Jak pandemia wpłynęła na nawyki żywieniowe Polaków?

Badanie rozpoczęło się już w 2017 r. na reprezentatywnej grupie Polaków (482 osoby) i było finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia. Początkowo ankieterzy co 5-7 dni odwiedzali osobiście biorących udział w badaniu, by zmierzyć masę ciała, obwód talii i bioder oraz ciśnienie. Uczestnicy wypełniali też w obecności ankietera kwestionariusz częstotliwości spożycia posiłków i oceniali swoją wiedzę na temat żywienia i zdrowego stylu życia. Dzięki wykorzystaniu urządzenia Actigraph zbierano dane na temat tygodniowej aktywności fizycznej badanych.

„To nie były wyniki deklaratywne, a wszyscy wiemy, jaka to jest duża różnica. To są też jedyne polskie badania jak dotąd, na reprezentatywnej grupie Polaków, gdzie był prowadzony dwukrotny wywiad o spożyciu żywności w ciągu ostatnich 24 godzin. Pod koniec ubiegłego wieku prowadzone były podobne badania, ale w oparciu o jeden wywiad” – powiedziała na zorganizowanej w piątek konferencji prasowej dr Iwona Traczyk, kierownik Zakładu Żywienia Człowieka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Wybuch pandemii COVID-19 spowodował, że osobisty kontakt z uczestnikami badania musiał zostać zamieniony na telefoniczny, ale to zdarzenie losowe przyczyniło się do wzrostu wartości zbieranych informacji – faktycznie można porównać, jak Polacy żyli – i jak się odżywiali – przed pandemią, i czy wpłynęła ona na zmianę nawyków dotyczących zdrowego życia.

Wzrosło spożycie tłuszczów ogółem. Średnia wartość dziennego spożycia tłuszczów przed pandemią wynosiła 78 gramów, a w trakcie - 83 gramy. Podobnie z sacharozą – odpowiednio było to 56,6 oraz 64,5 grama.

„Podwyższone spożycie tłuszczów, cholesterolu i sacharozy wskazuje na spożywanie słodyczy, ciast – bo tam te składniki występują razem. Spadło spożycie białka roślinnego i błonnika pokarmowego” – podsumowała Traczyk.

Polacy od początku pandemii chętniej suplementowali wapń i magnez. Wzrosło spożycie witamin z grupy B (ryboflawiny i niacyny), witaminy E oraz C.

W kategorii zdrowego stylu życia dane nie napawają optymizmem. Wzrosła liczba osób sięgających po tytoń, które wcześniej tego nie robiły. Przed pandemią nie paliło 73 proc., w trakcie już tylko 65 proc. Naukowcy nie odnotowali natomiast istotnego statystycznie wzrostu spożycia alkoholu.

„Wiemy, że spożycie alkoholu to dane wrażliwe i są czasami bardziej obarczone błędem niż inne” – zaakcentowała Traczyk.

Niepokoić mogą dane dotyczące aktywności fizycznej – mówiono na konferencji. Z 8,5 proc. do 1,2 proc. spadła liczba osób, która przed pandemią określała swoją aktywność fizyczną jako „wysoką”. Z 37,8 proc. do 50,8 proc. wzrosła liczba osób o „niskiej” aktywności – do tej grupy przepłynęły osoby zaliczające się wcześniej do aktywnych „umiarkowanych”.

Polacy więcej czasu w pandemii poświęcają natomiast na sen. Odsetek osób, które w dni powszednie śpią 7-8 godz. wzrósł z 67 proc. do 75 proc. Również w weekend więcej osób pozwala sobie na sen powyżej 9 godz. (wzrost z 19 proc. do 25,5 proc).

Zdaniem dr Iwony Traczyk wyniki zebranych badań można wykorzystać na wielu płaszczyznach.

„Badania mogą być wykorzystane bardzo szeroko – zarówno do celów naukowych, edukacyjnych, ale też do budowania polityki poprawy zdrowia publicznego, bo te dane wskazują, że w przyszłości może rosnąć ryzyko zagrożenia chorobami przewlekłymi” – podsumowała Traczyk.

Zamieszczone na stronach internetowych portalu https://opoka.org.pl/ i https://opoka.news materiały sygnowane skrótem „PAP" stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazami danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Fundację Opoka na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.