Chrzest dorosłego

Każdego roku w Polsce chrzest przyjmuje nawet kilka tysięcy dorosłych osób. Przyjęcie tego sakramentu oznacza spotkanie z Chrystusem i nawrócenie. To jest podstawowe i pierwsze kryterium podchodzenia do życia kandydata do chrztu. Udzielenie chrztu dorosłemu uzależnione jest od właściwie przeżytego katechumenatu i przede wszystkim od wyrażenia przez niego woli przyjęcia chrztu.

Pewnego dnia odebrałam telefon od znajomego, który wiedząc, że pracuję w redakcji katolickiej gazety i mam bezpośredni kontakt z księżmi chciał uzyskać ode mnie wiadomości na nurtujący go temat. Okazało się, że chodzi o sakramenty święte, a szczególnie chrzest. Był dorosły i miał już plany na przyszłość, inaczej mówiąc był zaręczony i z narzeczoną przygotowywali się do ślubu. Ona pragnęła ślubu kościelnego, ale on nie przyjął bierzmowania, a co więcej - nawet nie był ochrzczony. Jak zaznaczył kiedyś pytał rodziców, dlaczego go nie ochrzcili, na co odpowiadali mu, a na co ci w życiu to potrzebne, a poza tym, jak będziesz dorosły to sam zdecydujesz. Rodzice byli i owszem ochrzczeni, ale na tym był koniec z przyjmowaniem sakramentów w ich życiu. Byli tylko po ślubie cywilnym.

On sam, jak twierdzi, zawsze w Boga wierzył, ale nikt nie potrafił mu przybliżyć, kim jest Bóg i co znaczy Jego miłość. Kiedy zaczął ze swoją narzeczoną chodzić na Msze Święte czuł się obco, a w jego głowie pojawiało się wiele pytań. Jak się domyślacie, wcześniej nie chodził do kościoła ani na lekcje religii. Zastanawiał się, dlaczego chrzest jest tak ważny, co ludzie takiego w nim widzą i co on może zmienić w życiu. Zapragnął zgłębić tajemnicę i co więcej chciał przyjąć sakramenty - zarówno chrztu św., Komunii św., jak i bierzmowania. Tylko nie wiedział jak się do tego zabrać i czy nie jest na to za stary, czy w jego wieku można? Odpowiedziałam, że wiek nie gra roli,
a to, że chce przyjąć sakrament chrztu, bo czuje taką potrzebę, a nie tylko ze względu na narzeczoną, to bardzo ładnie.

Źródło życia

Jak mówi Kodeks Prawa Kanonicznego, dokładnie kan. 864, „Zdatnym do przyjęcia chrztu jest każdy człowiek, jeszcze nie ochrzczony”. Przekazałam to mojemu znajomemu dodając, że wszelkie znalezione informacje mówią, że Kościół niemal od początku swojej działalności praktykuje zarówno chrzest dzieci, jak i dorosłych. Tak więc kwestia wieku nie stanowi w tym przypadku żadnego kryterium, gdyż zgodnie z obowiązującym prawem kanonicznym chrzest może być udzielony każdej osobie pod warunkiem, że nie przyjęła ona tego sakramentu wcześniej. Jednak by przyjąć chrzest trzeba się do niego przygotować. Tak też zrobił wspomniany wcześniej znajomy, pokierowany przeze mnie, wybrał się na spotkanie kandydatów do chrztu w swojej parafii, oczywiście z pewnymi obawami czy podoła wyzwaniu, czy jego wiara jest tak silna jak myśli. Chodził na te spotkania z wielką ochotą i coraz bardziej czuł potrzebę głębszego zrozumienia, czym jest bycie dobrym chrześcijaninem i czym są sakramenty. Bo jak sam mówi nie zależało mu tylko na papierku z pieczątką, ale na duchowym przeżywaniu tego wszystkiego, co ominęło go do tej pory. Może gdyby nie dziewczyna, która jest bardzo wierząca i która chciała ślubu z Bożym błogosławieństwem, może nigdy by nie przyjął chrztu, a może podszedłby do niego tylko po to, żeby zdobyć ów papierek. Dziś już wie, że wszystko jest w rękach Boga, który kocha i daje możliwość wyboru drogi do szczęścia, tylko człowiek tego często nie dostrzega.

Katechumenat, czyli przygotowanie

Osoby dorosłe, którymi w świetle prawa kanonicznego są wszyscy powyżej siódmego roku życia, obowiązuje w Kościele rzymskokatolickim katechumenat, czyli specjalne przygotowanie do przyjęcia chrztu, które wprowadzono, aby zainteresowani, którzy chcą dołączyć do grona wiernych, mogli podjąć w pełni świadomie swoją decyzję. Na takie właśnie spotkania chodził bohater tego materiału. Tym przygotowaniem zajmują się kapłani i jeżeli zajdzie taka potrzeba także i katecheci świeccy. Katechumeni w trakcie katechumenatu poznają m.in. główne prawdy wiary chrześcijańskiej, Biblię, przykazania, historię zbawienia, strukturę i znaczenie Mszy Świętej. Zwykle oprócz wspólnych katechez w ramach przygotowań do chrztu odbywają się także spotkania indywidualne z katechistą. Cele katechez zostały wyodrębnione w „Instrukcji dla duchowieństwa w związku z wprowadzeniem obrzędów chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych”. Tak więc katechumenat to wypracowana przez Kościół pierwszych wieków, a dziś przywrócona i dostosowana do potrzeb naszych czasów, forma przygotowania dorosłych do przyjęcia sakramentów chrześcijańskiego wtajemniczenia. Mówiąc o pierwszych wiekach zaznaczmy, że w starożytnym Kościele, żyjącym pośród pogaństwa, kiedy człowiek chciał zostać chrześcijaninem, musiał przejść drogę formacji do chrześcijaństwa zwaną katechumenatem.

Dodam jeszcze, że Kościół przewiduje udzielenie sakramentu chrztu bez obowiązku katechumenatu w bardzo wyjątkowej sytuacji jaką jest zagrożenie życia. Wytyczne zostały zawarte w Kodeksie Prawa Kanonicznego, kan. 865. Mówią one, że Kościół nigdy nie odmawia chrztu osobom znajdującym się w niebezpieczeństwie śmierci, natomiast wymaga od nich ujawnienia intencji przyjęcia sakramentu oraz przyrzeczenia, że będą postępować zgodnie z nakazami religii chrześcijańskiej.

W wyjątkowym czasie

Podkreślę jeszcze, że zgodnie z wytycznymi Episkopatu Polski w naszym kraju sakrament chrztu osobom dorosłym udzielany jest tylko raz w roku, w czasie liturgii Wigilii Paschalnej. O chrzcie dorosłych, przynajmniej tych, którzy ukończyli 14 rok życia, powinien być powiadomiony biskup diecezjalny. Miejscem jego sprawowania jest katedra, a całej celebracji przewodniczy zazwyczaj biskup miejsca.

Sam obrzęd nie różni się niczym specjalnym od obrzędu chrztu dzieci. Kluczowe elementy, czyli wyrzeczenie się zła, wyznanie wiary, trzykrotnie polanie wodą głowy chrzczonego, a także nałożenie na neofitę białej szaty i wręczenie zapalonej świecy, pozostają wspólne dla obu celebracji. Jedynie to, co w trakcie obrzędu chrztu dorosłych opuszcza się to namaszczenie krzyżmem. Zaleca się bowiem, aby nowo ochrzczony, jeżeli jest taka możliwość, przyjął od razu bierzmowanie oraz Pierwszą Komunię Świętą, czyli wszystkie sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego. Powodów, dla których osoba dorosła decyduje się na przyjęcie sakramentów jest wiele, ale najważniejsze jest to, by osoby decydujące się na chrzest robiły to z potrzeby serca, pragnienia więzi z Bogiem.

opr. mg/mg