Święty Atanazy

Urodził się w roku 295 w chrześcijańskiej rodzinie, w Aleksandrii w Egipcie. Jego imię - Atanazy - znaczy: „nieśmiertelny”. Młodość Atanazego przypadła na czas krwawych prześladowań chrześcijan, głównie za panowania cesarza rzymskiego Dioklecjana (297 - 313). Przykłady chrześcijan wiernych Chrystusowi mimo zadawanych im cierpień umacniały Atanazego w wierze. Zdobył on wykształcenie hellenistyczne, znany był ze swojej wielkiej wiedzy w naukach klasycznych, potrafił także czytać i pisać w języku koptyjskim. Duży wpływ miał na Atanazego św. Antoni opat, którego był uczniem i przyjacielem. Św. Atanazy około roku 318 napisał dwa małe dzieła apologetyczno-teologiczne, mianowicie: Przeciwko poganom i O wcieleniu Słowa. Zapewne już wtedy był diakonem i osobistym sekretarzem biskupa jego rodzinnego miasta Aleksandra. Towarzyszył swojemu biskupowi na pierwszym soborze powszechnym w Nicei w roku 325. Tam dał się poznać poprzez swoja mądrość i odwagę. Odważnie występując podczas obrad soborowych przyczynił się do potępienia nauki Ariusza, który zaprzeczał bóstwu Jezusa Chrystusa. Arianie wówczas „pojęli w lot, że znajdują w nim przeciwnika nie do zwalczenia, męża, który przeniknął ich mentalność i nie da się zwieść żadnym sofizmatom. Wypowiedzieli mu wtedy walkę zdecydowaną, która będzie trwać przez całe dalsze życie Atanazego” (H. Fros).

Po śmierci biskupa Aleksandra w roku 328 wybrano Atanazego, mimo knowań arian i melecjan (byli to rygoryści potępiający tych chrześcijan, którzy okazali słabość podczas prześladowań Dioklecjana), na biskupa i patriarchę Aleksandrii. Zaczął się wówczas bardzo trudny czas pasterskiej posługi biskupa Atanazego. Arianie wszystkimi możliwymi sposobami starali się usunąć prawowiernego pasterza Aleksandrii z jego biskupiej stolicy. Na 47 lat biskupstwa był nasz Patron pięciokrotnie na wygnaniu, łącznie przez 17 lat. Po raz pierwszy cesarz Konstantyn, podmówiony przez biskupa Euzebiusza i arian, skazał Atanazego na wygnanie do Trewiru w roku 335, gdzie przebywał przez dwa lata. Po dwuletnim pobycie w Aleksandrii Atanazy znów musiał udać się na wygnanie, tym razem do Rzymu, gdzie był gościem papieża Juliusza i chrześcijan Zachodu zaznajamiał z życiem mnichów egipskich, a także dalej zwalczał błędną naukę arian, którzy swoich zwolenników mieli nie tylko wśród duchownych, ale też i świeckich, nawet cesarzy. Świadectwem wielkiego zaangażowania się św. Atanazego w obronę czystości wiary chrześcijańskiej jest między innymi pozostawiona przez niego Historia arian. Biskup Atanazy w roku 346 opuścił Rzym i powrócił do Aleksandrii entuzjastycznie witany przez wiernych. Miał teraz dziesięcioletni okres względnego spokoju i ten czas poświęcił na odnowienie wiary i życia chrześcijańskiego nie tylko w swojej stolicy, ale także w całym Egipcie. Zabiegał również o rozszerzenie chrześcijaństwa w Etiopii i Arabii, poświęcał też swój czas na pisanie dzieł teologicznych. Kolejny raz, z rozkazu cesarza Konstancjusza, Atanazy opuścił Aleksandrię w roku 356 i przez kilka lat ukrywał się na pustyni, oddając się pisaniu dzieł teologicznych. Po powrocie do swojej diecezji w roku 361 jeszcze dwukrotnie był skazywany przez cesarzy na wygnanie, z którego ostatecznie powrócił pięć lat później. Ostatni okres życia świętego biskupa upływał spokojnie i był wypełniony posługą głosiciela słowa Bożego i pracą pisarską (nauka o osobie Jezusa Chrystusa i o Trójcy Świętej). Pełen zasług zmarł w nocy z 2 na 3 maja 373 r. Św. Grzegorz z Nazjanzu wygłosił ku jego czci wspaniałą mowę, a św. Bazyli Wielki nazwał go jedynym obrońcą Kościoła w czasach, gdy „szalał” arianizm. Na Soborze Konstantynopolitańskim II w roku 553, w obecności papieża Wigiliusza, zaliczono św. Atanazego do nauczycieli Kościoła, jest on również doktorem Kościoła. Historia nadała mu tytuł - Wielki. Grób św. Atanazego znajduje się w kościele św. Zachariasza w Wenecji.

W ikonografii przedstawia się św. Atanazego jako biskupa wschodniego obrządku z łysą głową i długą brodą, z księgą w ręce. Jego atrybutem jest także łódź oraz rylec pisarski. Liturgiczny obchód ku czci św. Atanazego przypada w dniu 2 maja i ma rangę wspomnienia obowiązkowego. We Mszy św. prosimy wszechmogącego Boga, który wybrał św. Atanazego na obrońcę wiary w bóstwo Chrystusa, abyśmy dzięki jego nauce i opiece coraz lepiej Go poznawali i goręcej miłowali (kolekta). W modlitwie nad darami zanosimy prośbę o zachowanie przez nas nienaruszonej wiary i abyśmy przez świadectwo złożone Ewangelii osiągnęli zbawienie. Po Komunii modlimy się, aby Bóg udzielał zawsze życia i siły naszemu Kościołowi, który w łączności ze św. Atanazym wyznaje wiarę w prawdziwe bóstwo Pana Jezusa.

W dzień św. Atanazego prośmy za jego wstawiennictwem o umocnienie naszej wiary i za przykładem naszego Patrona bądźmy odważnymi świadkami Chrystusa.

opr. ab/ab