Nowacjanie

Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ

LEKSYKON pojęć teologicznych i kościelnych

z indeksem angielsko-polskim

Przełożyli Ks. Jan Ożóg SJ, Barbara Żak

Wydawnictwo WAM, Kraków 2002

Nowacjanie

Schizma, jaka powstała wokół sporu, jak należy postępować z tymi, którzy podczas prześladowania za cesarza Decjusza (249-250) odpadli od wiary chrześcijańskiej. Nowacjan, kapłan rzymski i autor całkiem poprawnego dzieła o Trójcy Przenajświętszej, początkowo opowiadał się za polityką pojednania wobec odstępców, później jednak stał się zwolennikiem surowego ich traktowania. Powodem tej nagłej zmiany mógł być jego zawód w związku z elekcją papieża Korneliusza w roku 250. Nowacjan konsekrował się na biskupa Rzymu, rywalizując z Korneliuszem, i zmarł jako męczennik podczas prześladowania, za panowania cesarza Waleriana (257-258). Jego wspólnota istniała do V wieku (zob. DH 109). Na Soborze Nicejskim (325) zostali łagodnie potępieni za to, że uważali się za „katharoi” (gr. „czyści”) i że tworzą Kościół ze wszech miar święty, wykluczający grzeszników (DH 127; ND 1601). Później krytykowano ich za to, że powtórnie chrzcili heretyków (DH 183, 211-212, 214; zob. też 705, 1670; ND 1404, 1617). Zob. donatyzm, rygoryzm, sakrament pokuty, schizma.

opr. mg/mg