Toksyczne relacje: przyczyny i ich wpływ na zdrowie

Okazuje się, wbrew powszechnej opinii, że to nie pieniądze ani nie kariera wpływają na poczucie szczęścia i dobre zdrowie człowieka, lecz jakość i trwałość relacji międzyludzkich, które tworzy. Niesamowicie istotne jest to, aby być w związku czy mieć przyjaciół, na których można polegać, ponieważ poczucie, że jest w naszym życiu ktoś, kto w razie potrzeby będzie nam służył pomocą pozwala nam zachować lepszą pamięć i samopoczucie nawet w podeszłych latach[1]. Umiejętność budowania trwałych relacji to niewątpliwie wielka sztuka. Być może z tego właśnie względu tak wiele osób wdaje się i tkwi w toksycznych relacjach mających destrukcyjny wpływ na ich zdrowie. Dlatego sprawą ogromnej wagi jest to, aby zadbać o jakość i trwałość więzi międzyludzkich.

Czynników powodujących wchodzenie w toksyczne relacje jest wiele — niewłaściwe środowisko rodzinne, nieodpowiednie motywacje, aby zawierać związki czy chociażby niedostateczna świadomość tego, jak powinna funkcjonować zdrowa relacja. Toksyczny związek to taki, w którym osoby, poprzez swoje postępowanie krzywdzą siebie nawzajem, poniżają się, nie ma między nimi zaufania, szacunku, trudno jest im przez tę relację się rozwijać, a jednocześnie nie potrafią z tej znajomości zrezygnować. „Kochanie za bardzo,” czyli stan, który przybiera postać uzależnienia od bliskiej osoby, to niebezpieczne zaburzenie wymagające podjęcia leczenia i o wiele częściej, choć nie wyłącznie, dotyka kobiet niż mężczyzn. Robin Norwood, autorka bestsellerowych książek o tej tematyce i terapeutka specjalizująca się w sprawach małżeństw i rodziny, twierdzi, że cechami charakteryzującymi kobiety angażujące się w toksyczne związki są m.in.: wychowanie się w dysfunkcyjnej rodzinie, która nie potrafiła zaspokoić ich emocjonalnych potrzeb. To taka rodzina, w której dochodziło do nadużywania alkoholu, narkotyków bądź leków; w której pojawiły się patologie seksualne, bezustanne napięcia i awantury, długie okresy „cichych dni” między rodzicami; w której ojciec lub matka nie potrafili nawiązać właściwych stosunków z domownikami czy byli surowi i rygorystyczni w sprawach finansowych, religijnych lub seksualnych[2]. Inną wspólną cechą jest paniczny strach przed opuszczeniem oraz gotowość do zrobienia wszystkiego, by związek przetrwał. Także wtedy, gdy kobieta miała niską samoocenę i nie wierzyła w to, że zasługuje na szczęście było wysoce prawdopodobne, iż zacznie tworzyć toksyczny związek[3]. Stanton Peele, autor książki Love and Addiction [Miłość i Uzależnienie], napisał, że niewykluczone jest jakoby związek miłosny był narkotykiem przyćmiewającym świadomość oraz usuwającym ból i lęk. To dlatego w momencie rozstania kobiecie towarzyszyć mogło poczucie bycia na narkotykowym głodzie (co widoczne było również w charakterystycznych objawach, jak nudności, poty, gorączka, drżenie, depresja, bezsenność) oraz niemożność zaznania ulgi dopóki nie wróciło się do byłego partnera, bądź nie znalazło się nowego[4].                                                                                                   

Mark Gungor autor cyklu „Przez śmiech do lepszego małżeństwa”, w swoim wykładzie na temat randkowania zaznacza, że tym, co powstrzymuje ludzi przed wchodzeniem we właściwe relacje jest to, iż w momencie podjęcia tak ważnej decyzji dotyczącej związków, jaką jest małżeństwo kierują się głównie uczuciami. Lekceważą przy tym istotne przesłanki na temat charakteru, przeszłości czy rodziny partnera albo partnerki. Drugim błędem, jakim według Gungora popełniają ci ludzie, jest wchodzenie w pozamałżeńskie (w tym przedmałżeńskie) relacje seksualne. Twierdzi on, że poza małżeństwem seks bardzo ogłupia człowieka, przez co nie jest on w stanie myśleć racjonalnie i jasno na temat drugiej osoby[5].       

Aby uwolnić się z toksycznej relacji należy więc podjąć odpowiednie kroki. Przede wszystkim powinno się uświadomić sobie, że „kochanie za bardzo” jest chorobą wymagającą leczenia i zacząć szukać dla siebie pomocy. Na początku może być to sięgnięcie po odpowiednią literaturę traktującą o tej tematyce czy udział w spotkaniach grupy wsparcia. Istotna jest również praca nad rozwojem duchowym oraz zaprzestanie kierowania i rządzenia innymi. Warto byłoby odważnie przyjrzeć się swoim problemom i słabym stronom, aby zrewidować złe decyzje, jakie się podjęło i dostrzec własne błędy. Ważne jest także zadbanie o rozwój osobisty, który umocniłby własną zaradność i zająłby czas przeznaczany na rozmyślanie nad tym, co partner robi, a czego nie robi. Swoimi doświadczeniami należy podzielić się z innymi, ponieważ będzie to sposób na udzielenie pomocy znajdującym się w podobnym położeniu, przez co trudne doświadczenie nabierze sensu[6]. Ksiądz Sławomir Kostrzewa z kolei w wykładzie „Gdzie te kobiety?” radzi, aby w każdym poranieniu zwracać się do Boga, ponieważ bycie w żywej relacji z Jezusem gwarantuje o wiele szybsze poradzenie sobie ze zranieniami[7].                                                                                                

Podsumowując, uświadomienie sobie, iż tkwi się w toksycznym związku, chęć jego zakończenia bądź odnowienia na nowych zasadach, jak i chęć uniknięcia wdania się w taką relację są sprawami niezwykle istotnej wagi, ponieważ to właśnie zdrowe więzi międzyludzkie dają podwaliny silnemu społeczeństwu. Ponadto, tak jak w interesie całego społeczeństwa powinien być dobrostan podstawowej jego grupy, tak i podstawowe komórki społeczne winny być tworzone z poczuciem odpowiedzialności za dobro ogółu.

Bibliografia:

1. Kostrzewa S., Gdzie te kobiety?, https://www.youtube.com/watch?v=bWIC-sfovKM&t=22s, 13.12.2018.