Ciudad de los Reyes czyli Miasto Królów

Piotr Stefaniak ŚW. RÓŻA Z LIMY ISBN: 978-83-7767-038-5 wyd.: Wydawnictwo WAM 2012

Wybrane fragmenty Wprowadzenie Ciudad de los Reyes czyli Miasto Królów

Ciudad de los Reyes czyli Miasto Królów

Święta Róża Limańska jest pierwszym kwiatem świętości, jaki wydał Kościół wAmeryce Południowej. Rozkwitł on na peruwiańskiej ziemi, w cieniu świeckiej gałęzi zakonu dominikańskiego. Ogrodem kwietnym Róży była Lima, przepyszna i bogata stolica wicekrólestwa Peru. Powstała dzięki skarbom wykradzionym przez zwycięskich Hiszpanów inkaskiemu królowi Atahuallpie. Lima została założona przez hiszpańskiego konkwistadora Francisca Pizarro w dzień liturgicznego wspomnienia Trzech Króli, mianowicie 6 stycznia 1535, jako Ciudad de los Reyes, czyli Miasto Królów, w dolinach rzek Chillón, Rímac i Lurín. Leżąc na zachodnim wybrzeżu Oceanu Spokojnego wraz z portem morskim Callao, tworzy dzisiaj jeden wielki obszar urbanistyczny. Jest też obecnie piątym co do wielkości miastem południowoamerykańskim (po Mexico-City, Săo Paulo, Buenos Aíres i Rio de Janeiro).

Ciekawostką jest także to, że Lima, tak jak Kair, znajduje się na pustyni. Niemniej klimat miasta jest łagodny, co niejako jest wbrew strefie podzwrotnikowej. Panuje tutaj przez cały rok bardzo wilgotny (oceaniczno-pustynny) mikroklimat. Przeciętne codzienne temperatury zimą (od czerwca do października) oscylują od 12 do 20° C. Wtedy dni zwykle mają zachmurzone niebo i występują mgły. W lecie (od grudnia do kwietnia) średnie temperatury wynoszą około 29° C.

Warto ponadto wiedzieć, że według dawnego hiszpańskiego kronikarza obszar Limy został nazwany Ychma z uwagi na pierwotnych mieszkańców tego terenu. Za czasów Inków w dolinie Rímacu znajdowała się sławna wyrocznia Limaq (limaq oznaczało w języku Quechua człowieka mówiącego). Pizarro to inkaskie miejsce kultów tajemnych polecił zniszczyć, a na jego miejscu wznieść świątynię chrześcijańską. Po latach nazwa Ychma musiała ustąpić innej, Rímac. Natomiast nazwa Lima, wedle współczesnych uczonych, wywodzi się od hiszpańskiego sposobu wymawiania nazwy Limaq. I ta nazwa szybko wyparła inną, konkwistadorską: Ciudad de los Reyes. W prekolumbijskim okresie dziejów na obszarze Limy mieszkało kilka grup Indian tworzących państwo Ychma. Zostali oni następnie podbici i wcieleni do Imperium Inków. Jednak już w XV w. grupa konkwistadorów prowadzona przez Francisca Pizarro na fali zdobywania dla korony hiszpańskiej Nowego Świata pokonała inkaskiego dynastę Atahuallpę i przejęła jego imperium, w tym i tereny dawnego państwa Ychma. Ponieważ władca hiszpański mianował Pizarra gubernatorem zdobywczych terenów, ten zdecydował się wznieść w regionie Ychma swoją stolicę. Zjechali się tutaj poszukiwacze skarbów, administratorzy hiszpańscy i duchowni. Zaraz też pojawili się za nimi wszelkiej maści awanturnicy oraz rzemieślnicy, a nawet grupa chłopskich osadników z Hiszpanii. I tak powstała Lima, serce chrześcijaństwa amerykańskiego. Choć ignorowała Indian we wszystkich dziedzinach życia, to stała się tylko powierzchownie miastem hiszpańskim. Chrześcijaństwo tutejsze mocno zostało przesiąknięte kulturą Inków i stało się specyficzne. To tutaj, z nutą fatalizmu indiańskiego, bardziej rozumiano cierpienie Chrystusa niż Jego zmartwychwstanie.

W rok po założeniu, w sierpniu 1536, nowe miasto zostało oblężone przez oddziały Inka Manco. Jednakże Hiszpanie i ich rodzimi sojusznicy pokonali inkaskich buntowników. Niebawem Lima, jako stolica wicekrólestwa Peru, niezwykle wzrosła na znaczeniu. Dlatego to tutaj w 1543 roku odbyła się Real Audiencia, czyli uroczyste posłuchanie przybyłego z Hiszpanii króla Karola V Habsburga (1500—1558). Od tego czasu, a zwłaszcza w XVII w., Lima zakwitła jako centrum handlowe łączące opływające w złoto wicekrólestwo Peru z resztą Ameryki, a także z Europą i Dalekim Wschodem. To tutaj powstała pierwsza katolicka metropolia, na czele której w 1541 roku stanął hiszpański dominikanin Jerónimo de Loayza Gonzalez (zm. 1574). Warto wiedzieć, że trzeci arcybiskup Limy został kanonizowany 10 grudnia 1726 roku (św. Turybiusz z Mogrovejo). Już w 1551 roku w mieście powstał uniwersytet. Kolonialna Lima stała się miastem przepysznym. Urodę jej starego miasta po stuleciach docenił świat, gdyż w 1988 roku kolonialne założenie urbanistyczne historycznej Limy wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Główną cechą architektury Limy tego okresu są zachowane do dziś w wielu miejscach balkony rezydencji miejskich oraz domów mieszkalnych. Wówczas powstała słynna limańska katedra pod wezwaniem św. Jana Ewangelisty i Jana Apostoła, gdzie został pochowany Francisco Pizarro, pałac wicekróla, zwany Domem Pizarra, przy głównym placu miejskim Plaza de Armas, oraz liczne kościoły i klasztory, w tym tej sławy co dominikański konwent S. Domingo, jezuicki klasztor San Pedro y Pablo, konwent karmelitanek bosych Nazarenas, augustiańskie kościoły San Agustín i San Marcelo czy klasztor mercedariuszy La Merced. Do miasta szybko zawitały przybyłe z półwyspu iberyjskiego liczne rodziny zakonne. Rozkwitło bujnie życie duchowe i religijne. Wtym czasie w mieście żyli kanonizowani święci: obok św. Róży, najsłynniejszej limanki, także: wspomniany już św. arcybiskup Turybiusz z Mogrovejo (1538—1606), św. Franciszek Solano (1549—1610) z zakonu braci mniejszych obserwantów oraz dwóch dominikanów, św. Marcin de Porrés (1569—1639) z klasztoru Santo Domingo oraz Jan Macias (1585—1645) z konwentu Santa María Magdalena. Do tego trzeba dodać jeszcze świątobliwą fundatorkę dominikańskiego klasztoru św. Katarzyny Sieneńskiej, Łucję Guerra de la Daga.

opr. ab/ab