Przed jutrzejszą beatyfikacją abpa Profittlicha w Estonii odczytano nazwiska 22 tys. ofiar komunizmu

Ceremonia trwa od wczoraj (czwartek) od godziny 15:50 i zakończy się dziś o godz. 13:00. Odbywa się ona w kompleksie klasztoru dominikanów w Tallinnie i jest transmitowana na żywo na kanale YouTube Zakonu Dominikanów.

Mszy beatyfikacyjnej na tallińskim Placu Wolności w sobotę o godz. 11:00 przewodniczyć będzie kard. Christoph Schönborn OP. W niedzielę o godz. 10:00 będzie natomiast sprawowana msza dziękczynna za beatyfikację w języku polskim, także pod przewodnictwem kard. Schönborna.

Abp Eduard Profittlich (1890–1942)

Kim był nowy błogosławiony? Urodził się w Birresdorf w Niemczech i tam też wstąpił do zakonu jezuitów. Po studiach filozoficznych i teologicznych w Valkenburgu przeniósł się do Polski w 1922 roku, gdzie studiował filozofię i teologię na poziomie doktoranckim, a następnie pracował jako duszpasterz w Opolu i Hamburgu. Do Estonii wysłany został przez Niemiecką Prowincję Zakonu Jezuitów w 1930 roku i przez następne dziesięć lat odgrywał wiodącą rolę w budowaniu Kościoła katolickiego w tym kraju. 

11 maja 1931 r. dekretem Papieskiej Komisji Rosji Eduard Profittlich został mianowany administratorem apostolskim. W dniu 27 listopada 1936 r. otrzymał nominację biskupią (tytularne biskupstwoHadrianopolis di Haemimonto), a jego konsekracja biskupia odbyła się 27 grudnia 1936 r. w Tallinie w katedrze Świętych Apostołów Piotra i Pawła, w asyście biskupa pomocniczego Rygi Jāzepsa Rancānsa (1886-1969) i fińskiego biskupa Guillaume Cobbena SCJ (1897-1985) przez nuncjusza Antonino Arata.

Dzięki jego poświęceniu praca duszpasterska Kościoła katolickiego w Estonii osiągnęła nowy poziom. Można powiedzieć, że jego dziedzictwo istnieje w Kościele katolickim do dziś. Bez wielkiej pracy i wkładu Profittlicha Kościół katolicki z pewnością nie przetrwałby lat okupacji w tym kraju. Pomimo możliwości powrotu do Niemiec arcybiskup Eduard Profittlich zdecydował się pozostać ze swymi wiernymi i dzielić ich los.

Trudne lata sowieckiej okupacji i bohaterska decyzja

W czerwcu 1940 r. Związek Radziecki zajął Estonię, co znacząco ograniczyło możliwość działalności Kościołów i stowarzyszeń religijnych. Jesienią 1940 r. sytuacja w Estonii stała się jeszcze bardziej napięta. W październiku arcybiskup Profittlich wysyła swój pierwszy list do Rzymu, prosząc o radę, co robić – pozostać ze swoją owczarnią w Estonii czy wyjechać do Niemiec. Decyzję musiał podjąć do 15 listopada 1940 roku, Watykan nie udzielił jednak żadnej odpowiedzi. Arcybiskup Profittlich wysłał wkrótce kolejny list do kardynała Maglione w Rzymie, informując go o sytuacji Kościoła w Estonii oraz jeszcze jeden w styczniu 1941 r. Dopiero ten ostatni list doczekał się odpowiedzi, która pozostawiała mu wolny wybór, ale jednocześnie zachęcała do wzięcia pod uwagę dobra powierzonych mu wiernych. Po przemyśleniu i przemodleniu tej sprawy arcybiskup zdecydował się zostać na miejscu. Tak pisał wówczas do swojej rodziny:

„W końcu słuszne jest, aby pasterz przebywał ze swoją trzodą i dzielił jej radości i smutki. I muszę powiedzieć, że ta decyzja, choć wymagała kilku tygodni przygotowań, nie została podjęta w strachu i trwodze, ale z wielką radością [-]. Chciałbym powiedzieć wszystkim, jak dobry jest dla nas Bóg, jeśli całkowicie Mu się oddamy, jak szczęśliwi możemy się stać, jeśli jesteśmy gotowi oddać całe nasze życie i wolność Chrystusowi. Wiem, że Bóg jest ze mną. A wtedy wszystko będzie dobrze. A moje życie i, jeśli zajdzie taka potrzeba, moja śmierć będą życiem i śmiercią w Chrystusie. I to jest tak niewypowiedzianie piękne”.

W nocy 27 czerwca 1941 r. sowieckie władze aresztowały arcybiskupa i przeszukały jego mieszkanie. Został przewieziony do więzienia w Kirowie (800 km od Moskwy). Pierwsze przesłuchanie miało miejsce w sierpniu 1941 roku, a po nim nastąpiły kolejne, trwające do listopada. Wówczas zapadł wyrok śmierci. Izba Sądowa Obwodu Kirowskiego NFSR Rosji uznała Profittlicha za winnego bezprawnej pomocy w emigracji personelu Kościoła katolickiego oraz działalności antyrewolucyjnej i agitacji w Kościele. Kara śmierci miała zostać wykonana przez rozstrzelanie, jednak skazany zmarł w więzieniu w Kirowie 22 lutego 1942 r. przed wykonaniem wyroku. 

Abp Profittlich pozostał wierny swojemu powołaniu i Bogu, będąc wiernym pasterzem estońskiego narodu aż do męczeńskiej śmierci w więzieniu w Kirowie w Związku Radzieckim. Proces beatyfikacyjny arcybiskupa rozpoczął się w 2003 r., a 20 czerwca 2025 roku papież Leon XIV potwierdził długo oczekiwaną datę beatyfikacji arcybiskupa Eduarda Profittlicha SJ.

Dziękujemy za przeczytanie artykułu. Jeśli chcesz wesprzeć naszą działalność, możesz to zrobić tutaj.