II Instrukcja Episkopatu Polski dotycząca przygotowania do małżeństwa i życia rodzinnego oraz wprowadzenia nowego obrzędu sakramentu małżeństwa

II Instrukcja Episkopatu Polski dotycząca przygotowania do małżeństwa i życia rodzinnego oraz wprowadzenia nowego obrzędu sakramentu małżeństwa - 11.03.1975

Autor/źródło: photogenica.pl, , licencja: 0

(fragmenty) - (Część I pominięto ze względu na nowe uregulowania w Instrukcji z 1989 roku).

LITURGIA SAKRAMENTU MAŁŻEŃSTWA

16. "Głęboka wspólnota życia i miłości małżeńskiej ustanowiona przez Stwórcę i unormowana Jego prawami, zawiązuje się przez przymierze małżeńskie, czyli przez nieodwołaną, osobistą zgodę" (KDK nr 48). Tę nierozerwalną umowę między ochrzczonymi Chrystus podniósł do godności sakramentu. Ponieważ związek małżeński jest podstawa wszelkiej społeczności ludzkiej, a rodzina jakby domowym Kościołem (por. KK nr 11; DA nr 11), dlatego liturgiczny obrzęd tego sakramentu musi znaleźć właściwe sobie miejsce w duszpasterstwie.
Z tego względu ogólnokościelne przepisy wstępu do Obrzędu Małżeństwa i rubryki normujące sprawowanie tego sakramentu wymagają wiążących wyjaśnień w celu jednakowej ich interpretacji i poprawnej realizacji na terenie całego Kraju.

17. Dobrze przygotowany i sprawny obrzęd sakramentu małżeństwa, spełniający jak cała liturgia funkcję służebną wobec ludzkiego życia, ukazuje wszystkim zgro madzonym, a oblubieńcom przede wszystkim, jak nowo powstająca rodzina włączona jest mocą sakramentu w plan Bożego zbawienia, a wzajemna miłość małżonków staje się obrazem miłości Chtystusa i Kościoła oraz w niej uczestniczy.

18. Podczas sprawowania sakramentu małżeństwa Kościół często spotyka wśród nowożeńców i innych uczestników zgromadzenia takich braci, którzy od dawna nie mieli z nim żadnego kontaktu, spotyka także braci odłączonych, wyznawców innych religii i niewierzących ogóle. W zgromadzeniu mogą się znajdować małżonkowie, którzy ze względu na przeżywane trudności małżeńskie pragną ponownie zaczerpnąć światła i mocy do przestrzegania złożonych kiedyś przyrzeczeń wzajemnej miłości.
Na pewno są też ludzie młodzi, którzy niebawem wkroczą na drogę wiodącą ku małżeństwu, a w których pojęcia o chrześcijańskiej wspólnocie życia w miłości są dość powierzchowne. Korzystając z tak znakomitej okazji, duszpasterze powinni z ojcowska troską wyciągnąć pomocną dłoń do każdego, głosząc radosne i życiodajne orędzie zbawienia (OSM nr 9).

19. Liturgiczne obrzędy sakramentu małżeństwa powinna cechować dostojna radość. Okazałość zewnętrzna nie może jednak przesunąć na plan dalszy szlachetnej prostoty samych obrzędów (por. Jk 2,1-4; KL nr 32; OSM nr 10). Względy materialne w żadnym wypadku nie mogą decydować o udziale większej liczby duchownych, czy o specjalnych dekoracjach kościoła.

20. Poprawne sprawowanie liturgii małżeństwa wymaga nie tylko przygotowania ze strony celebransa i liturgicznej służby ołtarza, lecz także samych narzeczonych. "Ponieważ sakrament małżeństwa zakłada istnienie wiary i jej się domaga" (OSM nr 7), dlatego podczas spotkań z narzeczonymi, oprócz rozważań nad doktrynalnymi zasadami nauki chrześcijańskiej w ogóle, a o małżeństwie i rodzinie w szczególności, nie może zabraknąć uważnej refleksji nad treścią czytań biblijnych i tekstów liturgicznych oraz nad znaczeniem i przebiegiem samych obrzędów (OSM nr 5).

21. Powstanie nowej rodziny chrześcijańskiej nie jest wydarzeniem interesującym jedynie dwie rodziny, lecz wydarzeniem niezmiernie ważnym dla całego Kościoła i miejscowej wspólnoty. Dlatego zapowiedzi oprócz spełnienia wymogów prawa, powinny przez uwydatnienie eklezjalnego wymiaru mającej powstać rodziny (KK nr 11) uwrażliwić całą wspólnotę parafialną na modlitwę w intencji narzeczonych i na późniejsze jej uczestnictwo w samej liturgii sakramentu małżeństwa.

22. Liturgię małżeństwa można sprawować przez cały rok, z wyjątkiem Triduum Paschalnego. Ponieważ w naszym kraju pozakościelne uroczystości weselne przebiegają zwykle w atmosferze okazałości i wystawności, dlatego duszpasterze respektują głęboko zakorzeniony w świadomości wiernych zwyczaj z dużą roztropnością i tylko w wyjątkowych przypadkach korzystać będą z prawa błogosławieństwa związków małżeńskich w Adwencie i Wielkim Poście, a zwłaszcza w Środę Popielcową i w Wielkim Tygodniu (por. OSM nr 11).

23. W miarę możności należy zalecać wspólnotową celebrację kilku związków małżeńskich, co w dużych parafiach wielkomiejskich wydaje się praktyczną koniecznością. Celebracji takiej nie można jednak nikomu narzucić.

II -

24. Kiedy nupturienci są katolikami, "liturgię małżeństwa należy zwykle sprawować podczas Mszy św." (KL nr 76; OSM nr 6). Między Eucharystią, która realizuje "nowe i wieczne przymierze" Boga ze swoim ludem a małżeństwem, "objawiającym tajemnicę zaślubin Chrystusa z Kościołem", istnieją głębokie powiązania (por. OSM nr 84 89).
Sprawowanie małżeństwa podczas Mszy św. jest niewskazane w przypadku nowożeńców religijnie obojętnych.

25. Ponieważ małżeństwa zawierane są przeważnie w sobotę wieczorem lub w przeddzień obowiązujących uroczystości i świąt, a w następującym dniu świątecznym znikoma liczba nowożeńców oraz gości weselnych uczestniczy w eucharystycznej Ofierze, dlatego duszpasterze zachęcać będą wiernych do zawierania związków małżeńskich w niedzielę i święta nakazane, w drugie dni Wielkanocy i Bożego Narodzenia.

26. Kiedy małżeństwo zawierane jest podczas Mszy św. należy posłużyć się zgodnie z rubrykami (OSM nr 11) formularzem "za nowożeńców". Modlitw tej Mszy św. przepojone są macierzyńska troską Kościoła o nowożeńców, o wszystkich małżonków, o całą ludzkość i świat. Jest w nich bowiem mowa o roli małżeństwa w Bożym planie zbawienia o wzajemnej miłości męża i żony, o ich świadectwie wiary względem ludzi, a szczególnie względem własnych dzieci.

27. Nie wyklucza się jednak sprawowania sakramentu małżeństwa poza Mszą św. (KL nr 78). Forma ta obowiązuje, kiedy jedna ze stron jest niekatolicką, nieochrzczoną, lub niewierzącą (OSM nr 8). Katolikom zawierającym związek małżeński poza Mszą św. można w ramach obrzędu udzielić Komunii św.., zgodnie z nr 60 Obrzędów Sakramentu Małżeństwa.

28. Ponieważ powitanie narzeczonych przez kapłana u wejścia do kościoła (OSM nr 19; 41; 62) nie zawsze będzie możliwe czy wskazane, dlatego obrzęd ten zawsze należy pomijać zachowując tylko liturgiczne powitanie przy ołtarzu.

29. Każdą formę obrzędów sakramentu małżeństwa musi poprzedzać liturgia słowa: minimum dwa czytania w tym Ewangelia, psalm responsoryjny, śpiew przed Ewangelią, homilia i modlitwa powszechna (KL nr 78: OSM nr 5; 6; 45); czytanie biblijne można ograniczyć do jednego tylko wtedy, kiedy jedna ze stron jest nieochrzczoną (OSM nr 64).

30. Podczas liturgii sakramentu małżeństwa można wykonać jedynie śpiewy funkcjonalnie związane z poszcze g ólnymi obrzędami. Instrumentalnowokalne utwory muzyki religijnej mogą być wykonywane przed rozpoczęciem obrzędów i po ich zakończeniu.

31. Ponieważ zgromadzona wspólnota jest również uczestnikiem i świadkiem sprawowanej tajemnicy, dlatego wszystkie teksty wypowiadane przez celebransa i nowożeńców powinny być dobrze słyszalne, a rytm całej celebracji ma być w miarę powolny, bez cienia pośpiechu czy zamieszania.

32. Kapłan błogosławi obrączki nie kropiąc ich wodą święconą. Ponieważ słowa towarzyszące wzajemnemu nakładaniu obrączek wypowiadają sami nowożeńcy (nie powtarzają słów za kapłanem), dlatego uprzednio należy ich o tym pouczyć, a podczas samego obrzędu udostępnić im tekst.

33. Nad nowożeńcami kapłan odmawia zawsze specjalne błogosławieństwo ( także w Adwencie i Wielkim Poście i gdy zaślubiona jest wdowa), według jednej z trzech formuł podanych w rytuale (OSM s. 83; 89; 94). Jeśli małżeństwo zawiera się w czasie Mszy św., błogosławieństwa tego udziela kapłan po Ojcze nasz; w obrzędach poza Mszą błogosławieństwo łączy się z modlitwą powszechną (OSM nr 55). Błogosławieństwo można opuścić tylko wtedy, gdy jedno z małżonków jest nieochrzczone (OSM nr 74); gdyby się go udzielało, należy zastosować specjalną formułę (OSM nr 75).

34. Na zakończenie obrzędów sakramentu małżeństwa, sprawowanych zarówno podczas Mszy św. jak i poza Mszą, kapłan udziela nowo zaślubionym i pozostałym uczestnikom liturgii błogosławieństwa: albo w formie uroczystej (OSM s. 86; 91; 96), albo zwyczajnej "niech was błogosławi...". Po błogosławieństwie zaślubienie nie całują krzyża, ani nie są pokrapiani wodą święconą.
Instrukcja wchodzi w życie z dniem uroczystości Zesłania Ducha Świętego.