Medytacja chrześcijańska w szkołach

Z dużą radością przyjąłem wydaną w kieleckim wydawnictwie diecezjalnym „Jedność” książkę Ernie’ego Christie „Medytacja chrześcijańska w szkołach. Przewodnik dla nauczycieli i rodziców”.

Z doświadczeń dynamicznie rozwijającego się w ostatnich latach w Polsce ruchu medytacji chrześcijańskiej wiem, że sam jej tytuł dla wielu może być szokujący. Sporo osób w Polsce zachowuje wobec medytacji pozycję nieufnego dystansu. Bo to, jak sądzą, „nie wiadomo co”. Podobno jest niebezpieczna, może być raczej buddyjska, może transcendentalna, ale chrześcijańska? No i chyba, to raczej propozycja dla dorosłych, ugruntowanych w wierze „fachowców”, ludzi na pewnym poziomie duchowego rozwoju, obeznanych z tradycją mistyczną Kościoła, ale nie dla dzieci! Wszystkich, którzy zadają sobie takie i podobne pytania gorąco zachęcam do zapoznania się z treścią książki.

Autor, Ernie Christie, jest wicedyrektorem biura katolickiej edukacji w diecezji Townsville w Australii. Od 12 lat sam praktykuje medytację chrześcijańską, a także uczy tej modlitwy dzieci. Opracował program nauki medytacji, który przy wsparciu miejscowego biskupa Michaela Putneya z powodzeniem realizowany jest we wszystkich katolickich szkołach diecezji Townsville. Książka jest zapisem doświadczeń nauczycieli, wychowawców, rodziców i dzieci z ich wspólnego wzrastania w tej modlitewnej praktyce. To niewątpliwie jej największy atut. Dostajemy do ręki żywe świadectwo, a nie akademicki podręcznik. Książka jest przewodnikiem pisanym w drodze, na której wszyscy się uczą, mają wątpliwości, popełniają błędy, zadają pytania, ale także doświadczają bliskości Boga, pojednania z samym sobą, innymi ludźmi i życiem. I co najważniejsze, dotyczy to w równej mierze dorosłych i dzieci.

W książce i na załączonym filmie znajdziemy wiele praktycznych rad jak wprowadzać dzieci w różnym wieku szkolnym (od 6 do 15 roku życia) w medytację. Czy siadać w ławkach, czy na dywanie? Czy warto korzystać z przedmiotów ułatwiających skupienie, takich jak świeca, czy ikona? Jak wprowadzić modlitewne słowo, które powtarzać będziemy w czasie medytacji? Jak długo ma trwać medytacja? Czy naprawdę udaje się utrzymać w bezruchu i ciszy nadpobudliwe dzieci? Jaka pora dnia jest najlepsza? Oczy zamknięte, czy otwarte?

Ale nie sama metoda jest najważniejsza. Wiele można by napisać o korzyściach płynących z medytacji. O uspokojeniu, równowadze, wzrastającym poczuciu własnej wartości. Wszystko to niezwykle ważne w kontekście szkoły, która dla młodego człowieka jest często niezwykle stresującym miejscem. Medytacja chrześcijańska jednak, to nie tylko metoda koncentracji, czy niwelowania wewnętrznych napięć. Dla człowieka wierzącego, to przede wszystkim modlitwa. Prosta, a może najprostsza forma modlitwy polegająca na coraz bardziej świadomym byciu tym, kim jesteśmy – ukochanym przez Boga stworzeniem, naprawdę zbawionym przez Jezusa Chrystusa. Modlitwa kontemplacyjna, do jakiej wprowadza medytacja chrześcijańska, nie jest mówieniem, nauczaniem o tej fundamentalnej prawdzie, ale doświadczaniem jej w sposób najbardziej oczywisty z możliwych. Jako piewszy krok wystarczy zawierzyć słowom psalmisty „Zatrzymajcie się, i we Mnie uznajcie Boga” (Ps 46,11).

Okazuje się, że nawet 6 letnie dzieci mają niezwykle silne poczucie bycia w obecności dobrego Boga. Wiele zawartych w książce wypowiedzi nauczycieli i dzieci świadczy o ich naturalnej zdolności do kontemplacji. Zresztą dlaczego miałoby być inaczej. Skoro jak wierzymy „Duch Boży w nas mieszka” (Rz. 8,9), skoro chrzest jest naprawdę działającym sakramentem, a nie tylko pustym rytuałem. Dlaczego miałoby być inaczej. Czy tylko dlatego, że dziecięcy język nie potrafi adekwatnie opisać tego, czego doświadcza dziecko, należy odmówić dziecku tego doświadczenia? Zresztą „dorosły”, teologiczny język nierzadko bywa równie bezradny, ewentualnie proponuje opis duchowego doświadczenia dorównujący finezją instrukcji obsługi odkurzacza.

Mam nadzieję, że lektura książki Ernie Christie pozwoli czytelnikom odkryć dla siebie samych oraz swoich dzieci i uczniów medytację chrześcijańską jako modlitwę wyrastającą z tradycji Kościoła. Pomoże pozbyć się nieufności i być może zachęci do praktyki. Gorąco zachęcam do lektury i jeszcze bardziej do tego, żeby samemu spróbować się zatrzymać.

Wojciech Czwichocki OP - subprzeor Klasztoru Św. Wojciecha we Wrocławiu, teolog, znawca prawosławia, wykładowca Studium Chrześcijańskiego Wschodu i Warsztatów Pisania Ikon w Warszawie, współtwórca programów telewizyjnych dla dzieci i młodzieży w latach 1996-99.

opr. aś/aś