Dla 81 proc. Polaków Jan Paweł II jest autorytetem moralnym. Nie zmieniła tego polityczno-medialna burza

 „Polityczno-medialna burza związana z doniesieniami dotyczącymi tuszowania przez kardynała Karola Wojtyłę przypadków pedofilii wśród księży nie naruszyła autorytetu Jana Pawła II w polskim społeczeństwie” – stwierdza CBOS.

Badania pokazują, że stosunek Polaków do medialnych doniesień na temat tuszowania przypadków pedofilii wśród księży przez kardynała Karola Wojtyłę nie jest jednoznaczny. Około dwóch piątych ankietowanych (38%) uważa, że informacje o ukrywaniu przypadków pedofilii wśród księży przez przyszłego papieża są niewiarygodne. W wiarygodność tych doniesień wierzy 30% respondentów. Blisko jedna trzecia badanych (32%) nie ma w tej kwestii wyrobionego zdania.

Bardziej wyraźne są oceny postrzeganych motywów doniesień o tuszowaniu pedofilii przez kardynała Karola Wojtyłę. Niemal połowa ankietowanych (48%) uważa, że jest to atak na Jana Pawła II mający na celu podważenie jego autorytetu. Co trzeci badany (32%) postrzega te doniesienia jako próbę rzetelnego wyjaśnienia postawy kardynała Wojtyły wobec przypadków pedofilii wśród księży.

Postrzeganie Jana Pawła II zależy w głównej mierze od orientacji politycznej i światopoglądowej. Przekonanie, że papież (uwzględniając także okres przed objęciem przez niego tego urzędu) nie wiedział o przypadkach pedofili wśród księży, częściej niż przeciętnie wyrażają osoby religijne, zwłaszcza praktykujące kilka razy w tygodniu (40%) oraz ankietowani deklarujący prawicowe poglądy polityczne (30%).

W maju 2022 roku ogółem 81% badanych zadeklarowało, że Jan Paweł II jest dla nich autorytetem moralnym (w tym 56% stwierdziło to w sposób zdecydowany). Blisko rok później takie deklaracje złożyło także 81% respondentów (w tym 58% stwierdziło to w sposób zdecydowany). „Można zatem powiedzieć, że zarzuty stawiane Janowi Pawłowi II nie przełożyły się na spadek jego społecznego autorytetu” – zauważa CBOS.

Kluczowe znaczenie dla stosunku do papieża ma religijność, a także – powiązana z nią – orientacja polityczna i preferencje partyjne. Autorytet papieża odrzuca ponad połowa badanych nieuczestniczących w praktykach religijnych (52%) oraz większość zdeklarowanych wyborców Lewicy (59%). Wśród ogółu respondentów identyfikujących się z lewicowym systemem wartości autorytet papieża kwestionuje co trzeci (33%), jednak większość (62%) wypowiada się o Janie Pawle II z uznaniem.

Niemal wszyscy badani potrafią wskazać coś, za co cenią papieża Polaka. Najczęściej (przez 48% ankietowanych) dostrzegane są zasługi Jana Pawła II dla obalenia komunizmu. Stosunkowo często podkreślana jest jego umiejętność dotarcia do ludzi młodych (przez 34% badanych). Wśród trzech najczęściej budzących uznanie kwestii znalazło się także papieskie pielgrzymowane i nauczanie na całym świecie (wskazane przez 28% respondentów).

Badania pokazały, że stosunkowo niewielu Polaków uważa, że Jan Paweł II świadomie chronił księży pedofilów. W ocenie większości badanych doniesienia sugerujące ukrywanie przypadków pedofilii wśród księży, niezależnie od ich wiarygodności, nie przekreślają zasług papieża, spośród których w sposób szczególny podkreślano jego rolę w obaleniu komunizmu.

Przekonanie, że stosunek do problemu pedofili zmieniał się w czasie i dlatego nie można przykładać dzisiejszych standardów do czasów minionych, częściej niż przeciętnie wyrażają osoby religijne, w tym uczestniczące w praktykach religijnych kilka razy w tygodniu (59%), a także badani identyfikujący się z prawicą (57%), a w elektoratach – zwolennicy Prawa i Sprawiedliwości (57%). Z takim podejściem nie zgadzają się najczęściej osoby w ogóle niepraktykujące (59%), a częściej niż przeciętnie także ankietowani deklarujący lewicowe poglądy polityczne (47%), zaś w elektoratach – sympatycy Koalicji Obywatelskiej (57%), Lewicy (53%), Polski 2050 Szymona Hołowni (49%) oraz Konfederacji WiN (46%).

Postulaty zapewnienia szerszego dostępu do archiwów kurii biskupich spotykają z się pozytywnymi reakcjami, przy czym o ile ułatwienia dla naukowców nie budzą kontrowersji, o tyle więcej wątpliwości wywołuje możliwość szerszego udostępniania archiwów dziennikarzom.

CBOS, tk / Warszawa