Kim jesteś?

W okresie międzywojennym Tadeusz Bielecki wyróżnił trzy typy zachowań wśród ówcześnie żyjących Polaków. Pierwszy to „człowiek bez idei” pozbawiony miłości do ojczyzny. Drugi określił mianem „porządnego niedołęgi”, który bezpośrednio nie działa na szkodę państwa, lecz jednocześnie sam niewiele daje narodowi. Trzeci to model człowieka nastawionego „konsumpcyjnie” do własnego państwa. Wszystkie typy pozbawione są odwagi i motywacji ideowej, które stanowią najważniejsze cechy charakteru. Dlatego Bielecki postulował potrzebę stworzenia nowego człowieka. „Ten nowy człowiek musi odrodzić polskie społeczeństwo, musi spełnić ten ogrom pracy, który przed nami stoi zarówno, jeżeli chodzi o wycieniowanie naszego programu, jak i o przełamanie tej niewolnej psychologii, która wśród nas panuje” — pisał w 1927 r. Jego słowa nie straciły na aktualności.

Obecnie „ludzi bez idei” mamy bez liku: często ulegają hedonizmowi zadowalając się przeciętnością. Nie dostrzegają wielkich możliwości stojących przed nimi oraz społecznością, z której się wywodzą. Żyjąc dla samych siebie są quasi-egoistami, albowiem niektórzy na wpół umyślnie wyrzucają idee ze swoich umysłów i serc. Ktoś nawet stwierdził: „to niesamowite, jak bardzo człowiek potrafi ukryć swoje prawdziwe idee tylko po to, aby móc żyć wygodniej”. „Porządnych niedołęgów” też jest sporo: z dnia na dzień biernie wegetują i „doskonalą się w bezczynności”. Owszem, bezpośrednio nikomu nie szkodzą, lecz ogół ma z nich niewielki pożytek. Roman Dmowski trafnie określił tę postawę mianem negacji zła bez czynienia dobra. Z kolei „konsumpcjoniści” stanowią pokłosie socjalizmu zarówno tego rodem z PRL, jak i panującego gdzieniegdzie po dzień dzisiejszy w ludzkiej mentalności. Te jednostki nie są świadome ciążących na nich obowiązków. Nie chcą albo nie potrafią pojąć, ze otrzymali wiele od swojego państwa, więc niejako muszą coś mu „zwrócić”. Można powtórzyć za Monteskiuszem, że uważają za niezbędne to, co zbyteczne.

A Ty którym jesteś typem?

opr. mg/mg