Poznań: bogaty program obchodów 100. rocznicy odzyskania niepodległości

Mapping, czyli multimedialna opowieść o wielkopolskiej drodze do niepodległości, specjalne wydanie „Kuriera Powstańczego”, apel pamięci, niepodległościowy piknik historyczno-patriotyczny oraz koncerty i wystawy – to wydarzenia i inicjatywy organizowane w Poznaniu 11 listopada z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Tego dnia stolica Wielkopolski świętuje też tradycyjnie imieniny ul. św. Marcin.

Uroczystej Mszy św. za Ojczyznę 11 listopada w poznańskiej farze o godz. 11:00 będzie przewodniczył bp Damian Bryl.

Przemysław Terlecki, pełnomocnik wojewody wielkopolskiego do spraw obchodów 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez Rzeczpospolitą Polską oraz obchodów 100. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego zaznacza, że choć dla Wielkopolski droga do niepodległości zaczęła się 27 grudnia 1918 roku wraz z wybuchem Powstania Wielkopolskiego, „to jednak staramy się w Święto Niepodległości przypomnieć postać Józefa Piłsudskiego i najważniejszych twórców odrodzonej Ojczyzny, z uwielbianym w Poznaniu Janem Paderewskim na czele”.

Główne uroczystości państwowe z udziałem Zbigniewa Hoffmanna, wojewody wielkopolskiego, Kompanii Reprezentacyjnej oraz Orkiestry Reprezentacyjnej Sił Powietrznych odbędą się na placu Wolności, gdzie w południe zostanie odśpiewany hymn państwowy. Uczestnicy uroczystości włączą się tym samym w ogólnopolską akcję „Niepodległa do hymnu”. Odbędą się także apel pamięci, defilada pododdziałów i grup rekonstrukcyjnych oraz koncert orkiestry.

Uczestnicy uroczystości będą mogli wziąć udział w niepodległościowym pikniku historyczno-patriotycznym, organizowanym przez Grupę Rekonstrukcyjną 7 D.A.K. Podczas pikniku odbędą się pokazy historyczne z udziałem m.in. pirotechnika oraz pokaz pojazdów historycznych, m.in. samochodu pancernego Austin-Putiłow „Poznańczyk”, samochodu pancernego Ehrhardt E-V/4 czy transportera Half Track.

Publiczności zostaną też udostępnione dioramy. Przy stoiskach Poczty Polskiej i Narodowego Banku Polskiego będą prezentowane okolicznościowe znaczki, monety i banknoty wdane z okazji 100-lecia niepodległości. Nie zabraknie atrakcyjnych prezentów-niespodzianek związanych ze Świętem Niepodległości oraz 100. rocznicą wybuchu Powstania Wielkopolskiego, a także wojskowej grochówki. Stowarzyszenie Dzieje z Murowanej Gośliny zaprezentuje widowisko pt. „Powstanie Wielkopolskie”.

„Punktem kulminacyjnym ma być supernowoczesny mapping – parominutowa multimedialna opowieść o wielkopolskiej drodze do nieodległości, która zostanie wyświetlona na zabytkowym budynku Arkadii w centrum miasta” – zaznacza Terlecki.

Czytelnicy „Głosu Wielkopolskiego” w wpięciu województwach, w weekendowym wydaniu datowanym na 9 listopada, otrzymają stylizowany na przedwojenną gazetę insert „Kuriera Powstańczego”.

„Specjalnie z okazji Święta Niepodległości przygotowaliśmy coś zupełnie wyjątkowego. Chcemy dać mieszkańcom Wielkopolski i czterech ościennych województw „Kurier Powstańczy” – okazjonalną gazetę w nakładzie 80 tys., w której opowiadamy historię odzyskiwania niepodległości i Powstania Wielkopolskiego” – podkreśla pełnomocnik ds. obchodów rocznicowych.

Zapowiada, że będą w niej opublikowane najciekawsze artykuły z ówczesnej prasy codziennej, największych gazet: endeckiego „Kuriera Poznańskiego” i założonego przez Hipolita Cegielskiego „Dziennika Poznańskiego”, zdjęcia Kazimierza Gregera z tamtego okresu, rys historyczny o genezie i przebiegu powstania autorstwa prof. Janusza Karwata. Prof. Przemysław Matusik opisze ówczesną prasę ukazująca się w Poznaniu.

Dnia 9 listopada w holu Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego odbędzie się wernisaż wystawy prac poznańskiej artystki Marii Gierczyńskiej pt. „Zwycięstwo 1918-2018”. Obejmuje ona retrospekcje najważniejszych wydarzeń w dziejach naszej Ojczyzny, z mocnym akcentem na czasy Powstania Wielkopolskiego, okupacji, poznańskiego Czerwca 1956 roku, stanu wojennego i „Solidarności”.

Tego samego dnia przed Urzędem Wojewódzkim zostanie też otwarta wystawa przygotowana przez IPN pt. „Ojcowie Niepodległości”.

W tym miejscu od ponad miesiąca stoi już Budka Niepodległości, stylizowana na budkę telefoniczną, w której po podniesieniu słuchawki można wysłuchać anegdotycznych opowieści (nagranych głosami aktorów) J. Piłsudskiego, R. Dmowskiego, I.J. Paderewskiego, W. Witosa, S. Taczaka i innych twórców odrodzonej Ojczyzny. Opowieści wypełniają unikatowe fotografie wkomponowane w ściany instalacji.

W stolicy Wielkopolski nie zabraknie też wydarzeń kulturalnych i artystycznych, przygotowanych specjalnie na 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości.

W przeddzień głównych obchodów 10 listopada o godz. 17:00 w Filharmonii Poznańskiej odbędzie się VIII Koncert Niepodległościowy. Na scenie, w programie słowno-muzycznym, wystąpią wspólnie soliści poznańskiej opery, Orkiestra Reprezentacyjna Sił Powietrznych oraz znany aktor Jerzy Zelnik.

W ramach projektu „100 na 100. Muzyczne dekady wolności”, realizowanego przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 11 listopada o godz. 18:00 będzie można wysłuchać wyjątkowego koncertu Orkiestry Filharmonii Poznańskiej pod batutą Łukasza Borowicza. W programie znajdą się utwory Tadeusza Szeligowskiego, Andrzeja Panufnika czy Aleksandra Tansmana.

Ciekawy program z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości przygotowało też Muzeum Narodowe w Poznaniu.

Od 28 października w gmachu Muzeum Narodowego w Poznaniu przy al. Marcinkowskiego 9 można obejrzeć monograficzną wystawę „Józef Brandt 1841–1915”. Artysta jest nazywany „Sienkiewiczem pędzla”.

„To pierwsza w historii polskiego muzealnictwa tak szeroko zakrojona prezentacja dorobku artysty. Obejmuje około 300 dzieł – obrazów olejnych, akwarel, studiów i rysunków reprezentatywnych dla kolejnych okresów twórczości malarza” – podkreśla Aleksandra Sobocińska, rzecznik prasowa Muzeum Narodowego w Poznaniu.

Ekspozycję wzbogacają dwie gromadzone przez Brandta kolekcje: zamawianych, a także wykonywanych przez niego samego fotografii oraz zbiór militariów, przedmiotów sztuki zdobniczej i instrumentów.

„Wystawa przygotowywana przez Muzeum Narodowe w Warszawie jest wspaniałą okazją do przypomnienia malarstwa Józefa Brandta – jako ilustratora potęgi dawnej Rzeczpospolitej w kontekście jubileuszu stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości” – dodaje Sobocińska. Ekspozycja będzie czynna do 6 stycznia 2019 r.

Sobocińska podkreśla, że listopad to szczególny moment jubileuszu. Temat wolności powraca nieustannie i skłania do podjęcia refleksji nad definicją tego pojęcia, które w natłoku informacji często się rozmywa. „Przez cały miesiąc zwiedzający będą mieli okazję zapisać swoje myśli i opinie słowem, obrazem, symbolem… – wyrazić to, co dla nich kryje się pod pojęciem szeroko pojętej wolności. Strefą forum będzie „słup ogłoszeniowy” w holu Muzeum Narodowego” – opowiada rzecznik Muzeum Narodowego w Poznaniu.

Specjalny program placówka kultury przygotowała na 11 listopada. Podczas kilku tematycznych spacerów publiczność będzie mogła usłyszeć opowieść i zobaczyć dążenia niepodległościowe zaszyfrowane w dziełach XIX-wiecznych twórców, obejrzeć różne oblicza polskiej awangardy czy dowiedzieć się, jak w sztuce walczono o wolność. W przestrzeniach poświęconych sztuce polskiej po 1945 r. będzie można usłyszeć o niezależności tworzenia, o przekraczaniu granic tradycji artystycznej.

Stolica Wielkopolski tradycyjnie 11 listopada będzie świętować imieniny ul. św. Marcin. Przedsięwzięcie odbędzie się w ramach organizowanego przez Centrum Kultury Zamek całorocznego programu „Pochwała Wolności” i cyklu wydarzeń Imieniny Ulicy. Barwny pochód z udziałem św. Marcina w stroju rzymskiego legionisty kroczącego na białym koniu, muzyków, animatorów i grup rekonstrukcyjnych oraz przedstawicieli poszczególnych dzielnic wyruszy z Międzynarodowych Targów Poznańskich i przemierzając ulicę Bukowską oraz rondo Kaponiera dotrze do placu Adama Mickiewicza.

Uczestnicy uroczystości będą mogli wziąć udział w pokazie filmów o Dawnym Poznaniu, który odbędzie się w Sali Wielkiej Centrum Kultury Zamek. Na placu A. Mickiewicza odbędą się koncerty zespołu Koło Jana i Lao Che.

Tradycyjnie tego dnia nie zabraknie też rogali świętomarcińskich, które będą rozprowadzać wolontariusze i pracownicy Caritas Archidiecezji Poznańskiej. Ofiary ze słodkiego smakołyku zostaną przeznaczone na leczenie 8-letniego Michała z Komornik, chorego na neuroblastomę, rodzaj nowotworu złośliwego układu nerwowego.

„We wspomnienie św. Marcina z Tours rogale od Caritas będzie można nabyć przy stoiskach oznaczonych logo instytucji przy parafii św. Marcina oraz przy poznańskim Zamku, na rogu ul. św. Marcin i al. Niepodległości” – mówi Dagmara Chmielewska z poznańskiej Caritas.

Podkreśla, że w tym roku Caritas Archidiecezji Poznańskiej przygotowała ok. 20 tys. sztuk tradycyjnych rogali, wypieczonych przez trzy cukiernie działające na terenie Wielkopolski. Każdy rogal będzie zapakowany w specjalnie przygotowaną papierową torebkę z logo Caritas.

Rogale marcińskie wypiekane są z ciasta półfrancuskiego, wypełnionego nadzieniem z białego maku, miodu, masła i bakalii. Kształt rogala ma przypominać podkowę, którą − według legendy − zgubił koń biskupa Marcina podczas przejazdu przez Poznań.

Tradycja wypieku rogali marcińskich narodziła się pod koniec XIX w. W 1891 r. ówczesny proboszcz poznańskiej parafii pw. św. Marcina ks. Jan Lewicki podczas kazania zaapelował do wiernych, by wzorem swego patrona zrobili coś dobrego dla ubogich. Poruszony słowami proboszcza poznański cukiernik Józef Melzer postanowił odpowiedzieć na apel kapłana. Wypiekł rogale, które bogatsi mieszkańcy kupowali, a biedni – otrzymywali za darmo.

W 2008 r. Komisja Wspólnoty Europejskiej wpisała rogale marcińskie do rejestru chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych w Unii Europejskiej. Z czasem smakołyk ten stał się tradycyjnym wypiekiem na Święto Niepodległości.

Caritas Archidiecezji Poznańskiej rozprowadza rogale świętomarcińskie od 2007 r.

msz / Poznań