Ślady św. Pawła w Damaszku

Wiele razy próbowano odtworzyć scenerię drogi, którą odbył młody Żyd Szaweł, udający się do pustynnego miasta. Nie znamy jednak jej szczegółów. Nie wiemy jakich miał towarzyszy ani gdzie miało miejsce to niezwykłe wydarzenie: "Olśniła go nagle światłość z nieba" (Dz 9,3). Upadł na ziemię a tajemniczy głos przemówił do niego: "Szawle, Szawle, dlaczego Mnie prześladujesz?" (Dz 9,4). Potem nastąpił krótki dialog - Szaweł zapytał, kim jest ten, kto mówi do niego. Otrzymał odpowiedź - objawił mu się Jezus. Prześladowca otrzymał równocześnie polecenie; miał udać się do Damaszku, a tam zostanie mu objawiona wola Boża dotycząca jego dalszego życia. Fanatyczny faryzeusz stał się nie tylko chrześcijaninem, ale także Apostołem i to Apostołem pogan.

Istnieje kilka tradycji dotyczących miejsca wizji Szawła, która zmieniła bieg jego życia. Z tekstu Dziejów Apostolskich wynika, że było to blisko Damaszku (Dz 9,1). Trzy główne tradycje lokalizują objawienie w: a) Tell Kaukab (w pobliżu Jdeidet Atuz, 18 km na południowy zachód od Damaszku, stefa przygraniczna Syrii i Izraela); b) w Daraya (Deir Ruja, 9 km na południowy zachód od stolicy Syrii); c) na terenie jaki najmuje dziś klasztor św. Piotra i św. Pawła (3-3,5 km na południowy wschód od Damaszku).

Wzgórze i kotlina obok Tell Kaukab od niepamiętnych czasów nazywane są przez chrześcijan Mar Bulos - Święty Paweł. Dzisiaj znajduje się tam nieduża kaplica zwana klasztorem św. Pawła (Deir Bulos), będąca własnością obrządku grecko prawosławnego (zbudowana w r. 1963). W Daraya są dwie wspólnoty chrześcijańskie posiadające dwa kościoły: greckokatolicka (kościół św. Pawła) i greckopawosławna (kościół św. Tekli). Najbardziej prawdopodobnym miejscem wizji Szawła jest teren dzisiejszego klasztoru św. Piotra i św. Pawła. Tradycja związana z tym miejscem sięga V w. Według przekazów z VI w. znajdował się tutaj kościół, którego fundatorami mieli być św. Helena i jej syn Konstantyn Wielki.

W Damaszku

Damaszek jest jednym z najstarszych miast świata, zamieszkałym nieprzerwanie od ponad 4000 lat. Uważa się, że było to miasto Sema, syna Noego, stąd do dziś używa się nazwy Szam. Leży ono na skraju Pustyni Syryjskiej. W Biblii Damaszek wspomniany jest już w historii Abrahama (por. Rdz 14,15; 15,2).

Po wizji Szaweł starcił wzrok; prowadzony przez współtowarzyszy, udał się w kierunku Damaszku sławną i starożytną Drogą Nadmorska (Via maris), która z terenu Palestyny przez biblijny Baszan z centralnym miastem Kunejtra, prowadziła do Damaszku, stolicy Syrii, a następnie nad Eufrat i Tyrys. W czasach św. Pawła kolonia żydowska w tym mieście liczyła kilkanaście tysięcy osób. Pozwalało to chrześcijanom pochodzenia żydowskiego chronić się tutaj przed prześladowaniami, które wybuchły w Jerozolimie (por. Dz 9,1-2). W domu Judy przy ulicy Prostej odnalazł Szawła Ananiasz,

Wschodnia brama miasta Damaszku - Bab Al-Sharki - świadectwo urbanistyki rzymskiej prowadziła na ulicę Prostą przecinającą stare miasto ze wschodu na zachód. W czasach św. Pawła była ona szeroką, 26-metrową arterią o długości 1560 metrów, ozdobioną po obu stronach kolumnami korynckimi. Przy tej ulicy stara tradycja chrześcijańska umieszcza dom Judy, w który Szaweł spędził trzy dni (Dz 9,9) i tutaj spotkał się z Ananiaszem, który uwolnił go od ślepoty (Dz 9, 17-19). Na fundamentach tego domu zbudowano kościół, którego fundatorką miała być św. Helena. Prawdopodobnie na przełomie IV i V wieku zamieniono go na kościół pod wezwaniem Świętego Krzyża. Dom Ananiasza znajdował się w miejscu dzisiejszej krypty-kaplicy ojców franciszkanów i przylegał do wschodniej ściany starej bazyliki.

Po pobycie (prawdopodobnie w latach 34-37) na Pustyni Arabskiej, czyli w okolicach starożytnego Hauranu (południe Syrii), gdzie prowadził życie pustelnicze, św. Paweł wrócił do Damaszku i rozpoczął głoszenie Dobrej Nowiny (Ga 1,17; Dz 9,20). Wywołał jednak wrogość starszyzny żydowskiej, która postanowiła go schwytać i zgładzić. Dlatego uczniowie postanowili go uratować i spuścili go nocą na sznurze przez mur (Dz 9,25; 2 Kor 11,33). W pobliży południowo - wschodniego zetknięcia się muru znajduje się słynna brama Bab Kissan. Chrześcijanie nazywają to miejsce Bramą św. Pawła albo Oknem św. Pawła.

Ks. dr Michał Bednarz, biblista (specjalnie dla „Opoki”)

opr. mg/mg