pokojowej Nagrody Nobla z Indii, Muhammada Yunusa). Przed leczeniem ciała trzeba pamiętać o leczeniu duszy.

Dla „zilustrowania" powagi problemu grupa uczestników udała się do dwóch ośrodków zajmujących się leczeniem chorych na AIDS: do katolickiego ośrodka Św. Józefa, wyposażonego w szpital dla chorych dzieci oraz do MaaAfrika Tikkun, żydowskiego ośrodka specjalizującego się w opiece domowej nad wybranymi kategoriami chorych (którzy nie używają narkotyków i alkoholu).

Ważne pytania

Temat główny był rozpatrywany także od strony politycznej przez panią Phumzile Mlambo-Ngcuka, wiceprezydent RPA. Przewodzi ona ruchowi moralnego odrodzenia kraju i zwraca uwagę na konieczność wzmocnienia roli tradycyjnie rozumianej rodziny, najbardziej sprawdzonej instytucji przeszłości i przyszłości. Przyszłość należy do społeczności umiejącej respektować życie, do społeczności będącej w stanie zagwarantować ten sam rodzaj sprawiedliwości dla jak największej liczby ludzi. Tego wszystkiego domaga się tragiczna sytuacja w kraju: w RPA jest 1 mln sierot.

Od strony teologicznej temat został podjęty przez naczelnego rabina Izraela Yona Metzger oraz ks. prof. Eberharda Schockenhoffa. Metzger pytał, czy skoro choroba jest chciana przez Boga, to doktor podejmujący się leczenia nie występuje przeciw woli Bożej? Gdy chodzi o wykup człowieka porwanego: czy wolno za niego zapłacić wykup w większej wysokości, niż on jest wart? Tradycja żydowska zdaje się dawać odpowiedź negatywną za względu na to, że takie postępowanie zachęcałoby porywaczy do następnych porwań. Nie zgadza się ona również na samobójstwo, ponieważ nie jesteśmy właścicielami naszego ciała i duszy. W odniesieniu do chorych na AIDS - trzeba zachować szacunek i pomóc im w szanowaniu samych siebie.

Ze strony katolickiej ks. prof. Schockenhoff starał się wskazać na różnicę między człowiekiem (niedoskonałym obrazem Boga) a Chrystusem (doskonałym obrazem Ojca). Bycie obrazem nie jest uzależnione od żadnej innej kondycji. Bez względu na to, czy ktoś jest religijny czy nie, i tak pozostaje obrazem Bożym.

Czas modlitwy

Katoliccy uczestnicy spotkania udali się w niedzielę do Guguletu, biednej dzielnicy Cape Town. Mszy św., w której uczestniczyły grupy osób różnych narodowości, przewodniczył kard. Kasper, homilię wygłosił kard. Napier. Najbardziej pouczająca podczas tej Mszy Św., była postawa afrykańskich uczestników. Żywiołowe rytmy, niekończące się pieśni wskazywały na inną eklezjologię. Na ludzi, którzy dobrze czują się we wspólnocie i pragną tę wspólnotę jak najdłużej przeżywać.

Edukacja do dialogu

Zamknięcie konferencji łączyło się z dyskusją dotyczącą relacji z islamem, wspólnych projektów, a także zadań w dziedzinie edukacji. W tej ostatniej materii wskazano na progres po stronie katolickiej, która dysponuje systemem hierarchicznym, pozwalającym łatwiej wprowadzać zaakceptowane zmiany.

Rozpatrując kwestię obecności tematyki dialogu w wyższych seminariach duchownych, wskazano najpierw na ramy programowe zawarte w „Ratio studiorum". Tego rodzaju tematyka mogłaby znaleźć się w ramach kursów opcjonalnych bądź też w ramach wykładów, jakie zakłada „Ratio studiorum" (filozofia dialogu, religioznawstwo, geografia i historia biblijna, egzegeza Starego i Nowego Testamentu, teologia biblijna, katolicka nauka społeczna, itd.). Można by ją poruszać także poprzez pozaszkolne metody, np. multimedialne. W końcu ostateczną decyzję mogłaby podjąć Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego, ale nie jest to sprawa prosta, ponieważ już teraz profesorowie narzekają na zbyt mały wymiar godzin przeznaczony na wykładane przez nich przedmioty. Poza tym uniwersytet ze swej strony narzuca zazwyczaj dodatkowe przedmioty, a doba składa się tylko z 24 godzin.

Problemem dla żydów pozostaje sposób wprowadzenia pełniejszego spojrzenia na chrześcijaństwo. Pozbawiona struktury hierarchicznej strona"! żydowska może oddziaływać przez Boards of Jewish Education, prze; różne organizacje o krajowym albo międzynarodowym wymiarze, przez dobrą wolę poszczególnych szkół żydowskich, przez media i środki multimedialne, ale skutek jest trudny do przewidzenia.

Deklaracja

Na koniec uczestnicy spotkania przygotowali wspólną deklarację. Stwierdza się w niej, że to pierwsze spotkanie Komitetu w Afryce jest znakiem nadziei. Dyskusje przeprowadzone w spokojnej atmosferze nie pominęły milczeniem cierpienia tego kontynentu. Przyjęto do wiadomości podobne spojrzenie na każdego człowieka, jako na obraz Boży, który w dobrym czy złym, zawsze domaga się naszego szacunku. Domaga się naszego bycia błogosławieństwem dla drugiego człowieka, to znaczy także bycia źródłem oczyszczenia.

Autor artykułu jest konsulatorem Watykańskiej komisji ds. religijnych relacji z hebraizmem

opr. mg/mg