Cyberprzestępcy wykorzystali AI i deepfake, aby oszukać siostry. W tle olbrzymie pieniądze

W sierpniu bieżącego roku media obiegł apel o pomoc w poszukiwaniu zaginionej siostry zakonnej. Następnego dnia siostry zgłosiły sprawę na policję oraz napisały dramatyczny post w mediach społecznościowych z prośbą o pomoc w poszukiwaniu s. Doroty. W tym samym czasie siostry okazało się, że w trakcie poszukiwań s. Doroty… z kont bankowych zaczęły znikać duże sumy pieniędzy. Siostry natychmiast zgłosiły sprawę na policję oraz zabezpieczyły pozostałe środki.

Nocne przesłuchanie zatrzymanej zakonnicy

Poszukiwania s. Doroty trwały 2 dni. 21 sierpnia w mediach pojawiła się informacja, że zakonnica została odnaleziona cała i zdrowa. Jak się jednak okazało, problemy sióstr z Kutna wcale się nie skończyły…
Podczas gdy w przestrzeni medialnej informacja o odnalezieniu s. Doroty zakończyła sprawę, w rzeczywistości problemy sióstr z Kutna dopiero się zaczynały. To właśnie wtedy jeden z prawników Ordo Iuris odebrał od nich telefon z prośbą o dalszą pomoc. Zadzwoniły, informując, że s. Dorota transportowana jest na komendę policji w Kutnie, gdzie miała zostać przesłuchana w charakterze podejrzanej o przywłaszczenie środków szkoły i zgromadzenia. Współsiostry były przekonane o niewinności s. Doroty.

S. Dorota została przez policjantów odnaleziona w momencie, gdy kierowana przez przestępców chciała wypłacić kolejną sumę pieniędzy, żeby rzekomo „zwrócić” je policjantom przez kryptomat (wpłatomat dla posiadaczy kryptowalut), skąd pieniądze trafiały w rzeczywistości na konta przestępców, którzy od kilkudziesięciu godzin prowadzili szeroko zakrojoną akcję wyłudzania pieniędzy od żeńskich zakonów w całej Polsce!

Czynności na komendzie trwały do drugiej w nocy, ale ostatecznie udało się zapobiec najgorszemu – policjanci zrozumieli, że siostra padła ofiarą perfekcyjnie zaplanowanego cyberprzestępstwa. Pomocy udzielił jej prawnik „Ordo Iuris”. Wbrew pierwotnym założeniom, policjanci wypuścili s. Dorotę na wolność, uznając ją za ofiarę, a nie współsprawcę przestępstwa. Po wyjściu z komendy, prawnik odwiózł siostrę do klasztoru, wysłuchując wstrząsającej historii, która otwiera oczy na to, jak łatwo dziś każdy z nas może paść ofiarą cyberprzestępców. Siostra Dorota opowiedziała w szczegółach o tym, jak była manipulowana przez oszustów w czasie, gdy szukała jej cała Polska.

Wyrafinowane metody, osaczanie ofiary

Wszystko zaczęło się od owego porannego telefonu od mężczyzny, który podawał się za policjanta, prowadzącego tajne śledztwo, w ramach którego policja dąży do zidentyfikowania mafii cyberprzestępców, wyłudzających pieniądze od zakonów. Tak! Cyberprzestępcy podawali się za policjantów, ścigających cyberprzestępców, przekonując siostrę, że akcja jest tajna i musi zachować pełną dyskrecję, by udało się złapać rzekomych przestępców.

Siostra usłyszała w słuchawce, że przestępcy próbują włamać się na jej konto i musi postępować zgodnie z wydawanymi poleceniami, by zapobiec utracie wszystkich środków i pomóc w złapaniu przestępców. Usłyszała, że musi udać się do banku i wypłacić pieniądze, by tak pomóc w wykryciu i ujęciu sprawców, a także zapobiec utracie środków. Oszuści zalecali jednocześnie ostrożność, uczulając ją na to, że z ową mafią współpracują też niektórzy pracownicy banku.

Przestępcy doskonale wiedzieli, że s. Dorota jest przełożoną, która ma dostęp do kont bankowych domu zakonnego i prowadzonej przez zgromadzenie szkoły katolickiej i znakomicie zdawali sobie sprawę z tego, że właśnie w tym okresie do publicznych szkół katolickich w całej Polsce trafiają duże sumy pieniędzy z subwencji oświatowych na cały rok szkolny. 

S. Dorota od wielu lat pełni posługę wśród kobiet uwikłanych w prostytucję czy ofiar handlu ludźmi i innych przestępstw. Dlatego nie była osobą naiwną czy łatwowierną i po pewnym czasie zaczęła mieć wątpliwości, czy na pewno rozmawia z policjantami. Ale przestępcy byli na to gotowi. Aby nie utracić zaufania zakonnicy, polecili jej zadzwonić na komendę policji i upewnić się, że wszystko co mówią jest prawdą. Przestępca podał jej swoje rzekome imię i nazwisko oraz numer legitymacji służbowej, po czym – używając metody spoofingu – sprawił, że telefon siostry pokazywał, że faktycznie dzwoni na numer policji. W rzeczywistości dzwoniła do innego członka mafii cyberprzestępców, który podając się za dyżurnego komendy policji potwierdził wszystko, co siostra usłyszała od swojego pierwszego rozmówcy.

Sztuczna inteligencja w służbie przestępców

Wtedy zakonnica ponownie powróciła do kontaktu z pierwszym z „funkcjonariuszy”. Gdy znowu naszły ją wątpliwości, czy na pewno powinna wykonywać polecenia swoich rozmówców, ci wyjęli kolejnego „asa z rękawa” – zaproponowali jej osobistą rozmowę z publicznie znanym komendantem policji za pośrednictwem wideokonferencji, na której znany komendant potwierdzi, że wszystko co siostra słyszy jest rzekomo prawdą.

Siostra wykonała więc połączenie za pośrednictwem jednego z zaszyfrowanych komunikatorów, gdzie wydawało jej się, że prowadzi realnie rozmowę ze znanym w mediach funkcjonariuszem policji. Za pomocą sztucznej inteligencji i tzw. technologii deepfake – przestępcy wykorzystali publicznie dostępne wywiady komendanta, by stworzyć jego internetowy wizerunek. Tym sposobem s. Dorota widziała na telefonie jego imię i nazwisko, zdjęcie profilowe a podczas samej rozmowy naprawdę widziała twarz i słyszała głos tego konkretnego policjanta! Równolegle mogła sprawdzić w internecie, że ten znany funkcjonariusz wygląda tak samo i ma taki sam głos.

I tym sposobem siostra była manipulowana przez długie godziny, podczas których wypłaciła z kont szkoły i domu zakonnego łącznie kilkaset tysięcy złotych!

Ofiarą oszustów może paść każdy

Gdy wreszcie (po kilkudziesięciu godzinach od zgłoszenia zaginięcia) policjanci, poszukujący s. Doroty w całej Polsce, odnaleźli ją w Warszawie – siostra nie chciała wierzyć, że funkcjonariusze są naprawdę z policji. Była tak zmanipulowana, że wierzyła, że podchodzący do niej, umundurowani policjanci są w rzeczywistości owymi oszustami, o których ciągle słuchała przez telefon.

Dopiero gdy funkcjonariusze przewieźli ją na przesłuchania, siostra wybuchnęła płaczem, bo w końcu zrozumiała, że została oszukana i przelała na konta kryptowalutowe oszustów kilkaset tysięcy złotych…

Zakonnica postanowiła nagrać krótki filmik w mediach społecznościowych, dziękując za wsparcie i modlitwę oraz apelując do wszystkich o czujność i nielekceważenie zagrożeń związanych z działalnością cyberprzestępców.

– Pracując z ofiarami przestępstw, nie myślałam, że stanę się jedną z nich. Przez prawie trzy dni byłam pod wpływem osób, przekonana, że działam dla dobra, że jestem w stałym kontakcie z policją, a jednak okazało się, że byli to przestępcy i oszuści – wyjaśniła na nagraniu opublikowanym w mediach społecznościowych.

Szeroko zakrojona akcja przestępców

Sprawa sióstr z Kutna to nie jedyny przypadek żeńskiego zgromadzenia zakonnego, oszukanego przez (najprawdopodobniej) tych samych przestępców.

Gdy s. Dorota nagrała swój film w mediach społecznościowych, przestrzegając przed cyberprzestępcami, wyłudzającymi pieniądze metodą „na policjanta”, okazało się, że takich przypadków jest więcej.

Przestępcy w jednym czasie przeprowadzili co najmniej kilka podobnych akcji. W cały proceder musiało być zaangażowanych kilkadziesiąt osób, które w tym samym okresie wyłudziły od szkół łącznie kilka milionów złotych!

W prokuraturze toczy się obecnie co najmniej 8 podobnych postępowań. Oprócz sprawy s. Doroty, o której było głośno w mediach, do prawników Ordo Iuris zgłosiły się także siostry ze szkoły w Ełku, które padły ofiarą dokładnie takiego samego oszustwa. 

Szkolenia dla sióstr i księży

Ordo Iuris skontaktowało się z Konferencją Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych, proponując im przeprowadzenie darmowego szkolenia. Odbyło się ono w siedzibie Konferencji Episkopatu Polski. Wzięło w nim udział ponad 100 sióstr zakonnych i księży z całej Polski. Kolejne szkolenie zorganizowane zostało dla sióstr ekonomek żeńskich zakonów z całej Polski. W nim także uczestniczyło kilkadziesiąt osób.

Ofiarą podobnych metod może paść każdy. Dlatego trzeba szkolić się i poznawać metody działania przestępców. Dotyczy to zarówno osób indywidualnych, jak i instytucji. Ordo Iuris przygotowuje obecnie poradnik, który ma zamiar przesłać do zgromadzeń w całej Polsce poradnik, jak reagować w tego rodzaju sytuacjach. Możliwy jest także dodruk i przekazanie poradnika także księżom z całej Polski oraz dyrektorom szkół.

Źródło: Ordo Iuris