Pół wieku Wspólnoty Sant’Egidio

Historia Wspólnoty Sant’Egidio zaczęła się 7 lutego 1968 roku w Rzymie od Andrei Riccardiego i małej grupki licealistów, którzy chcieli zmieniać świat. Dzisiaj Wspólnota Sant’Egidio, którą papież Franciszek nazwał “Wspólnotą Trzech P” (od włoskich słów: preghiera – modlitwa, poveri – ubodzy, pace – pokój), wciąż dzieli te same marzenia wraz z wieloma przyjaciółmi. Obecna na wszystkich kontynentach, z ponad 60 tysiącami osób w każdym wieku i z każdej grupy społecznej, Wspólnota patrzy w przyszłość i na zadania, jakie czekają na nią w świecie zglobalizowanym, ale coraz bardziej pozbawionym punktów odniesienia. „Cieszymy się, że w minionych latach, razem z wieloma osobami na świecie, odkryliśmy radość Ewangelii” – powiedział przewodniczący Wspólnoty Marco Impagliazzo.

Nazwa wybrana została w latach 70. i wzięła się od miejsca, w którym Wspólnota znalazła swój dom – kościoła Sant’Egidio (św. Idziego) w sercu rzymskiego Zatybrza. Tak zaczęła się przygoda, która doprowadziła Wspólnotę na peryferia ludzkie i egzystencjalne wszystkich kontynentów, od zaangażowania na rzecz osób w różny sposób ubogich (bezdomnych, samotnych osób starszych, dzieci ulicy w Afryce i Ameryce Łacińskiej, młodych wzrastających w Szkołach Pokoju, więźniów) po programy walki z AIDS i rejestracji urodzeń (poprzez projekty DREAM i BRAVO!), od dialogu międzyreligijnego „w duchu Asyżu” po działania na rzecz pokoju, takie jak porozumienie pokojowe z 4 października 1992 r. kończące wojnę domową w Mozambiku, w której zginęło około miliona osób.

Nadal trwa wielki wysiłek na rzecz budowania świata bardziej ludzkiego na wielu poziomach, poprzez liczne inicjatywy we Włoszech i na świecie. Wspólnota Sant’Egidio – gdziekolwiek jest – żyje tym samym duchem, opartym na modlitwie i czytaniu Słowa Bożego, przyjaźni z ubogimi i pracy na rzecz pokoju.

Wspólnota w Polsce

W Polsce Wspólnota Sant’Egidio działa w pięciu miastach: Warszawie, Poznaniu, Krakowie, Chojnie i Szczecinie. Całoroczna działalność jej członków koncentruje się na pomocy i towarzyszeniu osobom ubogim i bezdomnym. Szczególnym wyrazem solidarności z nimi jest bożonarodzeniowy obiad. W minione Święta do stołu ze wspólnotą Sant’Egidio zasiadło w Polsce ponad tysiąc gości. Podobne obiady odbyły się w ponad 70 krajach i zgromadziły w sumie 240 tysięcy osób.

Wyjątkowo ważnym wydarzeniem ubiegłego roku był dla Wspólnoty Sant’Egidio w Polsce odbywający się we wrześniu w Krakowie i Wieliczce piąty już międzynarodowy kongres “Młodzi Europejczycy dla świata bez przemocy”. Na spotkanie przyjechało ponad 500 osób z 7 krajów Europy Środkowo-Wschodniej: Ukrainy, Rosji, Czech, Słowacji, Rumunii, Węgier i Polski. Świadectwo Rity Prigmore, ofiary nazistowskich eksperymentów medycznych, warsztaty w małych grupach, pielgrzymka do KL Auschwitz-Birkenau zakończona odczytaniem Apelu o Pokój – to tylko wybrane punkty spotkania, którego celem była edukacja i aktywizacja młodzieży do budowania społeczeństwa bez nienawiści, rasizmu i przemocy.

Głosem na rzecz pokoju i solidarności był też odbywający się w dniach 1-8 października 2018 roku Tydzień modlitwy za uchodźców „Umrzeć z nadziei”. Liturgie, w czasie których wymieniane były imiona i krótkie historie osób, które w ostatnich miesiącach zginęły podczas rozpaczliwych prób wydostania się z miejsc ogarniętych wojną, odbyły się w 15 miastach Polski.

Wspólnota już po raz czwarty przygotowała też w Warszawie Ekumeniczną Liturgię Męczenników “Wierni łagodnej sile miłości”, w czasie której wspominano imiona chrześcijan różnych wyznań, którzy w ostatnich latach oddali swoje życie za wiarę. Nabożeństwo było czasem wpatrywania się w ich świadectwo, a także modlitwy za wszystkich prześladowanych i prześladujących. W liturgii, której przewodniczył kard. Kazimierz Nycz, udział wzięli przedstawiciele innych Kościołów chrześcijańskich z dyrektorem Polskiej Rady Ekumenicznej ks. Grzegorzem Giemzą na czele.

Z myślą o ubogich Wspólnota w czerwcu 2017 roku otworzyła w Warszawie Szafę Przyjaciół. Pod tą nazwą kryje się magazyn z ubraniami dla potrzebujących, który działa w parafii Świętej Teresy od Dzieciątka Jezus przy ul. Tamka 4a. Co tydzień osoby ubogie i bezdomne mogą się w nim zaopatrzyć w ubrania, które ofiarowują im mieszkańcy stolicy. W kościele na Tamce odbyły się też pierwsze otwarte dla wszystkich chętnych „Rekolekcje z ubogimi”, a od stycznia tego roku Wspólnota Sant’Egidio zaprasza tam do wspólnej modlitwy na comiesięcznych Mszach Świętych.

Wspólnota na świecie

Wśród najważniejszych obszarów zaangażowania Wspólnoty Sant’Egidio na świecie w minionym roku warto wymienić przede wszystkim:

Korytarze humanitarne

Projekt rozpoczęty w grudniu 2015 roku dzięki porozumieniu pomiędzy Wspólnotą Sant’Egidio, Federacją Kościołów Ewangelickich we Włoszech i Kościołem Waldensów z jednej strony, a ministerstwami spraw wewnętrznych i spraw zagranicznych Włoch z drugiej, pozwolił na przyjazd z Libanu ponad tysiąca uchodźców, przede wszystkim syryjskich. Nowe porozumienie z rządem włoskim, podpisane już przez wszystkie strony, umożliwi przyjazd kolejnego tysiąca osób. Nowy korytarz humanitarny, we współpracy z Konferencją Episkopatu Włoch, otwarto z Etiopii dla 500 uchodźców z Rogu Afryki. W 2017 roku ten model, który łączy konieczność ratowania życia ludzkiego z troską o bezpieczeństwo i promuje integrację, został przyjęty w Europie poprzez otwarcie nowych korytarzy humanitarnych także we Francji i w Belgii.

Praca na rzecz pokoju

W ostatnich latach wzrosło zaangażowanie Wspólnoty na rzecz zakończenia kilku konfliktów, zwłaszcza toczących się w Afryce. Wśród wielu inicjatyw zrealizowanych w zeszłym roku na tym kontynencie warto szczególnie zwrócić uwagę na tę z Republiki Środkowoafrykańskiej. 9 czerwca w Rzymie podpisano porozumienie polityczne na rzecz pokoju i pojednania narodowego, możliwe dzięki mediacji Wspólnoty Sant’Egidio we współpracy z ONZ (dwoje przedstawicieli Wspólnoty przedstawiło tę sprawę w Radzie Bezpieczeństwa). Był to początek stopniowego rozbrajania grup zbrojnych działających jeszcze w tym kraju. Przypomnieć warto także pracę w regionie Casamance, gdzie Sant’Egidio prowadzi mediacje z upoważnienia prezydenta Republiki Senegalu, oraz w Sudanie Południowym, z dyskretnymi działaniami na rzecz zbliżenia wciąż wrogich sobie stron, głęboko podzielonych politycznie i etnicznie. Negocjacje zmierzające do posunięcia naprzód procesów pokojowych prowadzone były też w Libii i Iraku, dokąd wysyłana była pomoc humanitarna w porozumieniu z włoską agendą rządową zajmującą się pomocą międzynarodową (Cooperazione Italiana). Wreszcie na Mindanao na Filipinach Wspólnota jest aktywnym członkiem grupy mediatorów działających na rzecz implementacji porozumienia pokojowego podpisanego w 2014 roku.

***

W ciągu swojego pięcioletniego pontyfikatu papież Franciszek spotkał się ze Wspólnotą Sant’Egidio już kilkakrotnie, m.in. odwiedził jej siedzibę na Zatybrzu w czerwcu 2014 roku, we wrześniu 2016 roku wziął udział w Asyżu w międzyreligijnym spotkaniu z organizowanego od ponad 30 lat cyklu „Ludzie i Religie”, a w kwietniu 2017 roku modlił się ze Wspólnotą w kościele św. Bartłomieja – Sanktuarium Nowych Męczenników na Wyspie Tyberyjskiej w Rzymie.

Sylwia Gawrysiak (Sant’Egidio) / Rzym

www.santegidio.org