Wiosna Kościoła trwa

Ruch Światło—Życie, popularnie zwany oazą, Odnowa w Duchu Świętym, Droga Neokatechumenalna czy Żywy Różaniec to grupy dobrze znane we wszystkich parafiach. Niewielu katolików natomiast wie, że podobnych ruchów i stowarzyszeń jest w polskim Kościele ponad 150. Chociaż ich gwałtowny rozwój nastąpił około 30 lat temu, dziś są jednym z podstawowych elementów kształtujących oblicze polskiego katolicyzmu. Zrzeszają około 2 mln świeckich katolików, pragnących doświadczyć wspólnoty, więcej i lepiej modlić się, angażować się w działalność społeczną i charytatywną.

Wspólnoty świeckich są istotną częścią Kościoła na przełomie tysiącleci — twierdzi Jan Paweł II. W nich katolicy pogłębiają swoją wiarę i uczą się żyć nią na co dzień, uzyskują chrześcijańską formację oraz nieustannie odnawiają Kościół. Są one środowiskiem, w którym kształtują się prawe sumienia ludzi odpowiedzialnych, umiejących dokonywać właściwych wyborów moralnych, żyć uczciwie. Pomagają katolikom świeckim odkryć ich miejsce we wspólnocie Kościoła, a udział w proponowanej przez nie formacji prowadzi do bliższego spotkania z Bogiem i drugim człowiekiem. Dlatego osoby zaangażowane w ruchach i stowarzyszeniach katolickich są bardziej niż inni otwarte na potrzeby bliźnich i chętnie włączają się w działalność społeczną i charytatywną. Rozwój różnorodnych zrzeszeń katolickich został określony jako „wiosna Kościoła”.

Na fali soborowej odnowy

Gwałtowny rozwój ruchów i stowarzyszeń był wynikiem odnowy zainicjowanej w Kościele przez Sobór Watykański II. Powstały wówczas m.in. najliczniejsze dziś wspólnoty, jak Odnowa w Duchu Świętym czy Droga Neokatechumenalna. Mimo żelaznej kurtyny dotarły także do Polski dzięki księżom, którzy zetknęli się z nimi na Zachodzie, ale ich początki tu nie były łatwe. Trzeba było działać w konspiracji, by uniknąć szykanowania przez komunistyczne władze.

Dziś w polskich parafiach działa wiele ruchów o zasięgu międzynarodowym, m.in. założone we Włoszech Ruch Focolari i Comunione e Liberazione, czy powstałe we Francji „Wiara i Światło”, Chemin Neuf, Ogniska Światła i Miłości, wspólnoty Emmanuela, Chleba Życia, Błogosławieństw.

W latach 60. powstał, jeden z najpopularniejszych w Polsce, Ruch Światło—Życie, z gałęzią rodzinną — Domowym Kościołem. Z kościelnych statystyk wynika, że co roku w rekolekcjach oazowych uczestniczy ok. 70 tys. osób, a Domowy Kościół skupia ok. 12 tys. małżeństw. Polski rodowód ma również założony w latach 80. przez ks. T. Dajczera — znany dziś na całym świecie — Ruch Rodzin Nazaretańskich, skupiający ok. 16 tys. Polaków. Z troski o rodzinę zrodziły się Ruch Apostolski Rodzina Rodzin i Stowarzyszenie „Przymierze Rodzin”. Z myślą o małżeństwach przeżywających kryzys Irena i Jerzy Grzybowscy rozwinęli ruch rekolekcyjny, nazwany „Spotkaniami Małżeńskimi”, nawiązujący do znanego na Zachodzie ruchu Mariage Encounter.

Przetrwały przez wieki

W bogatą mozaikę zrzeszeń wpisują się obecne w Polsce od wieków trzecie zakony, czyli świeckie odgałęzienia rodzin zakonnych, oraz związane z klasztorami bractwa i arcybractwa. Niemal przy każdym z nich działają fraternie osób świeckich, zafascynowanych osobą założyciela zakonu lub duchowością wspólnoty, które pragną żyć jej charyzmatem w świecie. Od dawna znane są trzecie zakony dominikańskie, franciszkańskie, karmelitańskie. Istnieją też Stowarzyszenie Współpracowników Salezjańskich, Sercańska Rodzina Świecka i Zelatorzy Klaretyńscy.

Od ponad 400 lat przy klasztorze franciszkanów w Krakowie działa Arcybractwo Męki Pańskiej, które przez wieki przechowało i odprawia 15-stopniowe nabożeństwo Męki Pańskiej. Ponad 100 wspólnot składa się na pochodzące z przełomu XIII i XIV w. Bractwo Szkaplerza Świętego. Bardzo popularny jest Żywy Różaniec, którego róże — 15-osobowe grupy, spotykające się co miesiąc na modlitwie różańcowej, podczas której każdy z członków losuje jedną tajemnicę odmawianą później przez cały miesiąc — istnieją w ok. 10 tys. polskich parafii.

Brakujące elementy mozaiki

Dziesiątki tysięcy członków skupiają liczne stowarzyszenia, których celem jest formacja i przygotowywanie katolików świeckich do inspirowanego Ewangelią angażowania się w życie społeczne. Realizacji tego zadania podporządkowana jest działalność odrodzonej w Polsce w 1996 r. Akcji Katolickiej oraz licznych stowarzyszeń kulturalnych, młodzieżowych, kobiecych, edukacyjnych, charytatywnych. Wiele z nich prowadzi szkoły, internaty, placówki wychowawcze. Inne angażują się w pomoc ubogim, potrzebującym, chorym, prowadząc jadłodajnie, schroniska dla bezdomnych, hospicja. Troszczą się także o więźniów i bronią życia nienarodzonych.

Nowym zjawiskiem są powstające w ciągu ostatnich 10 lat stowarzyszenia branżowe i zawodowe, np. dziennikarzy, wychowawców, prawników, lekarzy, biznesmenów, których członkowie pragną swoją działalność zawodową opierać na Dekalogu. Szacuje się, że 75 proc. członków licznych organizacji pozarządowych należy jednocześnie do ruchów i stowarzyszeń katolickich.

opr. mg/mg