Wielki brat w komórce

Podaj mi swój numer, a powiem ci gdzie jesteś. Wkrótce, chcąc ukryć swoje miejsce pobytu przed rodziną, znajomymi czy też pracodawcą, będziemy zmuszeni do zrezygnowania nie tylko z kart płatniczych. Niezbędne będzie także rozstanie się z telefonem komórkowym.

Globalny System Pozycyjny GPS funkcjonuje już od kilkunastu lat, a wykorzystanie telefonu komórkowego do zlokalizowania jego właściciela jest dostępne teraz nie tylko służbom specjalnym i policji, ale również cywilnym użytkownikom. Co gorsza, takimi usługami z pewnością zainteresuje się niedługo twój szef, który dokładnie będzie wiedział, kiedy jego pracownik podczas podróży służbowej przypadkowo zboczył z wytyczonej trasy lub zbyt długo zabawił w restauracji.

Najszerzej stosowanym systemem lokalizacyjnym, zapewniającym największą dokładność, jest system GPS. Umożliwia on ustalanie prędkości, pozycji oraz informacji o dacie i godzinie pomiaru obiektów nieruchomych i ruchomych, zarówno naziemnych, jak i przebywających w powietrzu. System składa się z trzech segmentów: konstelacji 24 satelitów, segmentu kontrolnego oraz części użytkowej. Określanie położenia obiektu w systemie odbywa się na zasadzie obliczania odległości obiektu od trzech satelitów o znanym położeniu. Ponieważ odległość odbiornika od satelity jest wyznaczana na podstawie czasu dotarcia sygnału z satelity do odbiornika, a dokładniej - porównania czasu emisji sygnału z godziną odbioru, w uproszczeniu należy przyjąć, że dla cywilnych odbiorników, w celu dokładnego synchronizowania czasu, niezbędna jest widoczność czwartego satelity. O ile w terenach mało zurbanizowanych widoczność czterech satelitów nie stanowi problemu, o tyle w przypadku poruszania się pomiędzy wysokimi biurowcami ustalenie pozycji odbiornika może być problematyczne.

GPS+GSM

hoć system GPS zaprojektowano na potrzeby militarne, to znajduje on również zastosowanie w sektorze użytkowników cywilnych. Łatwo można sobie wyobrazić zastąpienie poczciwego duetu w postaci mapy i kompasu odbiornikiem GPS z zapamiętaną cyfrową mapą terenu. Jednak coraz bardziej interesujące są powiązania danych dostarczanych przez system GPS (lub inną platformę służącą do lokalizacji) z odpowiednimi aplikacjami informatycznymi. Dane o położeniu lub zmianie położenia konkretnego obiektu mogą być nanoszone na cyfrowe mapy terenu, obsługiwane przez aplikacje klasy GIS. Informacje, które będą dostarczone przez tego typu systemy, zależą jedynie od inwencji projektantów systemów informatycznych i zapotrzebowania klientów...

Połączenie GPS i GSM nie jest mrzonką. Obecnie na polskim rynku dostępne są 2 systemy: oferowany przez firmę Liberty (wykorzystujący do komunikacji platformę PlusGSM) oraz Finder (wykorzystujący do komunikacji infrastrukturę EryGSM). Odbiornik GPS gromadzi informacje o swoim położeniu, natomiast sieć GSM jest używana do przekazywania informacji firmom pośredniczącym w przetwarzaniu danych bądź bezpośrednio do właściciela zestawu: odbiornik GPS + telefon GSM. Dane mogą być przesyłane w postaci wiadomości SMS w określonych interwałach czasowych. SMS z informacją o położeniu odbiornika może być przesłany na żądanie operatora bądź może się odbyć transmisja danych. Wraz z rozwojem pakietowej transmisji danych - GPRS - należy spodziewać się odejścia od dotychczasowych metod transmisji na rzecz GPRS.

Wykorzystanie sprzężonych urządzeń GPS i GSM do celów lokalizacyjnych wydaje się rozwiązaniem idealnym: duża dokładność w lokalizacji, przesyłanie danych w dowolnym momencie, na życzenie lub w przypadku zaistnienia określonego zdarzenia (np. uruchomienie alarmu w samochodzie). Nie jest to rozwiązanie przeznaczone do masowych zastosowań z prozaicznego powodu - ceny. Obecnie koszt zakupu urządzenia Finder 3000D wynosi 2450 zł + VAT bez dotacji operatora lub 999 zł + VAT dla umowy 24-miesięcznej z podwyższoną ceną SMS-ów i abonamentem.

GPS w odstawkę?

Pojawia się więc pytanie, czy nie można określać położenia w prostszy, np. bez satelitów i odbiorników GPS, i jednocześnie tańszy sposób. Wielu użytkowników jest w stanie zaakceptować większy niż kilka metrów błąd w wyznaczaniu położenia obiektu. Co więcej, określenie położenia obiektu nie musi być celem samym w sobie. Na podstawie informacji o tym, gdzie użytkownik usługi lokalizacyjnej się znajduje, mogą być oferowane dodatkowe usługi i informacje. Przykładowo, kierowcy zapewne wykazaliby zainteresowanie odbieraniem wiadomości dotyczących sytuacji drogowej w danej miejscowości czy na drodze, którą akurat jadą. Turysta natomiast byłby chętny uzyskać informacje o zwiedzanych zabytkach lub najbliższym bankomacie. Fikcja? Pieśń przyszłości? Nie, są już prowadzone w Polsce pilotażowe tego typu usługi, oparte na platformie GSM.

Tu i teraz - czyli Łódź i Era GSM

W Łodzi trwają testy usługi pod nazwą "Tu i teraz". Polega ona na przesyłaniu wiadomości użytkownikom, znajdującym się w obrębie danego nadajnika sieci GSM. Pomysł nie jest nowością. Telefony oferowane przed pięcioma laty, podczas startu sieci GSM w Polsce, dysponowały opcją odczytywania wiadomości lokalnych lub wiadomości o sieci ze wskazanych przez użytkownika kanałów informacyjnych. Testowana usługa "Tu i teraz" jest bezpłatna dla każdego abonenta sieci EraGSM, przebywającego w Łodzi. Według materiałów informacyjnych operatora: "Korzystając z usługi, będziesz otrzymywał informacje o specjalnych promocjach w sklepach, niedaleko których się znajdziesz, pobliskich bankomatach, pubach i restauracjach, konkursach, w których będziesz mógł wygrać cenne nagrody".

24 sierpnia br. PC World Komputer Extra przeprowadził w Łodzi test usługi "Tu i teraz". Do odbioru informacji wykorzystano telefony Ericsson SH888 i Nokia 7110 z abonamentowymi kartami sieci Era (usługa "Tu i teraz" również jest dostępna użytkownikom systemu Tak Tak). W obu telefonach aktywowano odbiór wiadomości lokalnych na kanale 000. Po krótkiej chwili otrzymano indeks kanałów, czyli spis kategorii informacji do wyboru. To, co można było odczytać w obu aparatach, miało następującą postać:

000 Indeks kanałów
010 Ważne informacje
034 Taxi
050 Informacje lokalne
054 Era usługi
060 Finanse
070 Promocje
075 Konkursy

Według danych operatora, po wpisaniu do telefonu numerów kanałów, powinniśmy otrzymywać wszystkie informacje przesyłane w okolicy, w której się znajdujemy. W obu telefonach zaprogramowano odbiór informacji ze wszystkich dostępnych kanałów. Po 2 godzinach niestety indeks był jedyną informacją, którą podczas testu udało się otrzymać. Warto dodać, że test był prowadzony na ul. Piotrkowskiej. Należy podkreślić, że usługa "Tu i teraz" nie jest oferowana na warunkach komercyjnych, a dokładniej wdrożenie pilotażowe w Łodzi ma na celu znalezienie potencjalnych błędów działania serwisu.

Informacje typu: sytuacja na drogach, pogoda, wiadomości lokalne mogą być rozszerzeniem oferty operatorów i elementem walki konkurencyjnej o abonenta. Usługi lokalizacyjne mogą również stać się nowym medium reklamowym. Według prognoz, przysyłanie wiadomości reklamowych poprzez serwisy podobne do usługi "Tu i teraz" może być dla operatorów sieci komórkowych poważnym źródłem przychodu, szacowanym w roku 2005 na 20 mld USD.

Jaki kształt przybierze usługa? Przykładowo, przechodząc obok sklepu otrzymamy informację o atrakcyjnej promocji, obok kina - wiadomość o premierze odbywającej się danego dnia, znajdując się w pobliżu pubu dowiemy się o odbywającym się w nim koncercie. Istotnym aspektem dla powodzenia tego typu usług jest dokładność, z jaką jest wyznaczane położenie abonenta, nikt nie będzie przecież zainteresowany promocją w hipermarkecie znajdującym się na drugim końcu miasta.

Zasady ustalania lokalizacji w sieciach GSM

Zasada ustalania pozycji jest oparta na znajomości identyfikatora stacji bazowej GSM (BTS), z którą w chwili ustalania lokalizacji jest połączony telefon GSM. Znając współrzędne geograficzne BTS-a i korzystając z metody dystrybucji prawdopodobieństwa, zostaje wyliczona aktualna pozycja danego telefonu. Wariantem tej metody jest analiza identyfikatora kilku (np. trzech) najbliższych stacji bazowych, dzięki czemu można uzyskać większą dokładność pomiaru pozycji. Poziom dokładności jest uzależniony również od obszaru zasięgu poszczególnych nadajników (inaczej zagęszczenia BTS-ów). Należy wyróżnić następujące poziomy dokładności (na podstawie materiałów firmy Monitel):

Usługi lokalizacyjne znajdą zastosowanie nie tylko jako platforma dla dodatkowych serwisów adresowanych do użytkowników indywidualnych. Reklamy, informacje o bankomatach, repertuarze kin i teatrów to jeden z prostszych aspektów wykorzystania telefonu GSM. Wyznaczanie lokalizacji w sieciach GSM z dokładnością do 100 m w terenach miejskich może sprzyjać zastępowaniu systemu GPS przez GSM jako platformy do realizacji zaawansowanych usług, adresowanych do klientów instytucjonalnych.

Przykładem takiego rozwiązania, czyli wykorzystania platformy GSM do transmisji danych i wyznaczania położenia obiektu, jest system CT Motion Cellebrity, oferowany przez firmę Monitel z wykorzystaniem infrastruktury Plus-GSM. System Cellebrity składa się z Platformy Cellebrity, Klientów Internetowych i Klienta SIM. Przed rozpoczęciem korzystania z systemu niezbędne jest zainstalowanie odpowiedniego oprogramowania w telefonie komórkowym, a dokładniej na karcie SIM, obsługującej standard SIM Application Toolkit. Podczas ustalania pozycji telefonu komórkowego, a co za tym idzie - również jego użytkownika, system wymusza wysłanie wiadomości SMS z telefonu, dzięki której stacja bazowa określa położenie odbiornika. Użytkownik telefonu może świadomie włączyć lub wyłączyć działanie aplikacji CT Motion dodanej do karty SIM, co wpływa na możliwość lub niemożność ustalenia pozycji danej osoby. Abonent nie ma możliwości, przy uruchomionej aplikacji lokalizacyjnej w telefonie, odrzucenia konkretnego zapytania lokalizacyjnego. Jeśli system prześle zapytanie do telefonu, to przy uruchomionym ww. oprogramowaniu automatycznie jest tworzony SMS, dzięki któremu zostaje obliczone położenie aparatu. W momencie żądania podania lokalizacji dane są wysyłane w formacie wiadomości SMS do drugiego elementu systemu, czyli serwera Cellebrity.

Z punktu widzenia użytkownika, czyli najczęściej przedsiębiorstwa wykorzystującego tę usługę do monitorowania przemieszczania się pracowników firmy i ładunków będących w transporcie, najistotniejszym elementem systemu jest aplikacja kliencka. W systemie Cellebrity, oferowanym przez firmę Monitel, pod nazwą handlową Proteka, aplikacja kliencka, łącząca się z serwerem Cellebrity, jest oparta na programie MS Outlook 98/2000. Dyspozytor systemu ma możliwość wysłania zapytania, które określi położenie pracowników i kierowanych przez nich pojazdów. Ponadto istnieje możliwość definiowania harmonogramów określających lokalizowanie konkretnego pracownika bądź grupy pracowników o określonej porze lub w zdefiniowanych odstępach czasowych. Powiązanie informacji lokalizacyjnej z cyfrową mapą Polski pozwala nie tylko na wizualizację położenia danej osoby, ale również umożliwia śledzenie aktywności pracowników w trybach online i offline, włącznie z generowaniem automatycznych ostrzeżeń w przypadku rozbieżności pomiędzy rzeczywistym miejscem przebywania pracownika a wcześniej założonym przez operatora systemu. Pozwala też na oszacowanie odległości i trasy do pokonania lokalizowanej jednostki i założonego punktu docelowego.

Podczas przeprowadzonego testu systemu uzyskano rozbieżność pomiędzy rzeczywistym położeniem zapytanego przez system aparatu GSM a lokalizacją wskazaną przez system rzędu 1,6 km w terenie miejskim, co stanowi większy błąd, niż poziom dokładności podawany przez firmę Monitel. Według uzyskanych informacji, poziom dokładności ma do końca br. ulec poprawie, dzięki udostępnieniu na potrzeby systemu większej liczby stacji bazowych GSM. Obecnie nie wszystkie BTS obsługują usługę lokalizacyjną, co w dużym stopniu wpływa na jakość usługi.

System Proteka, z powodu wysokości kosztów zakupu i opłat miesięcznych pobieranych przez firmę Monitel oraz konieczności realizowania połączenia z serwerem firmy (przez łącze stałe lub dodzwaniane) przez aplikację kliencką, nie jest dostępny dla każdego. Należy jednak oczekiwać wprowadzenia do oferty usług, adresowanych do użytkowników indywidualnych. Możliwość zobaczenia w przeglądarce internetowej miejsca przebywania konkretnej osoby może być atrakcyjna dla mniejszych przedsiębiorstw czy rodziców zaniepokojonych nieobecnością swojego dziecka...

opr. mg/mg