Sztuka skutecznego porozumiewania się.

Sztuka skutecznego porozumiewania się. Jak umiejętnie komunikować się w pracy, w domu, z przyjaciółmi

Matthew McKay, Ph. D., Martha Davis, Ph. D., Patrick Fanning

WSTĘP

Sztuka porozumiewania się jest podstawową umiejętnością życiową, tak ważną, jak umiejętność radzenia sobie w szkole czy zarabiania na życie. Ma ona w dużym stopniu wpływ na nasze osobiste szczęście. Kiedy potrafimy skutecznie się porozumiewać, tworzymy i utrzymujemy przyjazne relacje z innymi, doceniani jesteśmy w pracy, nasze dzieci obdarzają nas szacunkiem i zaufaniem, potrafimy zadbać o swoje potrzeby seksualne.

Jeśli nasza komunikacja z innymi jest mniej skuteczna, któraś z dziedzin naszego życia niedomaga: w pracy może ci się układać, ale przy stole rodzinnym ciągle słychać krzyki; być może zadowolony jesteś z seksu, jednak przyjaźnie nie trwają zbyt długo. Trudno ci znaleźć odpowiednią pracę, a twój współmałżonek jest oziębły, choć potrafisz świetnie się bawić ze swoimi starymi kumplami. Na przyjęciach konacie ze śmiechu, jednak do domu wracasz sam.

Umiejętność skutecznego porozumiewania się z innymi sprawia, że życie nam się układa. Gdzie można się jej nauczyć? Nasi rodzice są często kiepskimi wzorcami, a szkoła zajęta jest nauczaniem francuskiego i trygonometrii. Niejednokrotnie nie ma w pobliżu nikogo, kto mógłby nauczyć nas, jak komunikować swoje potrzeby, jak wyrażać złość czy tajone lęki; nikogo, kto pokazałby, jak grać fair, zamiast obwiniać, jak aktywnie słuchać, jak upewnić się, co druga osoba miała na myśli, zamiast domyślać się znaczenia.

Techniki skutecznej komunikacji są znane i dostępne od lat. Można ich uczyć i powinno się to robić od samego początku, równolegle z nauką pisania, czytania i liczenia. Młodych ludzi powinno się uczyć efektywnego porozumiewania się i wychowywania dzieci, zanim jeszcze zostaną rodzicami, a nie dopiero wówczas, gdy ich własne nastoletnie dzieci zaczną chodzić na wagary czy uciekać z domu. Szkoły wyższe — zamiast wykładać teorię skutecznej komunikacji — powinny w swoich programach umieścić praktyczne ćwiczenia z technik komunikacyjnych.

Niniejsza książka zawiera opisy najbardziej podstawowych technik komunikacyjnych. Przedstawione są one w skondensowanej formie, z dostateczną liczbą przykładów i ćwiczeń, które pozwalają na praktykowanie pożądanych umiejętności. Z książki tej dowiesz się, co robić, a nie, co myśleć na temat porozumiewania się z innymi. Nie znajdziesz w niej czysto teoretycznych rozważań, chyba że potrzebne będą one do zrozumienia danej techniki komunikacyjnej.

Wystarczy spojrzeć na spis treści, aby zauważyć, że praktyczny aspekt tej książki odzwierciedlony jest w jej układzie. Pierwsze trzy rozdziały poświęcone są umiejętnościom podstawowym. Każdemu z nas potrzebna jest umiejętność słuchania, odkrywania przed innymi swoich myśli i uczuć oraz wyrażania tego, co dla nas istotne.

Druga część niniejszej książki, poświęcona umiejętnościom na poziomie zaawansowanym, zawiera sześć rozdziałów, które pokazują, jak używać języka ciała i rozumieć go, jak odczytywać parajęzyk i metakomunikaty, jak odkrywać swoje ukryte programy, korzystać z analizy transakcyjnej w komunikacji, jak wyrażać się jasno i dochodzić sedna w wypowiedziach innych, jak budować mosty porozumienia pomiędzy kulturami i płciami.

Następna część zawiera trzy rozdziały poświęcone podstawowym umiejętnościom w sytuacjach konfliktowych: sztuce asertywności, uczciwej kłótni i negocjacji. Kolejna część, dotycząca umiejętności nawiązywania kontaktów towarzyskich, zawiera dwa rozdziały: jeden na temat unikania pułapek wynikających z uprzedzeń, a drugi — na temat nawiązywania kontaktu.

Piąta część, poświęcona umiejętnościom porozumiewania się w rodzinie, uczy jak porozumiewać się ze swoim partnerem, dziećmi i resztą rodziny.

Ostatnia część zawiera cztery rozdziały poświęcone umiejętnościom potrzebnym, aby wywierać wpływ, skutecznie komunikować się w małej grupie, wygłaszać przemówienia i radzić sobie podczas rozmowy kwalifikacyjnej.

To oczywiste, że powinno się najpierw przeczytać rozdziały poświęcone umiejętnościom podstawowym i zaawansowanym, zanim przejdzie się do części opisujących specyficzne aspekty danej relacji czy własnej sytuacji życiowej. Nieco mniej oczywisty jest fakt, że należy zrobić coś więcej, niż tylko przeczytać poszczególne rozdziały. Samo przeczytanie to rozminięcie się z przesłaniem tej książki, głoszącym, że sztuka porozumiewania się jest umiejętnością. Umiejętność można nabyć jedynie poprzez doświadczenie. Należy coś zrobić — należy wykonać podane ćwiczenia, zastosować się do wskazówek i zdobyć te umiejętności poprzez praktykę.

Trudno oczekiwać, aby ktoś po przewertowaniu Podstaw mechaniki stał się doświadczonym konstruktorem. Podobnie, nie można oczekiwać, że po przejrzeniu rozdziału o nawiązywaniu kontaktu, będziemy się z łatwością wypowiadać i prowadzić fascynujące konwersacje. Nauka poprzez praktykę odnosi się w takim samym stopniu do umiejętności porozumiewania się, jak i do pracy w drewnie, jazdy na nartach czy gry na instrumencie. Nabycie umiejętności wymaga wiedzy — wiedza ta jest w tej oto książce. Jednak sama wiedza to za mało — należy ją przełożyć na praktykę dnia codziennego.

opr. MK/PO