Współpracownicy Piotra

Święto Katedry św. Piotra, obchodzone 22 lutego, przypomina, że Chrystus powierzył Piotrowi urząd swojego zastępcy na ziemi. Kościół modli się w tym dniu, aby „pośród zamętu świata nasza wiara pozostała nienaruszona”. Wiara Piotra jest skałą, na której Chrystus zbudował swój Kościół.

Dom rodzinny Szymona Piotra znajdował się w Betsaidzie, a później wraz z rodziną mieszkał on w Kafarnaum. Misja ewangelizacyjna kazała mu opuścić Jerozolimę i wyruszyć na misyjny szlak. Ta droga zaprowadziła go aż do Rzymu. Tutaj poniósł śmierć męczeńską. Katechizm Kościoła Katolickiego syntetycznie mówi o posłudze każdorazowego Biskupa Rzymu: „Papież, Biskup Rzymu i następca św. Piotra, jest trwałym i widzialnym źródłem i fundamentem jedności zarówno biskupów, jak rzeszy wiernych. Biskup Rzymski z racji swego urzędu, mianowicie urzędu Zastępcy Chrystusa i Pasterza całego Kościoła, ma pełną, najwyższą i powszechną władzę nad Kościołem i władzę tę zawsze ma prawo wykonywać w sposób nieskrępowany” (882).

W rozmowie z A. Frossardem Ojciec Święty prowadzi wnikliwą analizę tekstu Ewangelii św. Łukasza (22,31—32), dotyczącego św. Piotra i jego przyszłych zadań. Za najważniejsze uważa polecenie Jezusa: „Umacniaj braci w wierze”. Słowa te stają się dewizą papieskiej posługi w Kościele, przyjmując w ciągu wieków rozmaite postacie: doniosłych encyklik, nauczania w czasie audiencji i podróży apostolskich, a przede wszystkim świadectwa życia. Tę posługę wypełnia Papież również kolegialnie, wraz ze wszystkimi biskupami w czasie soboru czy synodów. W bezpośrednim kierowaniu Kościołem powszechnym współpracownikami Ojca Świętego są kardynałowie. 21 lutego Jan Paweł II wręczy czerwone birety i pierścienie ogłoszonym kardynałom. Reprezentują cały świat i — jak podkreślił sam Papież — ukazują jego powszechność.

Współpracownicy

Godność kardynalska jest najwyższym stopniem w hierarchii Kościoła katolickiego (poza papieską), a głównym przywilejem obdarzonych nią duchownych jest prawo wyboru papieża. Tradycja urzędu kardynała sięga pierwszych wieków chrześcijaństwa zachodniego, z tym że początkowo byli to księża i diakoni rzymscy, należący do najbliższego otoczenia papieskiego. Kolegium Kardynalskie o zadaniach zbliżonych do dzisiejszych powstało w połowie XII w., chociaż już od 1059 roku tylko kardynałowie mogli wybierać spośród siebie papieża. Od 1586 r. aż do połowy naszego stulecia Kolegium liczyło najwyżej 70 członków. Jako pierwszy tę liczbę zmienił Jan XXIII — po jego śmierci w Kościele było 82 kardynałów.

Paweł VI kreował 143 kardynałów. On także postanowił w 1970 r., że kardynałowie po osiągnięciu 80. roku życia tracą prawo udziału w konklawe, czyli wyboru papieża. W 1973 r. ustalił, że maksymalna liczba uprawnionych do tego członków Kolegium nie może przekraczać 120. Już po raz drugi Ojciec Święty przekroczył ustanowioną przez Pawła VI w 1970 r., a później wielokrotnie przez siebie potwierdzaną, liczbę 120 kardynałów-elektorów, czyli tych, którzy w chwili nominacji nie przekroczyli 80. roku życia i mają prawo do udziału w konklawe.

Różne narodowości, różne zadania

Uwagę zwraca obecność wśród nominatów trzech hierarchów wschodnich Kościołów katolickich. Zgodnie z wielowiekową tradycją listę nowych członków Kolegium Kardynalskiego otwierają urzędnicy Kurii Watykańskiej — prefekci i przewodniczący centralnych urzędów Kościoła rzymskiego, a reprezentują oni 7 narodowości: 5 Włochów oraz po jednym z Wietnamu, Polski, Portugalii, Argentyny, Syrii i Niemiec. Jedynym Polakiem w tym gronie jest, urodzony 11 października 1939 r. w Bródkach na terenie archidiecezji poznańskiej, abp Zenon Grocholewski, od listopada 1999 r. prefekt Kongregacji Wychowania Katolickiego.

Wśród nowych członków Kolegium Kardynalskiego jest przewodniczący Papieskiej Rady „Iustitia et Pax”, Wietnamczyk abp Francois Xavier Nguyen Van Thuan, były arcybiskup koadiutor Sajgonu, a później wieloletni więzień reżimu komunistycznego w swej ojczyźnie. Po raz pierwszy kardynała, w osobie dawnego kurialisty, byłego nuncjusza apostolskiego, prawie 64-letniego Audrysa Juozasa Backisa, ma Wilno jako metropolia litewska. Jest miasto dwu kardynałów — Lwów. W gronie ogłoszonych są kardynałowie Lubomyr Huzar i Marian Jaworski rezydujący w tym mieście. Są w Kolegium Kardynalskim także dwaj teologowie: Leo Scheffczyk (pochodzący z Bytomia) i Amerykanin o. Avery Dulles.

Konsystorz

Kardynałów powołuje papież na konsystorzu. Konsystorz to — najogólniej mówiąc — zgromadzenie kardynałów, obecnych w Rzymie, zwoływane przez Ojca Świętego i obradujące pod jego przewodnictwem. Najwcześniejsze jego ślady pochodzą z pierwszej połowy IX wieku, wówczas było to forum spotykające się nieregularnie. Od XI stulecia jest organem doradczym papieża, wspierającym go w rządzeniu Kościołem.

W ciągu wieków zmieniały się charakter i rola tego gremium; obecnie istnieją dwa jego rodzaje: zwyczajny i nadzwyczajny. Ten drugi zwoływany jest przez Papieża dla omówienia najważniejszych, bieżących spraw Kościoła, a także dla przedstawienia kandydatur nowych kardynałów i uczestniczą w nim tylko kardynałowie. W konsystorzu zwyczajnym mogą uczestniczyć także na specjalne zaproszenie papieskie nie tylko kardynałowie, lecz także inni hierarchowie, a nawet świeccy. W takim przypadku konsystorz może mieć charakter publiczny.

Świadkowie aż po męczeństwo

Purpura kardynałów przypomina o gotowości dawania świadectwa, aż po męczeńską śmierć. Kardynałowie są więc szczególnymi świadkami Krzyża. Często wracam pamięcią do 22 października 1978 r., a także do innych spotkań z Janem Pawłem II. Mam przed oczyma Ojca Świętego wspartego na pastorale w kształcie krzyża. Ten gest ciągle trwa — skupiony Jan Paweł II mocno wspierający się na krzyżu. Prosty gest, tak wiele mówiący, w czym Jan Paweł II widzi moc dla siebie i świata. Przypomina on słowa św. Pawła skierowane do młodych chrześcijan w Galacji: „Razem z Chrystusem zostałem przybity do krzyża” (Ga 2,19) i wyznanie Apostoła Narodów wobec tych, którzy szukają nadzwyczajnych znaków i mądrości: „My głosimy Chrystusa ukrzyżowanego” (por. 1 Kor 1,22—23). Wobec wielu samozwańczych proroków, mędrców i wybawicieli ludzkości w swoim przesłaniu Jan Paweł II wskazuje na mądrość płynącą z Krzyża.

opr. mg/mg