Imię Ojca

Dobrze się stało, że w roku, w którym Kościół szczególną uwagę swych wiernych kierował na pierwszą Osobę Trójcy Świętej, ukazała się w Polsce antologia poezji poświęconej Bogu Ojcu. Książkę zatytułowaną Imię Ojca opublikowało kieleckie Wydawnictwo JEDNOŚĆ. Wyboru dokonał ks. Zbigniew Trzaskowski, który jest również autorem interesującego wstępu. Kluczem tematycznym, jakim posłużył się antologista przy komponowaniu całości, jest Modlitwa Pańska. To właśnie poszczególne jej „elementy” stworzyły chronologię książki i posłużyły za tytuły rozdziałów, w których natrafiamy zarówno na wiersze dawne, jak i współczesne. Ułatwia to zauważenie różnic w podejściu do tematu, a jednocześnie pokazuje także jego uniwersalizm. Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Anonim z II połowy XVIII wieku, Adam Mickiewicz, Wojciech Bąk czy Wacław Oszajca wyrażają często te same prawdy o Bogu Ojcu, choć czynią to w odmiennej formie i przy użyciu innego języka. Różna jest wartość artystyczna tych utworów i nie zawsze idzie ona w parze z teologiczną głębią. Niezależnie jednak od tego, czy obcujemy z arcydziełem, czy nie, są to wszystko wiersze-świadectwa, wiersze-wyznania: wiary, miłości, zachwytu, ale również żalu, bólu, tęsknoty...

„W nieustannym cudzie stworzenia — pisze autor wstępu — ojcostwo stanowi radość człowieka. Słowo poetyckie wywyższa miłość, która daje życie. Miłość, która rozciąga się na drugie ja. Czułą miłość, która odmładza się w uśmiechu dziecka. Miłość pierwszych kroków. Wypróbowaną miłość błogosławionej obecności dobra.”

Poeci rozmaicie odpowiadają na ten wizerunek Ojca — pelikana poświęcającego się dla swoich dzieci. Autorzy staropolscy zafascynowani są głównie „wielką tajemnicą życia i śmierci, której rozjaśnieniem jest ufność, że Ten, co wszystko w swej prawicy ma, prowadzi bezpiecznie do swego domu, słońca wiecznego, gdzie nie będzie już cierpienia, łez, tylko uszczęśliwiające widzenie Ojca w lutości wieków uznanego”. U innych poetów, zwłaszcza współczesnych, konsekwencją trudnej miłości bywa niekiedy bunt. Człowiek wtedy „nie tyle z pokorą modli się bądź wola Twoja, co prowadzi dyskurs z Panem i Jego wolą wpisaną w przykazania”.

Antologia Imię Ojca stanowi ważny i ciekawy przegląd polskiej poezji religijnej. Oczywiście, jak zawsze przy takich okazjach, można by się zapytać o powód nieobecności tego czy innego autora, ale są to, moim zdaniem, pytania jałowe. Uważam, że każdy antologista ma prawo do swojego subiektywnego wyboru. Nic przecież nie stoi na przeszkodzie, by podobnych książek powstawało w przyszłości więcej i by raz podjęte dzieło znajdowało kontynuatorów.