Najważniejsze sanktuarium prawosławne w Polsce: rozpoczął się czas pielgrzymek na Grabarkę – „Górę Krzyży”

Jako pierwsi w tym roku, w poniedziałek przed południem, wyruszyli na Grabarkę pątnicy z Sokółki (Podlaskie); grupa liczy ok. 60 osób, kolejni jej uczestnicy będą dołączać na trasie, która w tym roku ma ok. 155 km. Uczestnicy tej pielgrzymki, która ma w tym roku swoją 33. edycję, idą trasą, na której są m.in. dwa monastery (w Supraślu i Sakach) oraz przez Zabłudów, Narew, Klejniki, Miękisze, Kleszczele czy Żerczyce.

Niektóre odcinki będą miały ponad 30 km. Pątnicy zatrzymują się w każdej cerkwi po drodze, na Grabarkę dotrą 17 sierpnia.

Święta Góra Grabarka zwana jest też Górą Krzyży, ponieważ pątnicy niosą ze sobą krucyfiksy, które zostawiają na wzgórzu po zakończeniu pielgrzymki. Samo sanktuarium jest niewielkie – jest to mała cerkiew, obok której znajduje się żeński klasztor, założony w 1947 r. Miejsce to uważane jest za najważniejsze cerkiewne sanktuarium w Polsce. Dla prawosławnych w kraju ma takie znaczenie, jak Częstochowa dla katolików.

Tradycja pielgrzymowania w to miejsce sięga 1710 r. Wówczas jeden z okolicznych mieszkańców doznał objawienia, że wszyscy, którzy tam dotrą i napiją się wody ze źródła, zostaną uratowani od panującej epidemii cholery. Kiedy nastąpiły cudowne uzdrowienia, zbudowano tam kaplicę, a potem cerkiew. Od tamtej pory datuje się też zwyczaj ustawiania na wzgórzu drewnianych krzyży. Wśród drzew stoją ich obecnie tysiące. Krzyż ustawia każda grupa pielgrzymia, wiele osób zostawia też własne, niesione w różnych prywatnych intencjach.

Najliczniejsze pielgrzymki zaczęły przybywać na Grabarkę po II wojnie światowej, gdy główne sanktuaria prawosławne (Poczajów, Żyrowice) znalazły się w granicach dawnego Związku Radzieckiego.

W tym roku najwięcej osób wyruszy do prawosławnego sanktuarium na Grabarce w pieszych pielgrzymkach w dniach 13-14 sierpnia. Będzie to m.in. grupa z Jabłecznej (Lubelskie), gdzie jest prawosławny klasztor św. Onufrego oraz z Warszawy, która startuje zawsze z Wołomina. Najliczniejsza będzie tradycyjnie pielgrzymka z Białegostoku, która rozpoczyna się w najbliższą środę.

15 sierpnia rozpoczną się pielgrzymki z Bielska Podlaskiego i Hajnówki. Oddzielną grupą będą żołnierze i funkcjonariusze innych służb mundurowych, których – licząca kilkanaście kilometrów – pielgrzymka tradycyjnie odbędzie się 18 sierpnia i wyruszy z Siemiatycz; jej organizatorem jest Prawosławny Ordynariat Polowy Wojska Polskiego.

Również z Siemiatycz wyruszy 17 sierpnia piesza pielgrzymka wiernych z polskiej prawosławnej parafii w Brukseli. Dzień później odbędzie się pielgrzymka na Grabarkę wiernych siemiatyckich prawosławnych parafii.

Tysiące wiernych i hierarchów z całego świata gromadzą rokrocznie dwudniowe uroczystości Przemienienia Pańskiego. Tegoroczne obejmą też jubileusz stulecia autokefalii Cerkwi w Polsce. Według wcześniejszych zapowiedzi soboru biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, 19 sierpnia na Grabarce odbędzie się ogólnocerkiewna uroczystość liturgiczna, ustawionych zostanie też sto krzyży jako „wotum wdzięczności Bogu od wiernych PAKP".

Dokładnych danych co do liczby prawosławnych w Polsce nie ma. Hierarchowie tego Kościoła szacują, że wiernych jest ok. 500 tys. W Narodowym Spisie Powszechnym przeprowadzonym w 2021 r. przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało (pytanie o wyznanie było dobrowolne, można było odmówić na nie odpowiedzi) niecałe 151,7 tys. osób.