Zakony w Polsce: Krzyżacy

Początki Zakonu sięgają 1190 r. Wówczas to z bractwa obsługującego niemiecki szpital w Jerozolimie wyłoniła się grupa kapłanów i rycerzy, którzy podjęli życie wspólne. W 1199 r. zostali przez ówczesne władze kościelne uznani jako zakonnicy. Regułę krzyżaków opracowano na podstawie reguł joanru-tów i templariuszy. W latach 1226-1230 krzyżacy sprowadzeni przez księcia Konrada Mazowieckiego osiedlili się w ziemi chełmińskiej. Drogą podbojów szybko stworzyli potężne państwo militarno-zakonne, obejmujące Warmię, Pomorze Zach. i dzisiejsze Mazury. Przez cały czas swego istnienia prowadziło ono agresywne wojny z pogańskimi ludami bałtyckimi (które szybko wytępiono) i jednocześnie z Litwą i Polską. Około 1235 r. krzyżacy wchłonęli braci dobrzyńskich (zob.), a w 1237 r. połączyli się z kawalerami mieczowymi z Inflant. W 1525 r. Zakon w Prusach sekularyzował się, wielki mistrz złożył hołd lenny królowi polskiemu i przyjął protestantyzm. Inflancka gałąź krzyżaków sekularyzowała się w 1561 r. Wierna Kościołowi katolickiemu pozostała część zakonników zamieszkała na terenie dzisiejszych Niemiec i Austrii. Radykalną reformę struktur wewnętrznych przeprowadzono w Zakonie w 1929 r.

Początkowo krzyżacy opiekowali się niemieckimi pielgrzymami i chorymi w Ziemi Świętej oraz prowadzili walkę z „niewiernymi". Rycerze krzyżaccy znani byli z męstwa, ale i z okrucieństwa względem pokonanych. Obecnie Zakon zajmuje się działalnością charytatywną wśród chorych, emigrantów i biednych oraz prowadzeniem szpitali.

Strojem zakonnym jest nadał historyczny biały płaszcz z czarnym krzyżem.

W 1995 r. Zakon liczył 49 kapłanów i 35 braci zakonnych zamieszkujących w 37 klasztorach. Do Zakonu przynależy wielka grupa osób świeckich — tzw. familiares (łac. domownicy, mający pełny udział). Obecnie wielki mistrz Zakonu rezyduje w Wiedniu.

opr. mg/mg