Instrukcja Kongregacji ds. Obrzędów (obecnie: ds. Kultu Bożego) nt. używania języka narodowego przez zakonników w liturgii 23.11.1965
Przy wydawaniu norm, dotyczących używania języka w odmawianiu brewiarza w chórze, wspólnie i indywidualnie, Św. Sobór Powszechny Watykański drugi, miał na uwadze zarówno zachowanie wiekowej tradycji Kościoła łacińskiego jak i rozwój dobra duchowego tych wszystkich, którzy są do tej modlitwy przeznaczeni albo w niej uczestniczą. Z tej racji uważał za słuszne zezwolić na używanie Języka narodowego w pewnych okolicznościach i w odniesieniu do określonych grup osób.
Następnie napłynęły do Stolicy Apostolskiej liczne prośby, ażeby dokładniej zostały określone normy św. Soboru w tej materii i zezwolono na używanie języka narodowego także kapłanom przy odmawianiu brewiarza chórowego, z powodu szczególnych warunków, czy to miejsc czy działalności duszpasterskiej powierzonej niektórym społecznościom.
Rozważając dokładnie te prośby, Święta Kongregacja Obrzędów, Święta Kongregacja Zakonników i Rada Wykonawcza do Konstytucji o św. Liturgii, we wspólnym porozumieniu ustaliły co następuje, w celu ustalenia odpowiedniej jednolitości i przedstawienia dobrze określonej normy:
1. Zakony kleryckie "obowiązane do chóru" obowiązane są do odprawiania brewiarza w "chórze w Języku łacińskim" zgodnie z przepisem art. 101 i Konstytucji o św. Liturgii oraz n. 85 Instrukcji z dnia 26 września 1964 r. o należytym wykonywaniu tejże Konstytucji.
2. W specjalny jednak sposób zaradzi się, ażeby klasztory znajdujące się na misjach, a składające się w większej części z tamtejszych mieszkańców, mogły używać języka narodowego w myśl art. 40 Konstytucji.
3. Władzą kompetentną do udzielenia zezwolenia, wspomnianego w poprzednim numerze, jest Święta Kongregacja Zakonników.
4. Społeczności zakonne kleryckie nie obowiązane do chóru, mogą wspólnie odmawiać w języku ojczystym te części brewiarza, do uczestniczenia w których obowiązani są na mocy Konstytucji także bracia zakonni.
5. Prawo zarządzenia o używaniu języka narodowego w częściach brewiarza, wspomnianych w poprzednim numerze, należy do Kapituły generalnej, albo - po uprzednim zasięgnięciu opinii członków - do Rady generalnej Instytutu.
6. Tego zaś rodzaju dekret, gdyby zmieniał przepisy Konstytucji, powinien być zatwierdzony przez Kongregacje zakonników, jeżeli chodzi o Instytuty na prawie papieskim lub przez Ordynariuszów miejsca, gdy chodzi o Kongregacje na prawie diecezjalnym (por. kan. 495, 2 KPK).
7. Wspólnoty zakonne kleryckie, nawet obowiązano do chóru, które jednak są przeznaczone do posługi duszpasterskiej w jakiejś parafii, sanktuarium lub kościele bardzo uczęszczanym, mogą wykonywać w języku narodowym te części brewiarza, które odprawiają, ze względów duszpasterskich razem z wiernymi.
8. O udzieleniu takiego zezwolenia będą decydować:
9. Mniszki mogą uzyskać zezwolenie na odprawianie brewiarza w języku ojczystym nawet w chórze.
W tych jednak klasztorach, w których na podstawie własnego tradycyjnego zwyczaju, odprawia się brewiarz w sposób uroczysty i jest kultywowany śpiew gregoriański, należy, na ile to jest możliwe, zachować język łaciński.
10. Dla szczególnej racji zezwoli się, aby klasztory istniejące na misjach, w których większą część stanowią tamtejsi mieszkańcy, mogły zastosować język narodowy.
11. Tam, gdzie w odprawianiu chórowym brewiarza zachowa się język łaciński, będzie jednak możność czytania lekcji w języku narodowym.
12. Święta Kongregacja Zakonników jest kompetentną władzą, która zezwala Mniszkom na używanie języka narodowego przy odmawianiu brewiarza w chórze. Prośba winna być skierowana od Kapituły Klasztoru, za zgodą Ordynariusza miejsca lub Przełożonego zakonnego, jeżeli Klasztor podlega jurysdykcji Zakonu.
13. Mniszki, które nie są obecne na recytacji chórowej, mogą przy indywidualnej recytacji brewiarza używać języka narodowego.
14. Zrzeszeniom świeckim Instytutów dążącym do doskonałości, czy to mężczyzn czy kobiet, kompetentny Przełożony może zezwolić, zgodnie z przepisem art. 101, 2 Konstytucji o św. Liturgii, na użycie języka narodowego w odmawianiu brewiarza, nawet w chórze.
15. Kompetentnym Przełożonym jest Kapituła generalna Instytutu, albo, po prawnym zasięgnięciu zdania członków tegoż Instytutu, Rada generalna.
16. Ilekroć taki dekret zmieniałby przepisy Konstytucji, winien być zatwierdzony przez Świętą Kongregację Zakonników, jeżeli chodzi o Instytuty na prawie papieskim lub przez Ordynariuszy miejsca, gdy chodzi o Kongregacje na prawie diecezjalnym (por. K.P.K., kan. 495, 2).
17. Zakony kleryckie obowiązane do chóru, we Mszy św. konwentualnej:
18. Mniszki, zgodnie z tym, co było postanowione odnośnie odprawiania przez nie brewiarza w chórze (nn. 9 - 11) albo zachowają język łaciński, albo będą niosły zastosować język narodowy, w granicach określonych przez kompetentną władzę terytorialną.
19. Zakony kleryckie nie obowiązane do chóru w odprawianiu Mszy św. "wspólnoty" mogą, oprócz języka łacińskiego, używać kilka razy w tygodniu (np. 2 lub 3) Języka ojczystego w granicach ustalonych przez kompetentną władzę terytorialną.
20. Tzw. Msza św. "wspólnoty" dla Zrzeszeń świeckich Instytutów dążących do doskonałości czy to mężczyzn czy niewiast z reguły może być odprawiana w języku narodowym, w granicach określonych przez kompetentną władzę terytorialną.
Należy się jednak zatroszczyć o to, by członkowie tych Instytutów mogli również recytować lub śpiewać części stałe lub zmienne, które do nich należą, także w języku łacińskim (por. Konst. art. 54).
Niniejszą Instrukcję, przygotowaną za wspólną zgodą przez Świętą Kongregację Obrzędów, przez Świętą Kongregację dla Zakonników i przez Radę wykonawczą do Konstytucji o św. Liturgii, Ojciec św., na audiencji udzielonej w dniu 23 listopada 1965 r., Jego Em. Kard. Arkadiuszowi M. Larraonie, Prefektowi K.O., łaskawie zatwierdził i autorytetem swoim potwierdził oraz nakazał opublikować, zarządzając jednocześnie, by zaczęła obowiązywać od dnia 6 lutego 1966 r., w Niedzielę Siedemdziesiątnicy.
W Rzymie, dnia 23 listopada 1965 r.
Jakub Kard. Lercaro Arcybiskup Bolonii Przewodniczący Rady Wykonawczej do Konstytucji o św. Liturgii
Arkadiusz M. Kard. Larraona Prefekt Św. Kongregacji Obrzędów
Hildebrand Kard. Antoniutti Prefekt św. Kongregacji Zakonników
Ferdynand Antonelli Sekretarz Św. K. O.
Źródło: AAS 57 (1965) 1010 - 1013; Posoborowe Prawodawstwo Kościelne zeszyt 3, ATK, Warszawa 1968, ss. 153 - 161.
opr. kkk/mg