Brzozowe krzyże dla Batalionu „Zośka” od Fundacji PGE

Proste brzozowe krzyże są jednym z symboli poświęcenia żołnierzy Armii Krajowej w walce o wolną Polskę. Wsparcie renowacji Kwatery Batalionu „Zośka” na Powązkach jest wkładem Grupy PGE w ochronę pamięci bohaterów Powstania Warszawskiego – mówi Wojciech Dąbrowski, prezes zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej.

Batalion Armii Krajowej „Zośka” został utworzony 1 września 1943 roku. Liczył ponad 300 żołnierzy i w znacznej części składał się z harcerzy Szarych Szeregów. Swoją nazwę otrzymał na cześć Tadeusza Zawadzkiego „Zośki” - dowódcy warszawskich Grup Szturmowych, który poległ w ataku na posterunek w Sieczychach w nocy z 20 na 21 sierpnia 1943 roku. W czasie okupacji niemieckiej żołnierze batalionu „Zośka” brali udział głównie w akcjach dywersyjno-sabotażowych. Batalion walczył w Powstaniu Warszawskim w Zgrupowaniu Armii Krajowej „Radosław”.

Ogromnie ważne jest dla nas zachowanie pamięci o bohaterach i chronienie jej przed zapomnieniem, zwłaszcza, że kwatera posiada status mogiły wojennej, a Batalion Armii Krajowej „Zośka” za walki w Powstaniu Warszawskim odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari – mówi Stanisław Wyganowski, wiceprzewodniczący zarządu Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol”.

Kwatera Batalionu Armii Krajowej „Zośka” to najpiękniejsza kwatera żołnierska na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach. W oznaczonej numerem A-20 kwaterze pochowanych jest 212 żołnierzy, w większości harcerzy – członków Szarych Szeregów i Batalionu „Zośka”, którzy zginęli podczas II wojny światowej. Jedną z pierwszych osób pochowanych w miejscu dzisiejszej kwatery był Jan Bytnar „Rudy”, odbity z rąk Gestapo 26 marca 1943 roku w akcji pod Arsenałem. W tej części cmentarza znajduje się także grób Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”.

Cechą charakterystyczną kwatery są duże, białe, brzozowe krzyże. Ze względu na nietrwałość drewna brzozowego 130 krzyży wymaga wymiany co cztery lata. Kwatera batalionu „Zośka” wymaga również kompleksowego remontu elementów kamiennych, wykonanych z piaskowca, uzupełnienia ubytków w kamieniu, wyrównania obramowań grobów, oczyszczenia i uporządkowania zieleni.

Kwatera A-20 Cmentarza Wojskowego jest pod opieką Stowarzyszenia Stołecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol”. W odpowiedzi na ich apel, Fundacja PGE włączyła się w zbiórkę pieniędzy na przeprowadzenie prac remontowych.

Fundacja PGE prowadzi działania społeczne m.in. nastawione na edukację i pielęgnowanie pamięci historycznej. W 2021 roku została mecenasem Wirtualnego Muzeum Polskiego Państwa Podziemnego. Fundacja PGE prowadzi również projekt „Tablice pamięci”, którego celem jest przywrócenie pamięci o Tablicach Tchorka upamiętniających miejsca egzekucji Polaków w czasie II Wojny Światowej.