Bierzmowanie sakramentem dojrzałości chrześcijańskiej

Temat ten jest zawsze aktualny. Prasa katolicka posługując się tą nazwą nie podaje jej uzasadnienia (zob. w Sieci). Z tej racji postaram się uzupełnić ten brak, wyciągając konsekwencje z tej nazwy. Zachęcam Czytelników zainteresowanych tym tematem, aby przedyskutowali go ze swoimi duszpasterzami. Z pewnością dyskusja ta przyniesie wiele pożytku dla całego Kościoła.

Do takiego dialogu świeckich z duchownymi w sprawach duszpasterskich zachęca Stolica Apostolska (por. Dekret o apostolstwie świeckich, n. 10; Adhortacja apostolska "O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie", n. 27).

Niniejsza publikacja jest podjęciem dyskusji po ogłoszeniu nowej Podstawy programowej przez KEP na temat przygotowania do tego sakramentu.

Bierzmowanie należy do sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego, które są „fundamentami całego życia chrześcijańskiego”:

„Uczestnictwo w Boskiej naturze, które ludzie otrzymują w darze przez łaskę Chrystusa, objawia pewną analogię do powstania, rozwoju i wzrostu życia naturalnego. Wierni odrodzeni przez chrzest, zostają umocnieni przez sakrament bierzmowania, a w Eucharystii otrzymują pokarm życia wiecznego. W ten sposób przez sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego w coraz większym stopniu osiągają skarby życia Bożego i postępują w kierunku doskonałej miłości” - podaje Katechizm Kościoła Katolickiego ( n. 1212).

Kard. G. L. Müller tak to ujmuje: „Bierzmowanie umacnia i pieczętuje życie otrzymane na chrzcie, dlatego jest sakramentem zachowania wiary chrześcijańskiej”.

„Bierzmowanie (łac. confirmatio - umocnienie) - sakrament inicjacji chrześcijańskiej, ściśle związany z chrztem; stanowi rozwinięcie i usytuowanie nadprzyrodzonej egzystencji chrześcijanina w mocy Ducha Świętego, przez co uzdalnia go do świadomego udziału w budowaniu wspólnoty Kościoła… Kościół jako wspólnota potrzebuje koniecznie sakramentu bierzmowania, ponieważ dojrzałe spełnienie jego zbawczej misji możliwe jest tylko na drodze osiągania dojrzałości eklezjalnej przez jego członków” (Encyklopedia katolicka; por. Katolicyzm A-Z).

Oznacza to, że bierzmowanie jest znakiem i sakramentalnym urzeczywistnieniem dojrzałości chrześcijańskiej.

Urząd Nauczycielski Kościoła wyjaśnia specyficzną funkcję i zadanie bierzmowania:

„Przyjęcie tego sakramentu jest konieczne jako dopełnienie łaski chrztu. Przez sakrament bierzmowania ochrzczeni jeszcze doskonalej wiążą się z Kościołem i obdarzeni są szczególną mocą Ducha Świętego; i w ten sposób jeszcze bardziej są zobowiązani, jako prawdziwi świadkowie Chrystusa, do szerzenia wiary słowem i uczynkiem oraz do jej obrony” (KKK, n. 1285). Jest to cytat z dokumentu Soboru Watykańskiego II Lumen gentium, n. 11.

Zobowiązania apostolskie bierzmowanych podkreśla także Dekret o apostolstwie świeckich: „Umocnieni Duchem Świętym przez bierzmowanie, przeznaczeni są przez samego Pana do apostolstwa” (n. 3).

Tenże Katechizm mówiąc o bierzmowaniu jako o sakramencie dojrzałości chrześcijańskiej zaznacza, że „nie należy mylić dojrzałego wieku wiary z dojrzałym wiekiem rozwoju naturalnego”(n. 1308). „Św. Tomasz przypomina:... nawet w dzieciństwie człowiek może osiągnąć doskonałość wieku duchowego, o której mówi Księga Mądrości (4, 8)” (tamże).

„Przygotowanie do bierzmowania powinno mieć na celu doprowadzenie chrześcijanina do głębszego zjednoczenia z Chrystusem, do większej zażyłości z Duchem Świętym, Jego działaniem, darami i natchnieniami, aby mógł lepiej podjąć apostolską odpowiedzialność życia chrześcijańskiego. Katecheza przed bierzmowaniem powinna także starać się obudzić zmysł przynależności do Kościoła Jezusa Chrystusa, zarówno do Kościoła powszechnego jak i wspólnoty parafialnej” (KKK 1309).

Tak więc przejawem i wyrazem dojrzałości chrześcijańskiej ma być apostolstwo świeckich.

Papieże nawoływali bierzmowanych do realizacji zadań apostolskich płynących z przyjęcia sakramentu bierzmowania. Temat ten podjął Benedykt XVI w Sydney (w lipcu 2008) i w Paryżu (wrzesień 2008). Papież Franciszek także to uwypuklił w czasie Światowych Dni Młodzieży w Rio de Janeiro (2013).

Jak więc pogodzić nazwę, że bierzmowanie jest sakramentem inicjacji - wtajemniczenia chrześcijańskiego z nazwą sakrament dojrzałości chrześcijańskiej?

Realizacja zadania postawianego bierzmowanym przez Urząd Nauczycielski Kościoła wymaga wtajemniczenia chrześcijańskiego, które prowadzi do dojrzałej odpowiedzialności za Kościół i jego działalność apostolsko-misyjną.

Z tych obydwu nazw można utworzyć jedną, pełną:

bierzmowanie jest sakramentem wtajemniczenia chrześcijańskiego

i sakramentalnym znakiem dojrzałości chrześcijańskiej

do apostolstwa świeckich.

Albo krótko: bierzmowanie jest sakramentem apostolstwa świeckich, a apostolstwo uwarunkowane jest dojrzałością chrześcijańską do niego.

Prawdą jest, że dojrzałość chrześcijańską można osiągnąć w różnym wieku. Ale z reguły dochodzi się do niej w młodości, rzadko w dzieciństwie. Dlatego należałoby się zastanowić nad wiekiem bierzmowanych. Sądzę, że podjęcie zadań apostolskich jest bardziej przemyślane i umocnione w wieku młodości niż w dziecięcym. I wówczas jest większa szansa realizacji tych zadań. Dlatego wydaje się uzasadnione udzielanie i przyjmowanie bierzmowania w wieku od 18 lat wzwyż, tylko wyjątkowo poniżej 18. roku życia. W USA bierzmowanie przyjmują dorośli i podpisują zobowiązanie do uczestnictwa w apostolacie świeckich.

Apostolstwo będzie obejmować nie tylko chrześcijańskie postawy moralne, ale także szerzenie wiary słowem i uczynkiem na misjach zewnętrznych i wewnętrznych, obronę wiary oraz czynne włączenie się w życie społeczności kościelnej.

Abp S. Gądecki posłał, na pewien okres czasu, młodych wolontariuszy po bierzmowaniu na misje zagraniczne do różnych krajów (przed wyjazdem musieli przejść odpowiednie szkolenia). Praktyka ta istnieje już w wielu polskich diecezjach. Ale należy także mieć na uwadze pogłębienie i rozwój chrześcijaństwa w naszym ochrzczonym narodzie, który nie zawsze okazuje na zewnątrz swoją wiarę i postawy chrześcijańskie we wszystkich sprawach. I tu wszyscy bierzmowani powinni być wolontariuszami z obowiązku.

Przygotowanie dalsze do sakramentu bierzmowania odbywa przez realizację programu nauczania religii we wszystkich klasach. Jest to: zapoznawanie się z Pismem Świętym, prawdami wiary katolickiej, wdrażanie do etyki chrześcijańskiej, życia modlitewnego i liturgiczno-sakramentalnego chrześcijanina - katolika.

W przygotowaniu najbliższym kandydatów do sakramentu dojrzałości chrześcijańskiej należy uwzględnić także zagrożenia czasów, w których żyją kandydaci do bierzmowania. Bierzmowany tkwi w środowisku, w którym zagrożone jest chrześcijaństwo, lub w ogóle go nie ma. Tu potrzebne jest zaangażowanie czynnego apostolatu, przemyślanego, umocnionego i uprzednio przygotowanego. Jest to zadanie płynące ze znaków czasu zlaicyzowanego środowiska społecznego, przenikniętego liberalizmem etycznym w życiu osobistym i społecznym. Na te i inne zapotrzebowania czasów i środowiska społecznego winni zwrócić uwagę duszpasterze przygotowujący młodzież do przyjęcia tego sakramentu.

Obawiam się, że nie uwzględnienie tego zadania, lub powierzchowne jego potraktowanie wpływa na wielu do pożegnania z Kościołem po przyjęciu bierzmowania. Przestrzegał przed tym swego czasu Papież Franciszek w czasie modlitwy „Anioł Pański”.

Niech Zmartwychwstały Chrystus Pan udzieli bierzmowanym radosnego zapału apostolskiego do szerzenia Jego królestwa w świecie, królestwa sprawiedliwości, miłości i pokoju.

Króluj nam Chryste zawsze i wszędzie!

Ks. Stanisław Kisiel

Siedlce, dnia 23.07. 2018 r.

Literatura: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Pallottinum1968; Encyklopedia katolicka, Tom 2, Lublin 1976; Św. Jan Paweł II, Adhortacja apostolska "Christifideles laici - O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie", Watykan 1988; Z. Pawlak (red.), Katolicyzm A-Z, Poznań 1994; H. Ćmiel, Teologia moralna szczegółowa, Częstochowa 2005, s. 13-15; Leo J. Trese, W co wierzymy. Podstawy wiary i życia chrześcijańskiego, Kraków 2007, s. 283-291; Benedykt XVI, Otwierajcie serca na dary Ducha Świętego, "L’Osservatore Romano" 2008 nr 9(306), s.25-29, oraz: Kościół potrzebuje waszej wiary, idealizmu i wielkoduszności, tamże, s. 29-31; Benedykt XVI, Duch otwiera przed umysłem człowieka nowe horyzonty, "L’Osservatore Romano" 2008, nr 10-11(307), s. 20-21; Franciszek, Przemówienia w czasie Światowych Dni Młodzieży w Rio de Janeiro, Watykan 2013 (Internet); Katechizm Kościoła Katolickiego, Wyd. II popr., Pallottinum 2012; Kard. G. L. Müller, Dogmatyka katolicka, Kraków 2015, s. 682-691.

opr. ab/ab