Źle przechowywane leki mogą być mniej skuteczne. Na co zwracać uwagę?

Studentki Wydziału Nauk Farmaceutycznych w Sosnowcu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego: Weronika Nogaj, Iga Hasiak i Marta Gwóźdź, działające w Kole Naukowym przy Katedrze Chemii i Analizy Leków pod opieką dr hab. Artura Beberoka przeprowadziły badanie, pozwalające sprawdzić wiedzę pacjentów na ten temat. Okazało się, że wiele osób nie przestrzega zasad prawidłowego przechowywania leków w swoich domach, a jedynie 40 proc. ankietowanych zawsze sprawdza wygląd i konsystencję leku przed jego zastosowaniem.

„Bardzo ważne jest, aby każdy pacjent miał świadomość, jak groźne dla zdrowia i życia skutki może nieść za sobą niewłaściwe przechowywanie środków leczniczych. Może bowiem powodować brak osiągnięcia efektu terapeutycznego, a w najgorszym przypadku doprowadzić do zmniejszenia bezpieczeństwa farmakoterapii” – podkreślił Artur Beberok.

W leku niewłaściwie przechowywanym mogą pojawić się zmiany, które jesteśmy w stanie zauważyć sami, jak np. zmiana w barwie i konsystencji. Dlatego niezmiernie ważne jest, aby przed zaaplikowaniem syropu, tabletek czy czopków sprawdzić ich wygląd. Jeśli różni od swojej pierwotnej postaci, stosowanie preparatu jest zabronione.

„Jedną z podstawowych zasad pozwalających prawidłowo przechowywać leki w warunkach domowych jest odpowiednia interpretacja wskazań producenta dotycząca miejsca i temperatury” – przypomina dr hab. Beberok. Na opakowaniach produktów leczniczych znajdują się następujące zalecenia: „przechowywać w temperaturze pokojowej” – co oznacza zakres temperaturowy 15-25 stopni C (najczęściej spotykany); „przechowywać w chłodnym miejscu”, czyli jest to zakres 5-15 stopni C; „przechowywać w lodówce”, tj. 2-8 stopni C.

Warto też zwrócić uwagę na warunki panujące w pomieszczeniu, w którym przechowuje się leki. Należy umieszczać je w szafkach, które nie są narażone na promienie słoneczne oraz na wilgotność, zatem lepiej niż w kuchni czy łazience na domową apteczkę przeznaczyć szafkę w pokoju.

„Kolejną bardzo ważną zasadą, o której musimy pamiętać przed zażyciem każdego leku, jest sprawdzanie jego terminu ważności określonego i nadrukowanego na opakowaniu przez producenta” – tłumaczy Weronika Nogaj.

„Nie wolno przyjmować produktów leczniczych po upływie tego czasu, ponieważ może to prowadzić do negatywnych, skutków dla zdrowia i życia pacjenta. Zaskakujący jest fakt, że aż 30 proc. ankietowanych przyjmuje leki po upływie terminu ważności. Ponadto, w przypadku niektórych postaci leków, np. kropli do oczu, powinniśmy wyjątkowo przestrzegać zasad dotyczących terminu przydatności do użycia zawartego w ulotce. Wynika to z faktu, że podawane do oczu muszą być jałowe, czyli pozbawione drobnoustrojów chorobotwórczych” - dodaje Iga Hasiak.

Należy więc sprawdzać termin ważności nadrukowany na opakowaniu, a także czytać ulotki dołączone do środków leczniczych. Leków przeterminowanych nie należy wyrzucać do kosza – lepiej zanieść je do apteki, która przekaże je odpowiednim instytucjom posiadającym właściwe procedury niszczenia leków niezdatnych do spożycia. 

PAP - Nauka w Polsce, Anna Gumułka