Klasztorna apteka

Likier „Benedyktynka od siedmiu boleści", balsamy: „Kapucyński” i „Jerozolimski” czy mieszanki ziołowe ojca Klimuszki, to tylko niektóre z popularnych produktów leczniczych, opartych na starych recepturach klasztornych. Ufamy im i słusznie, bo taki rodowód jest prawie zawsze gwarantem dobrej jakości i starannego wykonania.

Kiedyś produkowane na niewielką skalę, z ziół uprawianych w przyklasztornych ogródkach, teraz stały się handlowymi markami, można je nabyć także w aptekach i sklepach, nawet zamówić przez Internet. Prawa do wytwarzania klasztornych produktów leczniczych coraz częściej nabywają świeckie firmy. Tak było ze znanym i szeroko reklamowanym „Amolem”. Choć niewytwarzany już przez karmelitów, ale oparty o ich recepturę, jest jednym z 10 najlepiej sprzedających się produktów zielarskich w Polsce. Mimo masowej produkcji, leki zakonne, o ile są dokładnie oparte na wiekowych przepisach, niewiele straciły ze swych oryginalnych walorów. Nadal przynoszą ulgę i wzmocnienie.

Z ogrodu do farmakopei

Prym wśród zakonów zajmujących się ziołolecznictwem w Polsce wiodą bonifratrzy. Ich apteki działają m.in. w Warszawie, Łodzi, Krakowie. Zakonnicy oferują w nich skomponowane przez siebie mieszanki ziołowe i preparaty roślinne. Na drugim miejscu są franciszkanie, wśród których największymi propagatorami leczenia ziołami byli: zmarły trzy lata temu ojciec Grzegorz Sroka z Gietrzwałdu, autor wielu znakomitych poradników z zakresu ziołolecznictwa, oraz legendarny już ojciec Klimuszko.

Prym wśród zakonów zajmujących się ziołolecznictwem w Polsce wiodą bonifratrzy. Ich apteki działają m.in. w Warszawie, Łodzi, Krakowie. Zakonnicy oferują w nich skomponowane przez siebie mieszanki ziołowe i preparaty roślinne. Na drugim miejscu są franciszkanie, wśród których największymi propagatorami leczenia ziołami byli: zmarły trzy lata temu ojciec Grzegorz Sroka z Gietrzwałdu, autor wielu znakomitych poradników z zakresu ziołolecznictwa, oraz legendarny już ojciec Klimuszko. – Zapotrzebowanie na klasztorne zioła sprawiło, że zarówno w Polsce, jak i na świecie surowce wykorzystywane do ich wytwarzania nie pochodzą już z mało wydajnych przyklasztornych ogródków, ale z dużych, kontrolowanych upraw, prowadzonych przez profesjonalnych plantatorów. Produkowane z nich leki odpowiadają wymaganiom farmakopei polskiej lub europejskiej i w większości wytwarzane są zgodnie z międzynarodowymi zasadami GMP (Good Manufacturing Practice) – mówi dr Jerzy Jambor, prezes Polskiego Komitetu Zielarskiego. Preparaty lecznicze oparte na ziołach zbieranych z pół, lasów i łąk są obecnie rzadkością w racjonalnym ziołolecznictwie. Z uwagi na skażenie środowiska, zioła rosnące dziko mogą być o wiele bardziej skażone chemicznie i mikrobiologicznie niż te, które rosną na nowoczesnych plantacjach.

Zioła na miarę

Wytwórnie przyklasztorne zajmują się przede wszystkim ostatnimi etapami produkcji farmaceutycznej, w tym głównie konfekcją leków. Jeśli nawet zakonnicy sami przygotowują niektóre lecznicze mieszanki i mikstury, substancjami wyjściowymi są ekstrakty wytwarzane przez profesjonalne wytwórnie. Leki klasztorne nie różnią się już niczym od tych sprzedawanych w aptekach. Może straciły poprzez to coś ze swego czaru i tajemniczości, ale nic ze skuteczności. Wręcz przeciwnie, są lepiej przebadane, są nowoczesnymi, standaryzowanymi lekami. Z dziko rosnących roślin otrzymujemy bardzo niejednorodny surowiec zielarski. Np. nawłoć zbierana w różnych rejonach Polski może zawierać różną zawartość substancji warunkujących jej aktywność leczniczą. Różnić się między sobą mogą też rośliny zbierane na początku i na końcu kwitnienia, zbierane w różnych porach dnia i przy różnej pogodzie. By móc leczyć w pełni skutecznie, musimy wiedzieć, czym leczymy, by np. odpowiednio dobrać dawkę leku i długość terapii. Obecnie na świecie prowadzi się uprawy ziół „na miarę”. Ustala się standardy zawartości substancji czynnych w roślinie i skupia się na otrzymaniu surowców zielarskich, które im odpowiadają.

Współczesna medycyna potwierdza genialną intuicję dawnych zakonnych zielarzy i trafność ich ziołowych receptur, które są skutecznym remedium na wiele dolegliwości. Ziołolecznictwo klasztorne, choć czerpie z przeszłości, także dziś nic nie straciło ze swej skuteczności, i zapotrzebowanie na nie raczej nigdy nie minie.

opr. aś/aś