Globalny program szczepień matek przeciwko paciorkowcom mógłby zapobiec tysiącom zgonów

Paciorkowce z grupy B (GBS) występują w jelitach lub na skórze nawet co trzeciego człowieka, dlatego aż do początku lat 70-tych XX wieku były uznawane za bakterie, które funkcjonują w symbiozie z ludzkim organizmem. Natomiast w przypadku bydła zaliczano je do patogenów, ponieważ odpowiadały za stany zapalne gruczołu mlecznego.

Pod koniec lat 60-tych XX wieku zaczęto obserwować u noworodków coraz więcej infekcji, które były wywoływane właśnie przez paciorkowce grupy B. Infekcje, do których dochodziło w pierwszych dobach po porodzie, wiązały się z wstępującym zakażeniem błon płodowych i płynu owodniowego lub przekazaniem paciorkowców z matki na dziecko. Zakażenie takie może spowodować posocznicę i zapalenie opon mózgowych u noworodków, czasami prowadząc do śmierci lub niepełnosprawności. Rośnie ryzyko urodzenia martwego dziecka i porodu przedwczesnego. Zakażenia paciorkowcem grupy B dotyczą także osób dorosłych, najczęściej będących w starszym wieku, z zaburzeniami odporności czy z zaburzeniami metabolicznymi

Po latach badań nad szczepionkami przeciwko paciorkowcom grupy B coraz bliższe jest zatwierdzenie ich stosowania.

Simon Procter z London School of Hygiene & Tropical Medicine w Wielkiej Brytanii wraz ze współpracownikami opracował model do oceny opłacalności szczepionek przeciw paciorkowcom z grupy B u 140 milionów kobiet w ciąży w 183 krajach w 2020 r. Naukowcy wykorzystali najnowsze globalne szacunki obciążenia zdrowotnego paciorkowcem z grupy B u kobiet w ciąży i ich dzieci oraz szacunkowe koszty dla systemów opieki zdrowotnej, obliczając skorygowane o jakość lata życia utracone z powodu śmiertelności niemowląt i długotrwałej niepełnosprawności.

W oparciu o opublikowaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) listę preferowanych cech szczepionki przeciwko paciorkowcom grupy B, zespół założył, że szczepienie zapobiegnie zakażeniu u 80 proc. zaszczepionych kobiet i że zostaną zaszczepione kobiety, które odbyły co najmniej cztery wizyty przedporodowe. Założony koszt dawki wynosił 50 USD w krajach o wysokich dochodach, 15 USD w krajach o średnim dochodzie i 3,50 USD w krajach o najniższych dochodach.

Jak wykazały badania (DOI: 10.1371/journal.pmed.1004068), powszechne szczepienia mogłyby zapobiec 127 000 wczesnych i 87 300 późnych zachorowań u niemowląt i ponad 31 000 zgonów oraz zmniejszyć niepełnosprawność dzieci o 17 900 przypadków umiarkowanych i ciężkich zaburzeń rozwoju neurologicznego. Nie doszłoby również do 23 000 martwych urodzeń.

Wprawdzie brak jest takich danych, jak wpływ infekcji paciorkowcowych na jakość życia i długoterminowe koszty niepełnosprawności, ale szacuje się, że globalny program szczepień jednodawkowych może kosztować 1,7 miliarda dolarów, przynosząc oszczędności kosztów opieki zdrowotnej rzędu 385 milionów dolarów.

„Redukując ciężkie infekcje, skuteczna szczepionka przeciw GBS dla matek, stosowana na całym świecie mogłaby zapobiec dziesiątkom tysięcy zgonów noworodków i martwych urodzeń każdego roku. Nasze odkrycia sugerują, że szczepienie matek przeciwko GBS może być opłacalne w większości krajów. Mamy nadzieję, że zachęci to do dalszych inwestycji potrzebnych do wprowadzenia szczepionek przeciwko GBS na rynek” – wskazał dr Procter.