Ad multos annos!

Już 110 lat działa Wydawnictwo Księgarnia św. Wojciecha. Poprzez burzliwy wiek XX zapracowało sobie na wspaniałą renomę i sprawdzoną markę, stając się oficyną zasłużoną dla krzewienia polszczyzny w trudnych czasach zaborów i okupacji.

Początki wydawnictwa sięgają roku 1895, kiedy to rozpoczęła się edycja najstarszego działającego do dziś tygodnika katolickiego, „Przewodnik Katolicki". Pomysł jego powstania zrodził się w sercu ówczesnego arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego, prymasa Polski Floriana Stablewskiego. Światły arcybiskup potrafił zareagować na trudną sytuację katolików i Polaków pod zaborem pruskim i - powołując do życia „Przewodnik Katolicki" - rozpoczął budowę potężnego holdingu medialnego, którego zadaniem było niesienie Ewangelii w radykalnie zmienionych warunkach społecznych przełomu XIX i XX wieku. Działania arcybiskupa Stablewskiego i zbliżonych do niego organizatorów duchownych i świeckich były znakomicie skorelowane z żywiołowo rozwijającą się wówczas nauką społeczną Kościoła i nauczaniem papieża Leona XIII, którego pontyfikat przypadł na lata 1878-1903.

W trudnym zaborczym czasie

17 grudnia 1897 r., obok wydawanego już „Przewodnika Katolickiego", zarejestrowano wydawnictwo książkowe, znane powszechnie jako Księgarnia św. Wojciecha. Mimo niesprzyjającej polityki rządowej i administracyjnej aparatu pruskiego, oficyna wydawnicza rozwijała się prężnie i do 1914 roku zdołała wywalczyć sobie pozycję czołowej placówki księgarskiej i edytorskiej, promieniującej na terytorium dawnej Rzeczypospolitej, daleko poza sam zabór pruski. Zasługą wydawnictwa z tego trudnego okresu, kiedy zaborca ciemiężył Dzieci Wrzesińskie za odmawianie modlitw w języku polskim, a Kościół w archidiecezji poznańskiej nękał karami finansowymi za niestosowanie się do antyreligijnego ustawodawstwa, było nieugięte pielęgnowanie polszczyzny, tradycji patriotycznych i nade wszystko religijnych, poprzez wytrwałą pracę wydawniczą i reklamową. Z perspektywy lat, które minęły od tamtych czasów, wydaje się, że paradoksalnie taka bezkompromisowa postawa ówczesnego kierownictwa wydawnictwa przyczyniła się do sukcesu firmy - zapracowała sobie ona bowiem na własny autorytet.

Ugruntowanie marki

W wolnej Polsce doszło do niezwykle dynamicznego rozwoju firmy, która wysunęła się na czoło placówek spełniających trudną do przecenienia rolę w życiu intelektualnym, społecznym i kulturalnym II Rzeczypospolitej. Poznańska księgarnia wydawnictwa należała do najczęściej odwiedzanych przez poznaniaków i Wielkopolan składów książki w mieście. Już w latach 1926-1932 ukazało się pierwsze wydanie Biblii w nowoczesnej wersji językowej wraz z komentarzem, odpowiadającym nowemu stanowi nauk biblijnych. Wielu Polaków do dziś skrzętnie przechowuje w swych domowych archiwach przedwojenne, unikatowe wydawnictwa Księgarni św. Wojciecha.

II wojna światowa zamknęła działalność placówki, jak wszystkich tego typu polskich firm i instytucji. Po wojnie rozpoczęła się mozolna praca odbudowy firmy. Była ona tym trudniejsza, że komunistyczne władze odbierały Kościołowi jego mienie i likwidowały, albo przyjmowały w przymusowy zarząd, dawne kościelne spółki. Dopiero więc po 1956 roku wydawnictwo mogło podjąć realne działania na rzecz odnowy swej pracy. Szczególną pozycję zajmuje czterotomowe wydanie Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu (znane dziś jako „Biblia Poznańska") z bardzo obszernymi komentarzami pod redakcją księdza Michała Petera i księdza Mariana Wolniewicza. Wielkim osiągnięciem wydawnictwa w trudnym czasie PRL-u jest zapewne każda kolejna edycja Pisma Świętego, licznych książek religijnych, literatury pięknej i podręczników do nauczania religii.

Z odwagą w nowoczesność

Obecnie, wraz ze zwiększającą się z roku na rok liczbą tytułów, Księgarnia Świętego Wojciecha plasuje się w ścisłej czołówce wydawnictw książek religijnych, stara się nawiązać do historycznego dorobku i wypracowanego modelu, preferując książki o charakterze edukacyjnym, szczególnie podręczniki dla wszystkich szczebli nauczania w nowatorskim ujęciu metodycznym i edytorskim, modlitewniki i teksty Pisma Świętego. Znaczne miejsce w planach wydawniczych zajmują pozycje albumowe, słownikowe, encyklopedyczne, biograficzne, dokumenty Kościoła, literatura piękna i podręczniki. W ostatnim dwudziestoleciu Wydawnictwo Księgarnia Świętego Wojciecha opublikowało ponad 1000 tytułów, w łącznym nakładzie przekraczającym 10 milionów egzemplarzy! i

O przyszłości Wydawnictwa Księgarnia Świętego Wojciecha mówi jego dyrektor, ksiądz doktor Jerzy Stranz

Jubileusz 110-lecia Wydawnictwa Księgarnia Świętego Wojciecha cieszy, napawa dumą, ale i zobowiązuje.

Dlatego patrząc z szacunkiem i uznaniem na dokonania założycieli i kontynuatorów tego dzieła, mamy też świadomość, że stoją przed wydawnictwem nowe wyzwania na następne dziesięciolecia.

Z całą pewnością kontynuować będziemy i rozwijać dotychczasowe „linie wydawnicze", a zatem teksty Pisma Świętego, książki o charakterze edukacyjnym, duszpasterskim, poradnikowym oraz modlitewniki.

Ważne miejsce w naszej ofercie będzie miała też literatura piękna autorów polskich i obcych (szczególnie dla dzieci i młodzieży), a także prace krytycznoliterackie, pozycje słownikowe, encyklopedyczne i książki popularnonaukowe.

Starając się czytać znaki czasu i rozpoznając potrzeby współczesnego człowieka, planujemy zaproponować naszym czytelnikom także nowe serie wydawnicze, podejmujące ważne problemy dzisiejszego świata w przestrzeni religijnej, światopoglądowej, kulturowej, ekumenicznej i między-religijnej. Chcielibyśmy, aby książki te stawały się okazją do spotkań dyskusyjnych, odważnej, otwartej i merytorycznie ważnej rozmowy.

Taką okazją do spotkań będą też działania wydawnictwa związane z konkursami literackimi, np. konkurs poetycko-eseistyczny „Bliżej nieskończonego" czy poetycki im. ks. Jana Twardowskiego (w roku 2007 pierwszym laureatem został Marcin Świetlicki), wystawami sztuki współczesnej towarzyszącymi wydaniom niektórych publikacji (w lutym 2008 r. przewidziana jest wystawa „Apokalipsa św. Jana" Grzegorza Bednarskiego) czy zaangażowaniem w promocję Traktu Królewsko-Cesarskiego w Poznaniu (wydawnictwem jubileuszowym jest „Katedra Królów", album o katedrze poznańskiej).

Wszystkie wymienione zamierzenia oraz te, które jeszcze dojrzewają, mają zmierzać ku stworzeniu nowego wizerunku oficyny wydawniczej świętego Wojciecha. Mamy nadzieję, że zachowując to, co wartościowe i piękne z naszej 110-letniej tradycji, będziemy potrafili odpowiedzieć na współczesne wyzwania wydawnicze, duszpasterskie i kulturalne.

opr. mg/mg