List apostolski "motu proprio" Sanctitas clarior

Świętość jest z dnia na dzień coraz wyraźniejszym i głębszym ujawnieniem i oznaczeniem tajemnicy Kościoła, aż osiągnąwszy w niebie pełną doskonałość "w najwyższy błogosławieństwie miłości uwielbiając będzie Boga i Baranka, który został zabity"⁽¹⁾.

Sam zaś najłaskawszy Bóg który jest źródłem, koroną chwałą wszelkiej świętości, zawsze wzbudza w Kościele przykłady cnót i poprzez życie tych, "którzy będąc współuczestnikami naszego człowieczeństwa, w sposób jednak doskonalszy przemieniają się według wzoru Chrystusowego... ukazuje ludziom naocznie swoją obecność i swoje oblicze"⁽²⁾, jak również ujawnia w nich znak swego Królestwa, by zachęcić nas w sposób skuteczny do osiągnięcia go, "stawiając wokół mnóstwo świadków"⁽³⁾.

Nic przeto dziwnego, że Sobór Watykański II, mówiąc o tajemnicy Kościoła, bardziej naświetlił (podkreślił) tę wspaniałą cechę świętości, z którą łączą się ściśle także inne przymioty i wezwał wszystkich wiernych jakiegokolwiek stanu do osiągania coraz większej pełni życia chrześcijańskiego i doskonałej miłości⁽⁴⁾. To właśnie wezwanie do świętości stanowi jakby najbardziej charakterystyczną cechę nauczania soborowego i jakby jego ostateczny cel.

Kościół zaś zabiegając gorliwie o świętość wszystkich wiernych, stawia im zawsze przed oczy prawdziwe przykłady świętości, mianowicie męczenników oraz innych: mężczyzn i kobiety, wyróżniających się heroicznością cnót. Kościół pragnie bowiem usilnie, ażeby wierni odnaleźli w ich postępowaniu wzór, mieli udział w ich wspólnocie i pomoc w ich wstawiennictwie⁽⁵⁾.

W celu jednak dobrego rozeznania takich przykładów świętości oraz ukazania ich w sposób pełny we właściwym świetle, zachodzi konieczność przeprowadzania kanonicznych dochodzeń podejmowanych z wielką pilnością i dokładnością, jak tego wymaga ważność sprawy. Nasi poprzednicy, zwłaszcza zaś ś.p. Benedykt XIV, uregulowali sposób prowadzenia tych dochodzeń bardzo roztropnymi w owym czasie przepisami, które przejął następnie Kodeks Prawa Kanonicznego. Lecz w związku ze zmianą stylu życia i mentalności, wydało się rzeczą wskazaną zreformować drogę i sposób dochodzenia i dostosować go do wymogów naszych czasów, ażeby, uzgodniwszy skutecznie najwyższą władzę Papieża z władzą Biskupów, sprawniej i szybciej przeprowadzać sprawy beatyfikacyjne i kanonizacyjne Sług Bożych.

Z tej to racji, rozważywszy wszystko bardzo dokładnie, z własnej woli i naszą Apostolską władzą, ustanawiamy i zarządzamy co następuje.

1. W obowiązującym dotychczas prawie wyróżniało się dwa procesy beatyfikacyjne Sług Bożych: jeden wstępny, prowadzony przez biskupów czyli Ordynariuszów miejsca, własną powagą, na skutek władzy przekazanej w kanonach (kan. 1099, § 3; 2038, §§ 1 i 2, 1. - 3); drugi apostolski (kan. 2087 - 2097), a więc prowadzony na mocy władzy delegowanej przez Stolicę Apostolską i pod jej kierownictwem (kan. 2088 - 2100).

W przyszłości w sprawach prowadzonych w formie zwykłej, zwanej "non cultus" będzie organizowany tylko jeden proces rozpoznawczy, czyli przewidziany dla zebrania dowodów. Będzie on prowadzony na podstawie podwójnej władzy: zwyczajnej czyli zleconej wykonywanej własnym prawem, w wielu wypadkach poszerzonej i delegowanej przez Stolicę Apostolską, która będzie dodawana do pierwszej, potwierdzając i podkreślając ją.

2. Biskupom diecezjalnym. Hierarchom i innym przyrównanym im w prawie przysługuje - w ramach ich jurysdykcji (kan. 1999 § 3; 2038, § 2,1. -3., 2039) - prawo wszczęcia, czy to z urzędu, czy to na podstawie prośby pojedynczych wiernych, czy też prawnych związków zrzeszających wiernych (kań. 2003 §§ 1 - 2), czy wreszcie ich pełnomocników (kań. 2004), wstępnych dochodzeń oraz - zachowując przepisy prawa powszechnego i szczegółowych norm, jakie zostaną wydane w tej sprawie przez Kongregację Obrzędów -otwarcia czyli wprowadzenia sprawy.

3. Zanim jednak Biskup lub Hierarcha - czy to z urzędu czy na prośbę - otworzy czyli wprowadzi sprawę (n. 2), winien zasięgnąć zdania Stolicy Apostolskiej, przedstawiając poważne i wystarczające dowody, stwarzające solidny i prawny fundament dla samej sprawy.

Następnie Stolica Apostolska, zbadawszy wszystko, zadecyduje czy nic nie stoi na przeszkodzie dla rozpoczęcia czyli wprowadzenia sprawy.

4. Biskup lub Hierarcha, mając upoważnienie Stolicy Apostolskiej, może przez wydanie dekretu sprawę albo rozpocząć, ewentualnie - gdyby to uznał za słuszne w Panu - odłożyć na bardziej odpowiedni czas, albo nawet zawiesić ją.

Cokolwiek jednak by postanowił, niech nie omieszka o powziętym zamiarze powiadomić Stolicę Apostolską.

5. Proces obejmuje dochodzenie (badanie):

1° na temat pism Sługi Bożego;

2° na temat życia i cnót lub męczeństwa, jak również czy nie doznawał dotąd czci publicznej.

6. Po zakończeniu procesu należy jego akta przesłać do Kongregacji Obrzędów.

7. Kongregacja Obrzędów, zapoznawszy się dokładnie z aktami procesu, gdy uzna, że należy coś dodać lub uzupełnić, uczyni to za pośrednictwem biskupa lub hierarchy, ewentualnie sama z urzędu to uzupełni (por. Konst, Ap. Regimini Ecclesiae universae, n. 62, § 2, 1).

8. Gdy chodzi o stwierdzenie cudów wymaganych przez prawo do Beatyfikacji i Kanonizacji, to Biskup lub Hierarcha, zanim rozpocznie na ten temat dochodzenie, winien przesłać do Kongregacji Obrzędów krótki a wyczerpujący opis faktu, by otrzymać od niej stosowną instrukcję.

Dochodzenie na temat zaistniałych cudów należy prowadzić oddzielnie od dochodzenia na temat cnót i męczeństwa.

9. Biskup lub Hierarcha, kompetentny zgodnie z prawem, może podejmować wszystko, co jest konieczne do przeprowadzenia procesu. On sam lub ktoś w jego imieniu winien przeprowadzić to wszystko, co jest związane z rozpoczęciem czyli wprowadzeniem sprawy, powiadamiając Stolicę Apostolską (por. nn. 2, 3).

10. § 1. Celem bardziej sprawnego prowadzenia procesów, Konferencje Biskupów poszczególnych krajów lub regionów, posiadają na mocy niniejszego pisma apostolskiego, władzę erygowania trybunałów terytorialnych, ustanowionych specjalnie dla tych spraw na terytoria podległe ich władzy. Wymagają one jednak zatwierdzenia przez Stolicę Apostolską.

§ 2. Powyższe Trybunały terytorialne są albo prowincjale albo międzyprowincjalne albo krajowe, zależnie od tego czy zostały erygowane jedynie dla jakiejś tylko prowincji kościelnej czy dla kilku prowincji kościelnych czy dla całego terytorium kościelnego jakiegoś kraju.

§ 3. Ustanowienie Trybunału terytorialnego ma charakter obowiązujący, jeżeli diecezje danego terytorium, nie posiadają urzędników odpowiednich do utworzenia własnego Trybunału diecezjalnego.

11. Do Konferencji Biskupów będzie należeć:

1° Erekcja Trybunałów terytorialnych z określeniem dla każdego z nich odpowiedniego zakresu;

2° Ustalenie siedziby dla Trybunału terytorialnego;

3° Wybranie przewodniczącego dla każdego Trybunału, na okres pięciu lat.

12. Do zebrania Biskupów prowincji lub kraju, o których tu chodzi, będzie należało:

1° Wysunięcie Konferencji Biskupów propozycji dotyczącej erekcji Trybunału terytorialnego;

2° Przedstawienie tejże Konferencji kandydata na przewodniczącego;

3° Wybranie pozostałych urzędników Trybunału terytorialnego na okres pięciu lat.

13. Trybunał terytorialny prawnie ustanowiony, o-trzymuje władzę sądowniczą na całym terytorium, dla niego wyznaczonym, w zakresie prowadzenia wszystkich procesów, jakie zlecą im biskupi, o których była wyżej mowa.

14. Wolno każdemu z Biskupów terytorium, o którym była mowa, powierzyć - jeżeli zechce - Trybunałowi terytorialnemu, instrukcję wszystkich procesów spraw Beatyfikacji Sług Bożych i Kanonizacji Błogosławionych ze swojej diecezji, nawet wtedy, gdy w swojej Kurii może utworzyć w sposób odpowiedni Trybunał.

15. Pozostaje jednak nienaruszone prawo biskupa - również wtedy, gdy został prawnie ustanowiony Trybunał terytorialny - do prowadzenia tych procesów we własnej Kurii, byleby mógł ustanowić własny Trybunał, złożony z kompetentnych urzędników, chociażby pochodzili spoza diecezji.

Zarządzamy, aby to, co zostało postanowione tym Naszym pismem wydanym z własnej woli, zachowało swoją moc i zatwierdzenie bez względu na przeciwne postanowienia, chociażby były godne nawet najbardziej specjalnej wzmianki.

Dan w Rzymie, u św. Piotra, dnia 19 marca tj. w uroczystość św. Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny, 1969 roku, w szóstym Naszego Pontyfikatu.

PAULUS PP. VI

opr. kkk/mg