Magowie czy królowie? Kim byli mędrcy, którzy pokłonili się Jezusowi?

6 stycznia w Kościele katolickim obchodzimy uroczystość Objawienia Pańskiego, potocznie nazywaną Świętem Trzech Króli. Nasza wyobraźnia ukształtowana przez jasełka, kolędy, szopki betlejemskie i dzieła sztuki, podsuwa nam obraz trzech monarchów w bogatych królewskich szatach, którzy wchodzą do ubogiej stajenki, aby tam pospołu z pasterzami oddać hołd Dzieciątku Jezus. Tymczasem wyobrażenia te nie znajduje żadnego potwierdzenia w Ewangelii i pochodzą z późniejszych legend chrześcijańskich oraz apokryfów. Trzej Królowie nazywani są „Magami ze Wschodu”. 

O tym, kim byli Trzej Królowie, czego o nich nie wiemy i jakie ciekawostki są z nimi związane, mówi Roman Zając, autor książki „Trzej Królowie. Tajemnica Mędrców ze Wschodu”, biblista, demonolog, kustosz Biblioteki Uniwersyteckiej KUL.

Ewangelia według św. Mateusza, która jako jedyna zawiera opowieść o ich wizycie, nie nazywa ich w ogóle królami, tylko „Magami ze Wschodu”. Królewską godność przypisano im przez skojarzenie z fragmentami Starego Testamentu, które zapowiadały, że przyszłemu mesjańskiemu królowi Izraela pokłonią się władcy z różnych stron świata. Opowieść Mateusza uznano za wypełnienie tych słów.

„Ewangelia nie precyzuje liczby Magów, choć wspomina o trzech darach, które dali Jezusowi, z czego niektórzy wyciągnęli wniosek, że prawdopodobnie było ich trzech, ale równie dobrze mogli przybyć w liczniejszym gronie. Z Ewangelii nie poznamy też ich imion. Najbardziej popularna stała się wersja, że byli to Kacper, Melchior i Baltazar, ale imiona te wywodzą się z apokryfów i są jedną z wielu propozycji” – mówi R. Zając.

Imiona mędrców i… Chiny

Na przestrzeni wieków można prześledzić bardzo różne pomysły, jak się nazywali. Na przykład według syryjskiego utworu „Grota Skarbów” do Betlejem przybyli: Hormizdad, Azregad i Perozdad. W tradycji ormiańskiej spotykamy imiona: Kagpha, Badadilma i Badadakharida. Średniowieczna Złota Legenda nazwała ich Apellus, Amerus i Damascus oraz Galgalat, Magalath i Saracin. Niemiecka mistyczka Anna Katarzyna Emmerich twierdziła z kolei, że nazywali się Menzor, Sair i Teokenon. Lista hipotez na temat domniemanych imion tych tajemniczych przybyszów jest bardzo długa. „Z Ewangelii wiemy, że przybyli ze Wschodu, co mogło oznaczać Arabię, Babilonię lub Persję. Nie brakowało jednak też pomysłów lokalizujących ojczyznę Magów w bardziej odległych zakątkach Ziemi – w Etiopii, w Indiach, a nawet w... Chinach. Co ciekawe, współcześnie wielu chińskich chrześcijan faktycznie wierzy w pochodzenie przynajmniej jednego Maga z ich ojczyzny. Wymieniają oni nawet konkretną postać historyczną, a mianowicie Liu Xianga, konfucjańskiego uczonego, a zarazem głównego astronoma na dworze dynastii Han” – zaznacza biblista.

Jezus mocą na magów

Słowo „magowie”, którym zostali nazwani w Ewangelii, kojarzy się nam obecnie raczej z adeptami magii, czyli czarodziejami. Taka interpretacja faktycznie pojawiła się u kilku ojców Kościoła (takich jak Justyn Męczennik, Orygenes, Bazyli Wielki, czy Tertulian). Uważali oni, że Magowie ze Wschodu byli tak naprawdę czarnoksiężnikami i okultystami, którzy czerpali moc od demonów, ale w momencie narodzin Jezusa moc ta osłabła, zaczęli więc szukać przyczyny tego stanu rzeczy. Ich hołd interpretowano jako uznanie władzy Chrystusa przez pokonanych adeptów magii, którzy nawrócili się i wyrzekli bluźnierczych praktyk.