Kronika podróży Benedykta XVI do Ziemi Świętej

Kronika podróży Benedykta XVI do Ziemi Świętej, 8-15 maja 2009

Piątek, 8 maja

Pielgrzymka Benedykta XVI do Ziemi Świętej to już jego dwunasta podróż zagraniczna. Udał się on w tę podróż z przekonaniem, że pokój, którego tak bardzo potrzebuje Bliski Wschód, będzie możliwy tylko wtedy, gdy dojdzie do prawdziwego dialogu między trzema wielkimi religiami monoteistycznymi, który będzie sprzyjał cywilizacyjnemu przymierzu świata zachodniego z muzułmańskim.

Papież przybył do Jordanii, która była pierwszym krajem arabskim przez niego odwiedzanym. Jest ona przykładem tolerancji i pokojowego współistnienia ludzi różnych religii, zwłaszcza muzułmanów i chrześcijan. Wśród 5 mln 720 tys. mieszkańców jest ok. 2 mln palestyńskich uchodźców. Liczbę katolików szacuje się na ok. 109 tys. osób, czyli 1,9 % populacji. Stolicą Jordanii jest Amman, dawna twierdza Ammonitów, u której murów zginął biblijny Uriasz Hetyta. Po ceremonii powitalnej na lotnisku Królowej Alii w Ammanie i odwiedzinach w prowadzonym tam przez kościół ośrodku Regina Pacis oraz kurtuazyjnej wizycie w pałacu królewskim — o tych wydarzeniach pisaliśmy w poprzednim numerze (6/2009) — Benedykt XVI udał się na odpoczynek do nuncjatury apostolskiej w Ammanie.

Sobota, 9 maja

Drugi dzień w Jordanii Benedykt XVI rozpoczął prywatną Eucharystią w kaplicy nuncjatury apostolskiej, po czym udał się do odległego o ponad 40 km od Ammanu starożytnego sanktuarium Mojżesza na górze Nebo, w którym odprawił Liturgię Słowa. Następnie udał się pod krzyż — przypomina on laskę Mojżesza z zawieszonym na niej wężem, upamiętniającym tego, którego wywyższył na pustyni. To właśnie stąd, po 40 latach wędrówki przez pustynię, Mojżesz patrzył na Ziemię Obiecaną, którą ukazał mu Bóg.

Następnie Ojciec Święty udał się do Madaby, gdzie poświęcił kamień węgielny pod pierwszy katolicki uniwersytet w Jordanii. W uroczystości uczestniczyli m.in. jordański monarcha Abdullah ii wraz z małżonką królową Ranią i przedstawiciele władz państwowych. Z Madaby Benedykt XVI powrócił do Ammanu na spotkanie z muzułmańskimi zwierzchnikami religijnymi, korpusem dyplomatycznym i rektorami jordańskich uniwersytetów. Odbyło się ono przed meczetem im. Króla Husajna Bin Talala. W swoim przemówieniu Papież poruszył temat racjonalności wiary. Wyraził przekonanie, że dziś wspólnym zadaniem chrześcijan i muzułmanów jest rozwijanie wielkiego potencjału ludzkiego rozumu. W tym kontekście wspomniał o prawach człowieka, których podstawą jest wspólna nam wszystkim ludzka godność.

Po obiedzie w nuncjaturze apostolskiej Benedykt XVI udał się do greckomelchickiej katedry św. Jerzego, w której przewodniczył Nieszporom w obrządku melchickim, po czym odjechał samochodem do nuncjatury apostolskiej.

Niedziela, 10 maja

Pierwszym wydarzeniem dnia była Msza św. odprawiona przez Ojca Świętego na Stadionie Międzynarodowym w Ammanie dla 30 tys. wiernych. Na spotkanie z Papieżem przybyło także wielu muzułmanów.

Papieża powitał łaciński patriarcha Jerozolimy Fouad Twal, który jest zwierzchnikiem rzymskich katolików. «Jesteśmy dumni, bo możemy ci dziś okazać naszą arabską, jordańską gościnność i serdeczność» — powiedział patriarcha.

Liturgia eucharystyczna została odprawiona po łacinie i angielsku. Podczas Eucharystii spora grupa dzieci w białych strojach przyjęła po raz pierwszy komunię św. W homilii Ojciec Święty zachęcił chrześcijan Bliskiego Wschodu do wytrwania w wierze, nadziei i miłości, mimo panującej niepewności i licznych przeszkód.

Ze stadionu Benedykt XVI udał się o godz. 12.45 do siedziby wikariatu łacińskiego na obiad z patriarchami, biskupami oraz z towarzyszącymi mu osobami.

O godz. 17.30 Papież przybył do odległej o 50 km od Ammanu Betanii za Jordanem. Po zwiedzeniu wykopalisk archeologicznych wraz z królem Abdullahem ii odsłonił tablicę upamiętniającą tę wizytę.

Następnie rozpoczęła się ceremonia poświęcenia kamieni węgielnych pod budowę dwóch kościołów katolickich: obrządku greckomelchickiego i obrządku łacińskiego. W imieniu Zgromadzenia Ordynariuszy Ziemi Świętej bp Salim Sayegh podziękował Benedyktowi XVI za stałą troskę o tę Ziemię, a królowi Abdullahowi ii i królowej Ranii za starania o to, by chrześcijanie i muzułmanie w Jordanii żyli jak bracia. Po wyznaniu wiary i odmówieniu modlitwy «Ojcze nasz» Papież poświęcił kamienie węgielne, a następnie pobłogosławił zgromadzonym. Z Betanii odjechał do nuncjatury apostolskiej w Ammanie, gdzie spędził ostatnią noc na ziemi jordańskiej.

Poniedziałek, 11 maja

Ostatni dzień w Jordanii Benedykt XVI rozpoczął prywatną Mszą św. w kaplicy nuncjatury apostolskiej w Ammanie. Stamtąd przejechał na lotnisko Królowej Alii, gdzie oczekiwali go król Abdullah ii z królową Ranią, członkami rządu i rodziny królewskiej oraz przedstawiciele Kościoła. Benedykt XVI podziękował władzom państwowym i kościelnym w Jordanii za gorące przyjęcie i zaapelował do jej mieszkańców o dochowanie wierności duchowi tolerancji i dialogu międzyreligijnego. Ok. godz. 10.30 Ojciec Święty odleciał Airbusem 321 Królewskich Linii Jordańskich do odległej o 100 km stolicy Izraela — Tel Awiwu.

Na lotnisku Ben Guriona w Tel Awiwie Papieża witali prezydent Izraela Szymon Peres oraz premier Beniamin Netanjahu. Na spotkanie powitalne przybyli przedstawiciele rządu, Kościołów chrześcijańskich ze zwierzchnikiem Kościoła katolickiego — łacińskim patriarchą Jerozolimy Fuadem Twalem na czele, reprezentanci głównych rabinów Izraela — sefardyjskiego i aszkenazyjskiego — oraz duchowni muzułmańscy.

O godz. 16.15 odbyła się wizyta kurtuazyjna u prezydenta państwa Izrael. W ogrodzie wewnętrznym pałacu prezydenckiego Benedykt XVI zasadził drzewko. Spotkał się również z blisko 300-osobową grupą polityków i przedstawicieli wspólnot religijnych.

Następnie Papież odwiedził Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Yad Vashem. W Sali Pamięci oddał hołd ofiarom Holokaustu, podszedł do miejsca «wiecznego ognia» i złożył wieniec z żółtych i białych kwiatów, skłonił głowę i modlił się przez chwilę. Po modlitwie podeszło do niego siedem osób, które przeżyły Holokaust. Papież uściskał je serdecznie i chwilę z nimi rozmawiał. W przemówieniu podkreślił, że zagłada Żydów nie może być nigdy negowana, podważana czy zapomniana.

Ostatnim wydarzeniem dnia było spotkanie z organizacjami zaangażowanymi w dialog międzyreligijny. Odbyło się ono w audytorium Papieskiego Instytutu Notre Dame of Jerusalem Center. Na zakończenie Papież poświęcił kamień węgielny pod powstający w Magdali nowy ośrodek Instytutu. Z Notre Dame udał się na nocleg do siedziby delegatury apostolskiej w Jerozolimie.

Wtorek, 12 maja

Spotkanie Benedykta XVI z wyznawcami islamu i z Wielkim Muftim Jerozolimy Muhammadem Ahmadem Husajnem odbyło się na Wzgórzu Świątynnym przed meczetem Omara, zwanym też Kopułą Skały. Benedykt XVI jako pierwszy papież wszedł do tego meczetu. Zdjął, zgodnie ze zwyczajem, buty i w towarzystwie Wielkiego Muftiego zwiedził dostępną część odnawianej obecnie świątyni.

Po wizycie na Wzgórzu Świątynnym Papież udał się pod znajdujący się nie opodal Mur Zachodni, zwany Ścianą Płaczu — duchowe serce judaizmu. Odmówił tam Psalm 122, i po kilkuminutowej modlitwie włożył w szczelinę muru przygotowaną kartkę z modlitwą.

Następnie pojechał do Ośrodka Hechal Szlomo, który jest siedzibą Wielkiego Rabinatu Izraela, na spotkanie ze wspólnotą żydowską.

Po spotkaniu Papież udał się do Wieczernika, gdzie odmówił modlitwę Regina caeli z ordynariuszami Ziemi Świętej. Następnie nawiedził łacińską konkatedrę w Jerozolimie. Stamtąd przeszedł do siedziby patriarchatu łacińskiego, gdzie spożył obiad z ordynariuszami Ziemi Świętej.

Po południu Benedykt XVI odprawił Mszę św. w Dolinie Jozafata, którą koncelebrowało z nim ponad 100 kapłanów.

Środa, 13 maja

W tym dniu Benedykt XVI odbył wizytę na terytoriach palestyńskich. Udał się do Betlejem — miasta, które odgradzają od Izraela wysoki mur i zasieki — gdzie powitał go prezydent Autonomii Palestyńskiej Mahmud Abbas (Abu Mazen). Po ceremonii powitalnej Papież przejechał w papamobile ulicami Betlejem. Następnie odprawił Mszę św. na placu Żłóbka. Po Mszy udał się ma obiad do franciszkańskiego domu pielgrzyma Casa Nova. W drodze do Groty Narodzenia zatrzymał się w kościele św. Katarzyny. Odwiedził także szpital dziecięcy od ponad 30 lat prowadzony w Betlejem przez Caritas.

Głębokim przeżyciem była wizyta w betlejemskim obozie dla uchodźców Aida. Był to gest solidarności z ponad milionową rzeszą wysiedlonych Palestyńczyków. Przed opuszczeniem terytoriów palestyńskich Benedykt XVI złożył ponownie wizytę prezydentowi Abu Mazenowi, u którego spotkał się m.in. z przedstawicielami palestyńskich wspólnot ze Strefy Gazy i z Cisjordanii.

Podczas ceremonii pożegnalnej Papież życzył Palestyńczykom, by jak najprędzej mogli cieszyć się pokojem, wolnością i stabilizacją, których od dawna są pozbawieni.

Wieczorem powrócił do siedziby delegatury apostolskiej w Jerozolimie.

Czwartek, 14 maja

Kolejnym etapem papieskiej pielgrzymki był Nazaret — miasto Zwiastowania, miasto Świętej Rodziny. Uroczysta Eucharystia, na którą przybyło ok. 45 tys. wiernych, odbyła się na rozległym zboczu Góry Przepaści. Było to najliczniejsze zgromadzenie liturgiczne podczas pielgrzymki do Ziemi Świętej. W koncelebrze uczestniczyło 250 kapłanów i 40 biskupów, a w papieskiej liturgii — 7 tys. członków Drogi Neokatechumenalnej, w tym 567 osób z Polski. Na Mszę św. przybyli izraelscy katolicy, m.in. obrządku melchickiego, a także pielgrzymi z Włoch, Francji i Niemiec.

Na zakończenie Eucharystii Papież poświęcił trzy kamienie węgielne: pod Międzynarodowy Ośrodek dla Rodzin, Park Pamięci Jana Pawła ii oraz uniwersytet, nazwany imieniem Benedykta XVI.

Po Mszy św. Papież przeszedł do klasztoru franciszkanów na obiad z tamtejszą wspólnotą, lokalnymi ordynariuszami oraz towarzyszącymi mu osobami. Tam też po południu spotkał się z premierem Izraela Beniaminem Netanjahu. Rozmowy dotyczyły procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie, także w świetle spotkań, jakie obaj odbyli w ostatnim czasie z innymi przywódcami.

Następnie w audytorium bazyliki Zwiastowania Ojciec Święty spotkał się z religijnymi zwierzchnikami Galilei, po czym zszedł do Groty Zwiastowania, gdzie pozostał chwilę na osobistej modlitwie. W górnej bazylice poprowadził następnie Nieszpory z duchowieństwem, zakonnikami, przedstawicielami ruchów religijnych oraz współpracownikami duszpasterskimi. Celebracja Nieszporów zakończyła papieską wizytę w Nazarecie.

Piątek, 15 maja

Ostatni dzień pobytu w Ziemi Świętej Benedykt XVI rozpoczął od prywatnej Eucharystii, którą odprawił w kaplicy delegatury apostolskiej w Jerozolimie. Następnie odwiedził siedzibę patriarchatu greckoprawosławnego. Po tym spotkaniu udał się do bazyliki Grobu Świętego, gdzie nawiedził miejsce śmierci oraz złożenia do grobu i zmartwychwstania Chrystusa.

Kolejnym wydarzeniem dnia była wizyta w katedrze Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego, do którego w Ziemi Świętej należy ok. 10 tys. wiernych.

Z Jerozolimy Papież odleciał helikopterem do Tel Awiwu, gdzie na międzynarodowym lotnisku Ben Guriona odbyła się ceremonia pożegnalna. «Twa wizyta była przykładem pełnienia duchowej misji i wniosła nowe elementy w dialog chrześcijańsko-żydowski» — powiedział prezydent Szimon Peres. Prezydent Izraela z uznaniem odnotował papieskie słowa o tym, że Szoah nie może być zapomniane oraz o potrzebie przezwyciężania antysemityzmu.

«Nigdy więcej przelewu krwi! Nigdy więcej walk! Nigdy więcej terroryzmu! Nigdy więcej wojny!» — apelował Ojciec Święty na lotnisku w Tel Awiwie. Podkreślił, że jest przyjacielem zarówno Izraelczyków, jak i Palestyńczyków. Wyraził również pragnienie, by w Ziemi Świętej nastąpił trwały pokój, budowany na fundamencie sprawiedliwości.

Po południu Papież odleciał do Rzymu. W samolocie rozmawiał z dziennikarzami, którzy towarzyszyli mu w podróży, i dokonał krótkiego podsumowania minionych dni.

opr. mg/mg