Cesarz, król

Jutta Seibert

Leksykon sztuki chrześcijańskiej

Tematy, postacie, symbole

ISBN: 978-83-7442-120-7

wyd.: Wydawnictwo Jedność , Kwiecień 2007

Powrót do indeksu haseł

CESARZ, KRÓL

Męskie postacie z koroną na głowie przedstawiają w średniowieczu najwyższy ziemski stan, np. na obrazach Matki Boskiej Opiekuńczej, gdzie cesarz i król przeciwstawieni są najwyższemu stanowi kleru - papieżowi, kardynałowi i biskupowi. Również królewscy przodkowie Chrystusa (Dawid, Salomon, drzewo Jessego) oraz inni biblijni królowie (np. Aswerus w historii Estery) przedstawiani są jako ukoronowani władcy. Trzej Mędrcy przybywający do Dzieciątka Jezus stają się w średniowieczu f Trzema Królami. Sam Chrystus (lub Bóg Ojciec) z koroną przedstawia króla nieba i prawdziwego władcę świata. Pierwszy chrześcijański cesarz, Konstantyn, jest często przedstawiany jako rycerz (koń).

Cesarz Karol Wielki, kanonizowany w 1165 r. dzięki staraniom cesarza Fryderyka I Barbarossy, ukazywany jest w pełnej szacie cesarskiej z koroną cesarską, mieczem i jabłkiem cesarskim (kula); por.: św. Henryk II i Kunegunda. Francuski król św. Ludwik IX (1214-1270), kanonizowany w 1297 r., ubrany jest w płaszcz królewski dekorowany stylizowanymi liliami, ma koronę z lilii i berło w kształcie lilii. Korona cierniowa i gwoździe jako dalsze atrybuty mogą przypominać o relikwiach męki Pańskiej, zdobytych w Konstantynopolu (narzędzia męki Pańskiej), dla których św. Ludwik nakazał wybudować Ste-Chapelle w Paryżu. Rzędy królewskich postaci (galerie królów) na katedrach francuskich przedstawiają biblijnych lub francuskich władców. Cesarze bizantyjscy najchętniej przedstawiali się podczas otrzymywania cesarskiej korony od Chrystusa - znak ich Boskiej legitymizacji. Już cesarz Konstantyn jest ukazywany jako koronowany przez rękę Boską.

Cesarz Fryderyk I Barbarossa z berłem w kształcie lilii;
według miniatury z kroniki rodziny Welfów
z klasztoru Weingarten, ok. 1180 r.

opr. aw/aw