Halloween, antykultura i... ekonomia

Demonowi wszystko jedno...

Oczywiście - ta „nowość” dotyczy tylko naszego kraju, ponieważ w Stanach Zjednoczonych jest to tradycja silnie zakorzeniona. Co jednak o niej tak naprawdę wiemy? Czy to tylko „przebieranki” i psikusy? Sielankowy obraz Halloween, gdzie jest ono tylko niewinną dziecięcą zabawą, opieramy na wielu filmach, na czele ze słynnym „E.T.”. W tym miejscu jednak warto przypomnieć, że owo święto ma dość ponury rodowód - jego korzenie sięgają bowiem do pogańskich obchodów święta duchów oraz celtyckiego boga śmierci. W satanistycznej biblii, napisanej przez Antona Laveya, noc 31 października/1 listopada nazwana jest największym świętem lucyferycznym, zaś kroniki policyjne notują tej nocy zwiększoną liczbę aktów przemocy o charakterze okultystycznym. Przypominał o tym kilka lat temu w specjalnym liście abp Sławoj Leszek Głódź. Z kolei biskup siedlecki dwa lata temu na antenie KRP mówił, że praktyki związane z Halloween w świetle wiary chrześcijańskiej są to „surogaty i namiastki, którymi współczesny człowiek, przeżywający często kryzys wiary, chce wypełnić swoją pustkę i wejść w jakiś kontakt ze światem transcendentnym. Czyniąc to jednak w ten sposób, bardzo często banalizuje i trywializuje rzeczywistość duchową i samą śmierć jako tajemnicę i majestat ludzkiego życia”.

Trzeba bowiem zdać sobie sprawę z jednej, podstawowej rzeczy: życie duchowe nienawidzi próżni, zaś przeciwnikiem w walce duchowej jest demon - istota, która, po pierwsze, przewyższa nas inteligencją, po drugie zaś - jest całkowicie zła, nienawidząca Boga i człowieka. Demonowi jest najzwyczajniej w świecie obojętne, w jaki sposób usidli ofiarę, podobnie jak pająk ma na celu schwytanie muchy i nie wnika w moralne aspekty tkania pajęczyny. Nawet jeśli my, wchodząc w jakąś duchową rzeczywistość, traktujemy to jako niewinną zabawę, to otwieramy się na działanie złego ducha.

Wspólny mianownik - ekonomia

Nie chciałbym jednak, by był to kolejny tekst z cyklu „Bo Halloween jest złe”. Chciałbym spojrzeć na to w trochę szerszym kontekście.

Po pierwsze, warto zauważyć, że do naszej kultury ostatnio próbuje się importować różne obyczaje, zupełnie obce, typu właśnie Halloween czy choćby słynne Walentynki. Niewątpliwie, gdy spytamy o cel takich działań, musimy dojść do aspektu ekonomicznego. On właściwie jest wspólnym mianownikiem, w którym spotykają się i Walentynki, i Halloween, ale również takie kwestie, jak in vitro czy antykoncepcja. W tych wszystkich toczących się dyskusjach warto zawsze zadać pytanie: jakimi motywacjami kierują się ci, którzy są zwolennikami jakiegoś rozwiązania? Czy na pewno są to motywacje szczytne, czy chodzi tu o czyjeś dobro, czy też po prostu o zarobienie pieniędzy? Walentynki świetnie nakręcają przemysł reklamowy między Bożym Narodzeniem a Wielkanocą, Halloween to także maski i stroje, które ktoś produkuje i sprzedaje. Antykoncepcja to gigantyczny przemysł, zaś in vitro... Cóż, kiedy słyszę, że jeden z jego czołowych promotorów w Polsce, a jednocześnie przeciwnik naprotechnologii, jest właścicielem ogromnej i bardzo drogiej kliniki in vitro, to zapala mi się ostrzegawcze światełko. Jakiś taki nieufny jestem z natury (i choć głęboko wierzę w Boże miłosierdzie, to od razu odpowiadam: miłosierdzie i bezpodstawna naiwność to dwie różne sprawy. Zaś s. Faustyna na kartach „Dzienniczka” pisała zarówno o miłosierdziu dla grzeszników, jak i o sądzie dla tych, którzy ofertę Bożego miłosierdzia odrzucą).

Kultura sposobem istnienia człowieka

Ponieważ zaś obecnie areną walki o nasze poglądy i sumienia w coraz większym stopniu jest przestrzeń mediów, to nasuwa się jednoznacznie potrzeba krytycyzmu wobec medialnych przekazów. Na naszych oczach (a także w naszych umysłach i sercach) rozgrywa się właśnie wojna o prawdę, pamięć i tożsamość. Na razie jeszcze bezkrwawa - choć dosięgająca już poziomu sal sądowych, gdzie gnębi się procesami tych, którzy mają odwagę mówić niewygodną prawdę i nazywać sprawy po imieniu.

Jak przebiega w tej wojnie linia frontu? Biegnie ona między dwoma zupełnie odmiennymi stylami życia. Jeden opiera się na kulturze i wartościach, wypracowanych i przekazanych przez minione pokolenia. Szanuje odmienność innych, zachowuje jednak silną własną tożsamość. Nieprzypadkowo Jan Paweł II w swym słynnym przemówieniu na forum UNESCO tak mocno akcentował, iż człowiek nie może obejść się bez kultury; człowiek żyje prawdziwie ludzkim życiem dzięki kulturze; że jest ona właściwym sposobem istnienia i bytowania człowieka.

Antykultura, czyli zagrożenie

Po drugiej stronie mamy tzw. kulturę masową, choć bardziej adekwatne byłoby chyba określenie „antykultura”. O ile bowiem prawdziwa kultura pozostaje w nierozerwalnym związku z tym, kim człowiek jest, bazując na jego unikalnej tożsamości, o tyle w kulturze masowej nie ma miejsca na odrębność, na „bycie”. W prawdziwej kulturze, w jej jedności „bierze zarazem początek wielość kultur, wśród których człowiek bytuje. W tej wielości człowiek rozwija się, nie tracąc istotnego kontaktu z jednością kultury jako podstawowego i istotnego wymiaru swego istnienia i bytowania” (Jan Paweł II). W kulturze masowej wielość kultur, ich różnorodność, przenikanie się, wzajemne wpływy i ścieranie zostają zastąpione jednolitą papką. Tu już nie ma miejsca na tożsamość, osobowość, dziedzictwo. Mimo szermowania hasłem „wielokulturowości”, w istocie „kapłani” popkultury dążą to całkowitego ujednolicenia gustów konsumenckich, wymieszania i zatarcia wszelkich granic i różnic. Ponieważ zaś popkultura nie ma najmniejszych oporów przed obniżaniem poziomu swej oferty, byleby tylko zaspokoić wszelkie gusta odbiorcy (nawet te najniższe i najbardziej prymitywne - wszak „nasz klient - nasz pan!), ów poziom systematycznie leci w dół. Nawet informacja staje się rozrywką. Po próbie samobójstwa prokuratora wojskowego w przerwie konferencji prasowej tylko jeden z dziennikarzy, którzy wbiegli do sali, słysząc odgłos strzału, zaczął ratować leżącego w kałuży krwi człowieka. Pozostali chwycili za kamery i telefony, żeby przekazać newsa.

Myśleć samodzielnie

Jak widać zatem, problem wykracza znacznie dalej, niż się nam wydaje. Kwestie Halloween, in vitro, antykoncepcji mają różny ciężar gatunkowy. W oderwaniu od innych każda ma zupełnie odrębną historię i kontekst. Tym, co je łączy, jest wizja świata całkowicie odmienna od tej, którą - opierając się na słowie Boga - proponuje Kościół. Drugim wspólnym mianownikiem jest ekonomia - czyli fakt, że ktoś na promocji tych (czasem zupełnie różnych) zachowań zarabia. Trzecia sprawa - to rola mediów w tej walce i potrzeba zdystansowania się od ich przekazu, spojrzenia nań trzeźwym umysłem i umiejętność oraz odwaga zadawania niewygodnych pytań, a także chęć i radykalna decyzja odcięcia się od medialnej papki. A wszystko po to, by ocalić pamięć i tożsamość. Przywołane sprawy to tylko kamyczki w ogromnej mozaice, pierwsze z brzegu przykłady. Dlatego nie bójmy się myśleć samodzielnie!

KS. ANDRZEJ ADAMSKI
Echo Katolickie 44/2012