Święty Bernard

Ignacy Rogusz OCist ŚWIĘTY BERNARD ISBN: 978-83-7767-927-2 wyd.: Wydawnictwo WAM 2014

Św. Bernard (1090-1153) zakonnik, mistyk, teolog, Doktor Kościoła, kaznodzieja o przywódczym, gwałtownym temperamencie. W 1115 roku założył klasztor w Clairvaux i zostal jego pierwszym opatem. Znany był ze swej miłości do Matki Bożej, witając Ją w kościele słowami: Ave Maria. Stał się słynny dzięki przypisywanym mu cudom, talentowi oratorskiemu (nadano mu nawet przydomek Miodopłynny) wiedzy filozoficznej, silnej osobowości i duchowości. Nazywano go "niekoronowanym władcą Europy", gdyż doradzał papieżom, kardynałom, królom i książętom. Był autorem wspaniałych kazań i traktatów. Zmarł w Clairvaux 20 sierpnia 1153. Został kanonizowany przez papieża Aleksandra III w 1174 r. Seria Wielcy Ludzie Kościoła przedstawia czytelnikowi panoramę postaci współtworzących Kościół na przestrzeni wieków. Nie zapominając o uczuciach, emocjach, radościach i smutkach czy wreszcie potknięciach swoich bohaterów, kolejne książki odkrywają bieg życia, twórczość i najważniejsze osiągnięcia prezentowanych bohaterów na tle szeroko ujętych procesów historyczno-kulturowych. Wprowadzenie / Mnich nadzwyczajny

Fragment

Wprowadzenie

Czasy św. Bernarda z Clairvaux charakteryzują się poszukiwaniami najdoskonalszej drogi życia chrześcijańskiego: w Europie powstają wówczas liczne wspólnoty chrześcijańskie, które proponują życie bardziej radykalne, bliższe ideałom ewangelicznym. W XI i XII wieku rozkwita życie pustelnicze (Camaldoli i św. Romuald, Fonte Avellana i św. Piotr Damiani, kartuzi w Wielkiej Kartuzji ze św. Brunonem z Kolonii, Grandmont św. Stefana z Muret), powstaje również mnóstwo nowych wspólnot opartych na Regule św. Benedykta, stanowiących alternatywę dla tradycyjnego monastycyzmu benedyktyńskiego. W sposób szczególny Zakon Cysterski tworzy konkurencję dla ogromnej sieci klasztorów wywodzących się z Cluny, co wyraźnie odbije się w twórczości św. Bernarda z Clairvaux. Fundowane są także liczne domy kanoników regularnych, norbertanów czy walombrozjanów i wiele innych mniej znanych nowych wspólnot. Wtym samym czasie rozwijają się i inne formy życia chrześcijańskiego, takie jak rekluzi (pustelnicy oddzieleni od świata także fizycznie), wędrowni kaznodzieje, konwersi w klasztorze, beginki, krzyżowcy, pokutnicy, pielgrzymi, klasztory podwójne, np. klasztor Fontevraud św. Roberta z Arbrissel, gdzie przełożoną była kobieta. Poszukuje się surowości życia, prostoty, świadectwa ubóstwa ewangelicznego, wierności i najlepszej interpretacji Reguły św. Benedykta. Epoka opata z Clairvaux to czas, kiedy tzw. reforma gregoriańska wydaje owoce.

W porównaniu z innymi świętymi XII wieku święty Bernard z Clairvaux jawi się jako postać co najmniej słynna; biografia pokazuje jego ogromną działalność w wielu dziedzinach, pomimo że wstąpił on do klasztoru o charakterze monastycznym. Za swoje pisma i nauczanie został nazwany Doktorem Miodopłynnym w encyklice papieża Piusa XII z 1953 roku poświęconej jego osobie. W średniowiecznym świecie zwany był niekoronowanym cesarzem XII wieku, ludzie Kościoła mawiali za życia Bernarda, iż papież nie rezyduje w Rzymie, ale w Clairvaux, gdzie Bernard był opatem od 1115 roku. Za zasługi dla rozwoju życia monastycznego i rozkwit klasztorów cysterskich w Europie mówi się o nim tertius Benedictus („trzeci Benedykt” — po świętym Benedykcie z Nursji, który napisał Regułę, oraz po Benedykcie z Aniane, dzięki któremu Reguła benedyktyńska stała się oficjalną regułą imperium Karolingów w pierwszej połowie IX wieku), natomiast Jean Mabillon, wybitny erudyta benedyktyński z XVII wieku powiedział o Bernardzie, iż jest on „ostatnim z Ojców”, mając na myśli Ojców Kościoła. W 1830 roku papież Pius VIII przyznał opatowi z Clairvaux oficjalny tytuł Doktora Kościoła. Te liczne tytuły św. Bernarda świadczą jednoznacznie, iż był on postacią nietuzinkową, charyzmatyczną, barwną i wszechstronną. W kolejnych rozdziałach książki poznamy jego życie, zaangażowanie w życie dwunastowiecznego świata, działania w celu odnowy życia monastycznego, a nade wszystko zapoznamy się z jego teologią i dziełami. Na koniec spróbujemy ocenić, w jakiej mierze i w jakich aspektach myśl św. Bernarda z Clairvaux pozostaje aktualna.

opr. ab/ab