Liban: problemów przybywa, z pomocą przychodzi Caritas

4 sierpnia 2020 r. w porcie w Bejrucie doszło do wybuchu zmagazynowanych chemikaliów. Katastrofa pogłębiła trwający w kraju od lat kryzys. Kumulacja problemów stała się impulsem do objęcia Libańczyków przez Caritas Polska pomocą w ramach programu Rodzina Rodzinie. Nie jest to jedyny rodzaj wsparcia, jakie organizacja zapewnia potrzebującym w Libanie.

Caritas Polska

W wyniku wybuchu, od którego mijają właśnie dwa lata, ponad 200 osób zginęło, 7 tys. zostało rannych, a przyportowa dzielnica zamieniła się w gruzowisko. Wiele osób do dzisiaj odczuwa skutki tego dramatycznego wydarzenia.

– Usłyszałam dźwięk, jakby nadlatywał samolot. Minutę później słychać było wybuch, ale niewielki. Podeszłam do okna i za chwilę nastąpiła ta eksplozja. Spojrzałam i wydawało się, jakby padał śnieg, ale to było szkło, deszcz szkła. Wypadły okna, drzwi. Wszyscy krzyczeli, wszyscy mieszkańcy budynku ucierpieli. Mnie uderzyło okno. Początkowo byłam w szoku, ale po kilku tygodniach okazało się, że uderzenie na trwale uszkodziło mi plecy. Lekarze powiedzieli, że nie są w stanie mi pomóc – relacjonuje Laudy Njeim, podopieczna programu Caritas Polska Rodzina Rodzinie, której życie na zawsze zmieniło się po tej katastrofie.

Kolejny rok był jednym z najgorszym dla mieszkańców kraju pogrążonego od lat w głębokim kryzysie społeczno-gospodarczym. Codzienność Libańczyków to przerwy w dostawie prądu i wielodniowe kolejki po benzynę. W populacji liczącej ok. 6,7 mln ludzi niemal połowa, bo 3,2 mln, potrzebuje pomocy humanitarnej. Kraj trwa w ciągłym napięciu i nie ma miesiąca bez przypadków przemocy czy alarmujących statystyk dotyczących stanu gospodarki. Wybuch w Bejrucie, pandemia, a następnie wojna w Ukrainie, odcinająca Bliski Wschód od dostaw żywności, jeszcze pogorszyły sytuację.

– Kiedyś mogliśmy kupić mleko, teraz się martwimy, bo jest bardzo drogie. Problemem jest kupno leków, trzeba je zamawiać z dwutygodniowym wyprzedzeniem, albo szukać po aptekach w całym kraju. Młodzi ludzie, pomimo wykształcenia, nie mogą znaleźć pracy i wyjeżdżają z Libanu – relacjonuje Rima Akiki, która wraz z mężem czwórką dzieci mieszka w jednym z górskich rejonów.

Polska pomoc

Solidarność Polaków z mieszkańcami Bejrutu dała nadzieję na długoterminowe zainteresowanie darczyńców sytuacją w Libanie. Jednocześnie wcześniejsze dobre doświadczenia z partnerską Caritas Liban pozwoliły myśleć o skutecznym wprowadzeniu w tym kraju mechanizmów pomocy programu Rodzina Rodzinie, stosowanych wcześniej w Syrii. Obecnie 155 rodzin w całym kraju odbiera comiesięczną pomoc gotówkową. Po otrzymaniu powiadomienia na telefon beneficjenci mogą w wybranym bankomacie lub oddziale banku wypłacić kwotę świadczenia, które – ze względu na szalejącą w Libanie inflację – przekazywane jest w dolarach. Przy bardzo niestabilnej sytuacji ekonomicznej takie rozwiązanie zapewnia większą siłę nabywczą otrzymanych funduszy.

Podobnie jak w pozostałych krajach, w których realizowany jest program, wysokość świadczenia jest uzależniona od liczby członków rodziny. Każda rodzina ma swobodę dysponowania środkami, a wśród najczęściej pojawiających się potrzeb są zakup jedzenia i leków oraz pokrycie kosztów edukacji dzieci, która w Libanie najczęściej jest odpłatna.

– Długoterminowa pomoc udzielana rodzinom w Libanie przez Caritas Polska jest absolutną koniecznością, przy czym rodzaje wsparcia, jakiego udzielamy są zróżnicowane – wyjaśnia Dominik Derlicki, szef misji Caritas Polska w Libanie. – Oprócz pomocy w ramach programu Rodzina Rodzinie, do którego Liban został włączony w marcu 2021 r., Caritas Polska realizowała w tym kraju także inne programy pomocowe. Do września ubiegłego roku kontynuowaliśmy projekt Building Back Beirut, prowadzony od września 2020 r. w konsorcjum z innymi Caritas. Było to możliwe dzięki środkom przekazanym przez darczyńców podczas ogólnopolskiej zbiórki w roku 2020. Pomoc skierowana była do Libańczyków oraz uchodźców i migrantów zagrożonych negatywnymi skutkami społeczno-ekonomicznymi i psychologicznymi wybuchu w Bejrucie. W ramach projektu 1366 gospodarstw domowych otrzymało pomoc gotówkową na zapewnienie bezpiecznego schronienia i odbudowę zniszczonych domów, a kolejnych 1150 pomoc finansową na okres trzech miesięcy. 95 osób było zaangażowanych w pomoc psychologiczną dla 238 poszkodowanych w wybuchu mieszkańców Bejrutu – przypomina Dominik Derlicki.

Mieszkania socjalne i transporty humanitarne

W roku 2021 rozpoczął się również inny projekt Caritas Polska przeznaczony dla mieszkańców Bejrutu. Do połowy 2022 r. wyremontowany został kompleks budynków z mieszkaniami socjalnymi dla najuboższych. Na ten cel przeznaczono ponad 730 tys. zł. Całkowita wartość tego projektu realizowanego przez kilka organizacji to przeszło 4 mln zł. Caritas Polska zrealizowała także transporty humanitarne oraz dystrybucje artykułów pierwszej potrzeby w samym Bejrucie. W kwietniu przekazano 100 koncentratorów tlenu, w czerwcu 1 mln maseczek higienicznych Polskiemu Kontyngentowi Wojskowemu w Libanie, we współpracy z Caritas Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego, Rządową Agencją Rezerw Strategicznych i Agencją Rozwoju Przemysłu. Dostawa maseczek była odpowiedzią na prośbę dowództwa PKW UNIFIL (United Nations Interim Force in Lebanon) o wsparcie polskich żołnierzy w zakresie przeciwdziałania zakażeniom COVID-19 wśród miejscowej ludności.

W grudniu, w świątecznej dystrybucji zorganizowanej w Bejrucie, mieszkańcy otrzymali produkty higieniczne oraz żywnościowe, takie jak mleko w proszku dla niemowląt, pieluchy czy podpaski higieniczne. Pomoc trafiła do prawie 8 tys. osób. Caritas Polska przeznaczyła na tę pomoc blisko 1,9 mln zł. Kwotą ponad 48 tys. zł Caritas Polska wsparła także 2 kliniki dentystyczne w Bejrucie, które dzięki tym środkom mogły świadczyć bezpłatną pomoc dentystyczną dla ofiar wybuchu.

Wsparcie finansowe dla Libanu w 2021 r. (łącznie z kwotą wsparcia dla programu Rodzina Rodzinie) wyniosło ponad 3,5 mln zł.