Rynek foto: Czas zmian

Rynek foto: Czas zmian

Kuba Antoszewski

Obecny rynek aparatów fotograficznych w Polsce, to układ wyznaczony przez lidera, markę Kodak, z ogromnym udziałem w rynku i pozostałe marki (m. in. Canon, Zenith, Konica, Olympus, Minolta) zgrupowane w peletonie. Układ ten wydaje się stabilny, jednak w ciągu ostatnich kilku lat zauważyć można pewne zmiany. Kupujemy inne aparaty niż kiedyś, miejsce dawniej popularnych marek zajmują powoli nowe. Punktem kulminacyjnym tego procesu był rok 2001. Do tego roku, od 1998 (początek realizacji badania TGI) zakupy aparatów fotograficznych spadały. Zaś od 2001 roku, do dziś mamy do czynienia ze wzrostem zainteresowania kategorią. Rynek aparatów odbudowuje starty Spadek liczby posiadaczy aparatów fotograficznych z prawie 55 proc. w 1998 do nieco ponad 51 proc. w 2001, to głównie wynik malejącego zainteresowania i malejącej podaży tradycyjnie obecnych w polskich domach aparatów Practica i Zenith (ten ostatni z prawie 15 proc. w 1999, do ok. 11 proc. w 2002). Analiza trendów pokazuje również, że ich miejsce zajęła głównie marka Canon, której pozycja od 2001 roku sukcesywnie rośnie (z 9,3 proc. w 1999, do 13 proc. w 2002). Stabilnie zachowuje się zaś lider, 38-39 proc. konsumentów deklaruje posiadanie aparatu marki Kodak. Wydaje się zatem, że ostatnie lata to kolejny krok w kierunku rynku aparatów nowoczesnych i zróżnicowanych cenowo. Pozwala to konsumentowi wybierać w ramach marki produkt najbardziej odpowiadający oczekiwaniom i możliwościom finansowym. Jednak o rozmiarach spadku liczby posiadanych w domach aparatów fotograficznych niech świadczy fakt, że pomimo wyraźnego odwrócenia trendu w 2001, łączna liczba posiadanych aparatów fotograficznych w 2002 była ciągle mniejsza, niż w 1999.

Nieco inaczej wygląda najnowsza historia rynku kamer video. Z ok. 5-procentową penetracją z pewnością jest to rynek niszowy. Jednak liczba posiadanych kamer video wzrosła w latach 1999-2002 o ponad 0,5 proc. (co stanowi ponad 10 proc. stanu z 1999). I znowu największy skok wystąpił w 2001 roku.

Rynek filmów do aparatów fotograficznych, co łatwo przewidzieć, zachowuje się identycznie, jak rynek aparatów fotograficznych. Podobnie, jak w przypadku aparatów, występuje tu silny lider (również Kodak) poważnie dystansujący pozostałych konkurentów. Różnica tkwi głównie w bardzo stabilnych pozycjach marek, w ciągu ostatnich lat nie nastąpiły tu zmiany porównywalne z tymi na rynku aparatów fotograficznych.

Amatorzy fotografii

Przyjrzyjmy się teraz sportretowanym w badaniach konsumentom. Kim jest typowy posiadacz aparatu fotograficznego? Jakkolwiek aparaty fotograficzne są popularne, zaś ich oferta jest obecnie na rynku bardzo szeroka, zarówno pod względem jakości, jak i ceny, to jednak dla dużej części społeczeństwa jest to produkt ciągle niedostępny, a jego posiadanie wskazuje na relatywnie wyższy status materialny (obecnie penetracja rynku aparatów fotograficznych wynosi ok. 55 proc.). A zatem, typowy posiadacz aparatu fotograficznego to człowiek raczej młody, z wykształceniem średnim lub wyższym o dochodach miesięcznych powyżej 1000 zł netto lub bez dochodów (młodzież ucząca się), korzystający z Internetu. Natomiast statystycznie mniej aparatów fotograficznych posiadają osoby bezrobotne, rolnicy, osoby starsze oraz z wykształceniem poniżej średniego.

A kim są użytkownicy konkretnych marek? Szczególnie ciekawie wygląda porównanie dwóch z nich. Jeden, to niekwestionowany lider rynku — Kodak, drugi to młody tygrys, rosnący w siłę Canon. Analiza charakterystyki grup docelowych obu marek aparatów, wynikająca z danych TGI, pokazuje, że marki te znacząco różnią się pod względem profilu użytkownika. Do posiadania aparatu marki Kodak częściej przyznają się ludzie mniej zamożni, mieszkańcy wsi lub małych miast. Aparaty marki Canon są zaś obecnie w posiadaniu głównie zamożniejszych mieszkańców dużych miast. Można tę różnicę wyjaśniać między innymi różnicami w ofercie obu producentów. O ile Kodak nastawiony jest głównie na modele kompaktowe, o tyle w ofercie Canona dużo miejsca zajmują relatywnie droższe i przeznaczone dla bardziej wyrafinowanego odbiorcy lustrzanki. Jednak generalnie Kodak, w porównaniu z Canonem wydaje się marką bardziej egalitarną lub na swój sposób masową. Zmiany, jakie zachodzą w ciągu ostatnich kilku lat na rynku foto-video, pokazują, że silna konkurencja występuje głównie wśród marek obecnie słabszych. Można zauważyć rosnącą pozycję marki Canon, powolne słabnięcie marek dawniej silnych, jednak pozycja lidera, jaką zajmuje obecnie Kanon, wydaje się niezagrożona. Z pewnością o popularności marek będzie świadczyła głównie oferta relatywnie tanich i bardziej dostępnych aparatów kompaktowych. Możliwe, że już wkrótce zastąpią je urządzenia cyfrowe, których ceny szybko spadają. Jednak obecnie aparaty cyfrowe, to rynek niszowy, ciągle kojarzony z luksusem i bardzo wysoką ceną.

(Wykorzystano wyniki badań Target Group Index z okresu styczeń 1999 — grudzień 2002)

Autor jest PR managerem SMG/KRC Millward Brown Company

Projekt badawczy Target Group Index (TGI) prowadzony jest przez instytut SMG/KRC w sposób ciągły od 1998 roku. Badanie polega na śledzeniu konsumpcji produktów i marek z pomocą ogólnopolskiego sondażu (46 000 wywiadów rocznie). Ich lista jest stale aktualizowana, obecnie badaniem objętych jest ponad 4000 marek i 320 kategorii produktowych. Wyniki badań dostarczają wiedzy o rozmiarach i charakterze grup docelowych. Użytkownicy produktów i marek są w badaniu bardzo szczegółowo scharakteryzowani, nie tylko za pomocą klasycznych parametrów społeczno-demograficznych, ale również dotyczących wyznawanych wartości i stylu życia. W połączeniu z danymi sprzedażowymi, wyniki TGI stanowią doskonałe narzędzie zarówno dla planowania marketingowego, jak i monitorowania bieżącej pozycji rynkowej produktu i marki.

opr. MK/PO