Więcej Vianneyów!

Budynek probostwa, w którym święty mieszkał przez ponad 40 lat. Autor zdjęcia: Jakub Szymczuk

Dziś, jak nigdy, potrzeba światu takich Vianneyów. Skoro jeden kapłan oddany Bogu może porwać tylu ludzi, to jest jeszcze dla nas nadzieja.

Gęsta mgła spowija okolicę Ars. Ks. Vianney idzie z Ecully, oddalonego o 30 km. Za nim, na wozie, jedzie cały dobytek: drewniane łóżko, trochę książek i węzełek z odzieżą. „Nie ma w Ars zbyt wiele Bożej miłości i trzeba ją tam zanieść” — słyszy w głowie. We mgle zgubił drogę. Nagle na opustoszałych łąkach dostrzega grupkę pastuszków. Mówią gwarą i ks. Vianney musi kilkakrotnie powtórzyć pytanie, zanim go zrozumieją. Wreszcie jeden z nich wskazuje nieznajomemu kierunek. — Kochany chłopcze — dziękuje kapłan — ty mi pokazałeś drogę do Ars, a ja ci wskażę drogę do nieba.

Konfesjonał oblężony

Docieramy do Ars w słoneczne lipcowe przedpołudnie. Ze wzgórza tym razem widać wyraźnie miasteczko i wieże kościoła, który od tamtego czasu bardzo się rozrósł. W miejscu, gdzie św. Jan Maria Vianney rozmawiał z pastuszkiem, dziś stoi pomnik przedstawiający tę scenę. Jeden z tutejszych mieszkańców, przechodząc z psem, zatrzymuje się w tym miejscu na modlitwę. Klęka pod figurą, a potem siada na ławeczce i czyta Biblię. Ksiądz Vianney do dziś zbiera plony swego siewu.

Kiedy przyszedł tu w 1818 roku, wioska nie odznaczała się zbytnią pobożnością. Ludzie bez skrupułów opuszczali Msze, przeklinali i przepijali majątek w czterech szynkach. Mówiono, że „tylko chrzest różni ich od bydląt”. Jaka siła musiała tkwić w prostym proboszczu, który nie umiał nawet porządnie sklecić kazania, że udało mu się odwrócić tę sytuację o 180 stopni?

— Kiedyś inny ksiądz zapytał ks. Vianneya: „Dlaczego u ciebie ludzie się nawracają, a u mnie nie? On odpowiedział pytaniem na pytanie: „A czy ty pościsz?” — opowiada ks. Karlo Tyberghien, oprowadzający nas po Ars. Rzeczywiście, święty prowadził bardzo ascetyczny tryb życia — spał niewiele, żywił się głównie ziemniakami. W zamian otrzymał od Boga dar czytania w ludzkich sumieniach. Zdarzało się, że z długiej kolejki penitentów wyławiał tego, który najpilniej potrzebował sakramentu pokuty. Już po 10 latach jego posługi praktykowała niemal cała wioska. Kolejki do konfesjonału ustawiały się takie, że ks. Vianney w pół godziny przechodził kilkanaście metrów, które dzieliły jego mieszkanie od kościoła. — Podobno rzucał w tłum medaliki. Ludzie rozstępowali się, by je podnieść, a on korzystał z okazji i przechodził — uśmiecha się ks. Tyberghien.

Modlitwa i wypas

Nic nie zapowiadało takiego obrotu sprawy. Jan Maria Vianney urodził się w Dardilly koło Lyonu, w rodzinie ubogich wieśniaków Mateusza i Marii Beluse. Dziś w jego domu rodzinnym mieści się muzeum. Na podstawie skromnego wystroju wnętrza można wyobrazić sobie warunki, w jakich żyła rodzina. Największym skarbem świętego była wówczas drewniana statuetka Maryi, podarowana mu przez matkę. Kiedyś Maria Beluse odnalazła czterolatka modlącego się przed figurą w obórce. Modlitwa towarzyszyła również nieco starszemu Jankowi podczas wypasania zwierząt.

Tymczasem we Francji szalała rewolucja. Dzieci nie miały świadomości chaosu, w jakim pogrążał się kraj, ale i one zostały dotknięte jego skutkami. Komunię musiały przyjąć potajemnie, w prowizorycznej kaplicy urządzonej w szopie. Nie mogły też chodzić do szkoły. Jean-Marie nauczył się czytać dopiero w wieku 17 lat. Nic dziwnego, że seminarium ukończył z najwyższym trudem. Z łaciny miał nawet ocenę „debilissimus”, a przełożeni namawiali go do rezygnacji. Tylko wyjątkowa pobożność świętego sprawiła, że dopuszczono go do święceń.

Schodzone buty

Przed kościołem w Ars grupa młodych Francuzów modli się pięknym, czystym śpiewem. Odprawiają tu rekolekcje. Niektórzy są w seminarium. Czy pójdą w ślady ks. Vianneya? Chyba będzie im trudniej oderwać się od wygód tego świata. W domu proboszcza patrzymy na schodzone, przykurzone buty świętego, na łóżko, w którym lubił spać, „bo było najmniej wygodne”, i jakoś trudno nam w ten model wpisać dzisiejszych księży. Jan Maria Vianney 17 godzin dziennie spędzał w konfesjonale. Kto by dziś tyle wytrzymał? A jednak Ars i dzisiaj jest miejscem nawróceń. Spowiednicy mają tu ciągle pełne ręce roboty. — Ludzie we Francji rzadko korzystają z sakramentu pokuty, ale tu jest inaczej — podkreśla ks. Tyberghien.

Do Ars przybywa rocznie 450 tys. pielgrzymów. Najczęściej zatrzymują się przy relikwiarzu w bocznej kaplicy bazyliki, gdzie umieszczone jest ciało świętego. W tym roku duszpasterze spodziewają się znacznie większej liczby gości. W końcu to Rok Kapłański, którego św. Jan Maria Vianney jest patronem. Plakaty w całym miasteczku przypominają o 150-leciu jego śmierci, które przypadnie 4 sierpnia. We wrześniu rozpoczną się w Ars międzynarodowe rekolekcje dla kapłanów, które wygłosi kard. Christoph Schönborn.

Taniec do obiadu gratis

Mieszkamy w Domu Opatrzności, założonym przez proboszcza z Ars jako szkoła dla ubogich dziewcząt. Ks. Vianney nie szczędził środków na utrzymanie kościoła i pomoc potrzebującym. Może to właśnie dlatego w Domu Opatrzności działy się cuda rozmnożenia zboża i mąki. Dziś to miejsce służy za dom pielgrzyma, o który troszczą się siostry z rodziny misyjnej Donum Dei. To wspólnota, która na całym świecie tworzy... restauracje. — Nie mówimy w nich zbyt dużo o Ewangelii, ale chcemy, by każdy klient — niezależnie od tego, czy jest wierzący, czy nie — poczuł u nas chrześcijańskiego ducha — opowiada s. Laarni z Filipin. Własnymi podniebieniami stwierdzamy, że charyzmat „restauracyjny” siostry realizują znakomicie, a ilość serwowanego przez nie jedzenia budzi podejrzenia, że cud rozmnożenia żywności w Domu Opatrzności ciągle trwa.

On tam jest

Wieczorny wypad do miasteczka, które liczy zaledwie 1300 mieszkańców, musi się skończyć w jedynej czynnej o tej porze restauracji. Jak najbardziej świeckiej. Obok naszego stolika siedzi młody człowiek z czubem na głowie i agrafką w uchu, i bacznie się nam przygląda. — Polonaise? — pyta wreszcie, a kiedy potwierdzamy, z uznaniem wypowiada się o Janie Pawle II i „Solidarności”. Siedzący razem z nim starsi państwo ożywiają się. Pani wyciąga z portfela obrazek z Papieżem i pokazuje nam z uśmiechem. We Francji to nie takie częste. Praktykuje zaledwie 2 proc. społeczeństwa. — Za to ci, którzy chodzą do kościoła, są bardzo mocno zaangażowani. Widać to w nowych wspólnotach, gdzie jest dużo młodych — twierdzą Marie-Pauline i Eduard Dujardin. Osiem miesięcy temu wzięli ślub, teraz spodziewają się dziecka. Przyjeżdżają do Ars z Paryża przynajmniej dwa razy w roku. — Bardzo lubimy to miejsce — mówią. — Jan Maria Vianney to wielki święty, szkoda, że w naszym kraju zna go tylko 2 proc.

Dziś, jak nigdy, potrzeba Francji i światu takich Vianneyów. Skoro jeden kapłan oddany Bogu może porwać tylu ludzi, to jest jeszcze dla nas nadzieja. — Młodzi we francuskim Kościele to głównie ci, którzy brali udział w Światowych Dniach Młodzieży w Paryżu — podkreśla ks. Michał Kłakus, Polak pracujący w Tulonie. — Wielu z nich wcześniej w ogóle nie chodziło do kościoła. Teraz ożywiają wspólnoty.

Przed wyjazdem uchylamy drzwi kaplicy wieczystej adoracji w Domu Opatrzności. Stale ktoś w niej się modli. Podobno ks. Vianney w ramach kazania potrafił przez kwadrans powtarzać tylko trzy słowa: „On tam jest”. I wskazywać na tabernakulum. Ars to zrozumiało, pora zanieść to przesłanie dalej.

opr. mg/mg