Ksiądz Stanisław Styrna SDB duszpasterz pilskiej 'Solidarności'

W okresie stanu wojennego Służba Bezpieczeństwa uważała księdza Styrnę za centralną postać pilskiej opozycji

13 grudnia 2016 roku przypadła 35. rocznica wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Wojciech Jaruzelski, który niepodzielnie sprawował wówczas władzę, wypowiedział wojnę własnemu narodowi. Rozpoczął się tragiczny czas represji wymierzonych przez komunistów w działaczy „Solidarności” i wszystkich, którzy marzyli o wolnej ojczyźnie. Spora część działaczy opozycji została internowana, inni skazywani byli na więzienie z dekretu o stanie wojennym. Były ofiary śmiertelne. Z pomocą prześladowanym przyszedł Kościół. Wielu odważnych księży pomagało represjonowanym i ich rodzinom. Z odwagą upominali się o ludzką godność i sprawiedliwość. W tym gronie kapłanów znalazł się także salezjanin, ks. Stanisław Styrna.

Kapelan pilskiej „Solidarności”

W latach 80. XX w. ks. Stanisław Styrna pełnił funkcję dyrektora wspólnoty zakonnej i proboszcza salezjańskiej parafii Świętej Rodziny w Pile oraz dziekana pilskiego. Od początku swojej posługi starał się uaktywnić powierzoną mu wspólnotę wiernych w działalności nie tylko religijnej, ale również kulturalno-społecznej. To była ważna misja w czasach, kiedy nie wszystko i nie wszystkim było można mówić. Społeczeństwo patrzyło z wielką nadzieją na Kościół, zwłaszcza po wyborze na Stolicę Piotrową metropolity krakowskiego Karola Wojtyły, który przyjął imię Jan Paweł II. Pierwsza pielgrzymka papieża do Ojczyzny była wielką manifestacją wiary polskiego narodu, który oczekiwał zmian.

Zaczęły się one dokonywać już rok później. Z wielką nadzieją w sierpniu 1980 roku witano, powstałe w wyniku porozumień strajkujących robotników z rządem, pierwsze w bloku państw socjalistycznych niezależne od władz związki zawodowe. Powstała wówczas „Solidarność” od początku łączyła swoją działalność i program z wartościami chrześcijańskimi. Krzyże, portrety papieża, ikony z Matką Bożą na bramach protestujących tego lata zakładów pracy nie były przypadkiem. Także nabożeństwa i msze odprawiane przez kapłanów dla strajkujących.

We wrześniu 1980 r. ks. Stanisław Styrna SDB stał się nieformalnym kapelanem pilskiego NSZZ „Solidarność”. Był przez związkowców zapraszany z wykładami z katolickiej nauki społecznej na najważniejsze dla nich wydarzenia, jak przykładowo zjazdy delegatów. Święcił związkowe sztandary i krzyże do zakładów pracy oraz szkół, organizował msze św. w związku z patriotycznymi rocznicami ważnych narodowych wydarzeń. Organizował także uroczyste pożegnanie poborowych, których powoływano do służby wojskowej, wręczając im medaliki. Publikował na łamach prasy solidarnościowej. Ksiądz Styrna w 1981 roku zainicjował także przy parafii Świętej Rodziny działalność Klubu Inteligencji Katolickiej, który w przypadku regionu pilskiego stanowił dla związku silne zaplecze wspierające solidarnościowe protesty. Członkowie KIK-u oraz ksiądz Styrna byli doradcami związkowymi. Działacze „Solidarności” wspierali wówczas także Kościół. W Pile żądali zezwolenia na budowę salek katechetycznych i nowej świątyni na osiedlu Górnym.

Mroczny okres stanu wojennego

Po wprowadzeniu stanu wojennego od pierwszych jego dni proboszcz parafii Świętej Rodziny włączył się w społeczny opór. Na plebanii ukrywał działaczy związkowych, którym groziło aresztowanie, wraz z innymi kapłanami odwiedzał internowanych w Gębarzewie, opiekował się materialnie ich rodzinami, upominał się u władz administracyjnych i partyjnych oraz w Komendzie Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej o godne traktowanie przetrzymywanych w ośrodkach odosobnienia. Informował także z ambony społeczeństwo miasta o losie przetrzymywanych w więzieniach działaczy „Solidarności”.

W okresie stanu wojennego Służba Bezpieczeństwa uważała księdza Styrnę za centralną postać pilskiej opozycji. Możemy się dzisiaj o tym dowiedzieć z dokumentów wytworzonych przez aparat represji, które szczęśliwie zachowały się w Instytucie Pamięci Narodowej. Za swoją aktywność był wielokrotnie represjonowany, karany kolegiami do spraw wykroczeń, prowadzono przeciwko niemu Sprawę Operacyjnego Rozpracowania krypt. „Społecznik” oraz SOR krypt. „Bosko”, w której odnotowywano donosy na wszystkie nieprawomyślne wystąpienia salezjanów z Inspektorii św. Wojciecha.

W 1982 roku ks. Stanisław Styrna SDB stanął na czele Diecezjalnego Komitetu Pomocy Region Piła, który zajmował się organizowaniem pomocy więzionym za przekonania oraz rodzinom represjonowanych. Przekazywano im żywność, dzieciom represjonowanych przybory szkolne, lekarstwa.

Niezmordowany duszpasterz

Po zakończeniu stanu wojennego ksiądz Styrna jeszcze zwiększył swoją aktywność na polu działalności społecznej. Od 1984 roku dziekan pilski organizował przy parafii Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej i Dni Społeczne, które w tamtym czasie były jedyną przestrzenią wolnej myśli i szeroko oddziaływały na cały region. W Pile pojawiali się przy tej okazji znani naukowcy, przedstawiciele świata kultury, działacze podziemia solidarnościowego. Z czasem w organizację Tygodni Kultury Chrześcijańskiej włączył inne parafie dekanatu. Ważne miejsce formacji religijnej i społecznej wiernych zajmowała wówczas także pilska pielgrzymka piesza na Jasną Górę, której przewodził ks. Styrna, a brali w niej udział m.in. byli internowani, członkowie zdelegalizowanego po stanie wojennym KIK-u, działacze podziemnej „Solidarności”. Na trasie odbywało się wiele konferencji na temat bieżących wydarzeń, pojawiała się też solidarnościowa symbolika, którą skrzętnie odnotowywało SB. W ciągu roku, wbrew władzom, organizowano stanowe piesze pielgrzymki mężczyzn, kobiet, młodzieży do pobliskiego Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu. Przy parafii zorganizowany też został Instytut Wyższej Kultury Religijnej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Ksiądz Stanisław nadal wspierał pilskie podziemie, upominając się, kiedy była taka potrzeba, o represjonowanych.

W tej dekadzie pilskiemu proboszczowi i dziekanowi udało się przeprowadzić zwycięską walkę o kaplicę w nowo wybudowanym szpitalu zespolonym w Pile. W 1984 r. został mianowany przez Episkopat Polski członkiem Komisji ds. Ludzi Pracy, co było wielkim wyróżnieniem. Za swoje zaangażowanie duszpasterskie i społeczne w latach 80. XX w. został w 2007 roku Honorowym Obywatelem Miasta Piły, odznaczono go okolicznościowym medalem NSZZ „Solidarność” Region Wielkopolska. Obecnie przebywa we wspólnocie św. Jana Bosko w Szczecinie.

Ks. Jarosław Wąsowicz, salezjanin

opr. ac/ac