Problematyka współczesnej katechezy

Profetyczna posługa Kościoła zwraca uwagę na rzeczywistość dokonującą się podczas katechezy, na której dochodzi do spotkania człowieka z Bogiem. ^[ 1 ] Katecheza jako osobowe spotkanie angażuje uczniów, którzy pod kierunkiem katechetów dokonują refleksji nad doświadczeniami swojego życia w kontekście rozwiązania proponowanego przez Boga. Interpretacja egzystencjalnych problemów katechizowanych przy pomocy Bożej odpowiedzi winna doprowadzić do życiowej decyzji uczestników katechezy. ^[ 2 ] Odpowiedź uczniów: wolitywna, uczuciowa oraz czynu decyduje o owocności prorockiej posługi. ^[ 3 ] Katecheza tylko wtedy spełni swe zadanie, kiedy dochowa wierności Bogu i człowiekowi. ^[ 4 ]

Dochowanie wierności Bogu uzależnione jest od poprawnego odczytania biblijnego kerygmatu, którym jest Boże wezwanie oraz pouczenie skierowane do katechizowanych. Biblijny kerygmat wyraża intencję Boga, by zbawić wszystkich ludzi. Boży plan zbawienia - ukazany w Biblii - wskazuje na ingerencje Boże wyrażone słowami oraz czynami. ^[ 5 ] Bóg udziela samego siebie człowiekowi, ^[ 6 ] by ten przyjął Bożą miłość i interpretował swoje życie przez pryzmat Bożego pouczenia. Na katechetów spada obowiązek poprawnego głoszenia kerygmatu zbawienia, ^[ 7 ] inaczej mówiąc: dochowania wierności Bogu. ^[ 8 ]

Odczytanie owego kerygmatu wymaga przede wszystkim dogłębnego przygotowania biblijnego ^[ 9 ] oraz zastosowania kryteriów hermeneutyki biblijnej. Przesłanie zbawcze jest zawsze skierowane do człowieka. Dlatego głosiciele Bożego słowa mają także dochować wierności człowiekowi. ^[ 10 ] Spełnią ów postulat, jeżeli na katechezie będą poruszali zagadnienia składające się na doświadczenia życiowe odbiorców Bożego słowa, posługując się komunikatywnym językiem, nazywanym "językiem katechezy", oraz stosowali metody i pomoce odpowiadające możliwościom percepcyjnym uczniów. ^[ 11 ]

I.  ANTROPOLOGICZNE  UKIERUNKOWANIE  KATECHEZY

Na przestrzeni historii katechezy jej budowa oscylowała między wiernością Bogu a wiernością człowiekowi. Katecheza tzw. "stopni formalnych" (nazywana także katechezą monachijsko - wiedeńską) ^[ 12 ] to struktura katechezy, która prezentuje w swoim przesłaniu wierność człowiekowi. Oparta była ona na zasadzie poglądowości i cały swój przekaz materiału układała zgodnie z możliwościami uczniów, często kosztem samego teologicznego przekazu. W katechezie tej Pismo św. było wykorzystywane tylko jako tzw. "pogląd", a nie źródło katechezy. Inaczej mówiąc, tematyka biblijna stanowiła potwierdzenie tych treści, jakie katecheta przedkładał terminologią ludzką nad temat Boga.

Sytuację zmienił austriacki jezuita J. A. Jungmann, ^[ 13 ] który zwrócił uwagę na misję, jaka wiąże się z działalnością katechety. Jest on Heroldem Boga, Jego keryksem ^[ 14 ] - ogłaszającym w imieniu Boga prawdy o zbawieniu. Zbawcze prawdy katecheta winien przedkładać w oparciu o treści zawarte w Piśmie św., które jest Bożym słowem. Katecheta winien tak mówić o Bogu, jak sam Bóg mówi o sobie w Piśmie św. Dlatego Biblia ma być źródłem naszego katechetycznego przepowiadania; pytamy ją o wyjaśnienie i w niej szukamy wszystkich odpowiedzi na interesujące nas kwestie. Katecheza prezentująca strukturę kerygmatyczną rozpoczynała spotkanie od obwieszczenia, odczytania słowa Bożego, które potem było medytowane, wyjaśniane, by z kolei można było wyciągnąć wnioski do realizacji w życiu.

Struktura katechezy kerygmatycznej dochowywała wierności Bogu. Jednak mało łączyła tematykę biblijną z Życiem uczniów. Z tej racji doszło do odnowy antropologicznej, która w prezentowanej strukturze katechezy dochowała wierności Bogu i człowiekowi. ^[ 15 ]

Na zainteresowanie się na katechezie życiem człowieka i tym wszystkim, co dokonuje się na ziemi, wpłynęły następujące racje: współczesny ateizm, ^[ 16 ] ograniczający ludzką egzystencję tylko do ziemskiego życia, mentalność młodych oraz wskazania Kościoła.

Ateizm sugeruje maksymalne wykorzystanie przyjemności, nie licząc się z żadną moralnością. Owa hedonistyczna i utylitarna postawa stanowi największe niebezpieczeństwo dla młodego człowieka, który jest na etapie odkrywania swojej tożsamości, sensu życia, światopoglądu, formacji charakteru. ^[ 17 ] Z kolei młody człowiek interesuje się wszystkimi problemami, jakie przeżywa współczesny świat. O tych wydarzeniach informują go media: radio, telewizja, prasa. Duży wpływ na psychikę młodzieży mają środowiska - domowe, rówieśnicze, szkolne itd. Młody człowiek interesuje się ich problemami, one go w jakiś sposób formują. Tymi zagadnieniami musi zająć się katecheza. ^[ 18 ] Sobór Watykański II oraz nauczanie Jana Pawła II przypominają, że życie ludzkie jest Bożym darem, a człowiek jest drogą Kościoła. ^[ 19 ] W RH Papież przypomina: "(...) człowiek jest pierwszą drogą, po której winien kroczyć Kościół w wypełnianiu swojego posłannictwa, jest pierwszą i podstawową drogą Kościoła, drogą wyznaczoną przez samego Chrystusa, drogą, która nieodmiennie prowadzi przez Tajemnicę Wcielenia i Odkupienia" (nr 14).

Dlatego Kościół interesuje się tym wszystkim, czego doświadczają ludzie. Gdyby katecheza nie zajęła się ludzkimi sprawami, nie tylko nie dochowałaby wierności człowiekowi, ale także Bogu.

II.  STRUKTURA  KATECHEZY  INTERPRETACYJNEJ  (KATECHEZA DOŚWIADCZENIA)

Strukturą, czyli budową katechezy nazywamy połączenie różnych jej elementów w jedną organiczną całość. Budowa katechezy nie jest czymś statycznym, zmienia się w zależności od rzeczywistości, jaką przeżywa Kościół, uzależniona jest od postawy i mentalności człowieka.

Na katechezie dochodzi do spotkania człowieka z objawiającym się Bogiem, do spotkania dokonującego się w aktualnej rzeczywistości, jakiej doświadcza człowiek, by została ona poddana zbawczej interpretacji przez czyny i Boże słowa. ^[ 20 ] Aspekt egzystencjalny oraz interpretacyjny Bożego objawienia zakłada osobowe spotkanie Boga z człowiekiem, o którym to spotkaniu dosadnie mówi KO: "Bóg niewidzialny w nadmiarze swej miłości zwraca się do ludzi jak do przyjaciół i obcuje z nimi, aby ich zaprosić do wspólnoty z sobą i przyjąć ich do niej" (nr 2).

Na spotkaniu tym dochodzi do dialogu człowieka z zapraszającym go Bogiem. Katecheza zakłada - tak jak Biblia - strukturę dialogiczną wezwania i odpowiedzi. ^[ 21 ] Uczeń na katechezie nie tylko doświadcza spotkania z miłującym Bogiem i nawiązuje z Nim dialog, ^[ 22 ] lecz poznaje również samego siebie ^[ 23 ] oraz otrzymuje światło płynące z Objawienia, potrzebne do zrozumienia ludzkiej egzystencji ^[ 24 ] i znaków czasu. ^[ 25 ] Ponieważ na katechezie dochodzi do spotkania z żywym słowem Bożym, katechizowany musi uświadamiać sobie, że idee biblijne są nadal aktualne, a ich zbawcze działanie realizuje się na kanwie życia współczesnego człowieka. ^[ 26 ] Od wyboru oraz decyzji katechizowanego zależy jej pozytywny czy negatywny wynik. ^[ 27 ] Boża interpretacja zobowiązuje ucznia do dania odpowiedzi Bogu, decydującej o owocności katechezy.

W katechezie interpretacyjnej korzystamy z dorobku katechezy kerygmatycznej, to znaczy dochowujemy wierności Bogu, traktując Pismo św. jako źródło katechezy. Kerygmat biblijny - Boże pouczenie stanowi istotę tego typu katechezy. Staramy się także dochować wierności człowiekowi, którego całe doświadczenie życiowe stanowi źródło materialne katechezy, a tym samym materiał pierwszego członu zatytułowanego: "doświadczenie człowieka" lub "człowiek pyta". Na materiał owego członu składają się doświadczenia życiowe uczestników katechezy: sytuacje przeżywane w domu, w szkole, środowisku rówieśniczym; o czym myślą uczniowie, co oglądają, co czytają, co ich interesuje, inaczej mówiąc: co stanowi treść ich życia. Tematyka pierwszego członu musi koniecznie być odbiciem epizodów składających się na życie uczniów danej klasy, a przynajmniej ich rówieśników. Szczególnie chodzi o takie doświadczenia, które stanowią problem, są życiowym pytaniem, domagają się refleksji. Przygotowując konspekt na ten sam temat dla równorzędnych klas może wystąpić różnica w ukazaniu problemu pierwszego członu katechezy. Przy poszukiwaniu materiałów do pierwszego członu pomaga katechecie znajomość poszczególnych uczniów, w myśl powiedzenia Pana Jezusa: Dobry pasterz zna swoje owce po imieniu (por. J 10,3). Anonimowość uczniów jest jedną z wielkich trudności w dobrym przygotowaniu przez katechetę pierwszego członu katechezy.

Po przedłożeniu sytuacji życiowej uczniów - jakiegoś konkretnego zagadnienia z ich życia, które stanowi problem domagający się rozwiązania - uświadamiamy uczestnikom katechezy, że jest to zagadnienie interesujące każdego człowieka. Można podać przykłady ludzi, którzy borykali się z tym problemem. Dobrze będzie zacytować wypowiedzi osób, które są pewnymi autorytetami dla katechizowanych. Skoro problem uczniów jest problemem ogólnoludzkim - ma przez to wymiar religijny i domaga się odpowiedzi oraz rozwiązania pochodzącego od Boga. Wcześniej można zebrać odpowiedzi i opinie, jakie przedłożą uczniowie próbujący w życiu po swojemu rozwiązać dane zagadnienie.

Dopuszczając katechizowanych do wypowiedzi pozwalamy im szczerze mówić na dany temat. Można bardo delikatnie podważyć i zakwestionować te rozwiązania uczniów, które są nie do przyjęcia. Należy jednak zastosować taki sposób, by uczniów nie ośmieszyć. Chodzi o umiejętne wykazywanie, że trwanie przy dotychczasowej argumentacji może poważnie skomplikować życie, że błędna interpretacja prowadzi donikąd. Należy wytworzyć taką atmosferę, by uczniowie zapragnęli otworzyć się na Bożą odpowiedź, uważając dotychczasowe ludzkie tłumaczenie za błędne i niewystarczające.

Z kolei przechodzimy do drugiego członu katechezy, zatytułowanego: "Bóg odpowiada". Ów człon stanowi istotną część katechezy. Odpowiedzi Boga szukamy w tekstach Pisma św., Liturgii i Tradycji Kościoła, czyli w źródłach formalnych katechezy. Bez treści zaczerpniętych z powyższych źródeł nie byłoby katechezy, a jedynie "religijna pogadanka". W drugim członie spełniamy misję proroków Chrystusa: On przez nas odpowiada na problemy postawione w pierwszym członie; Jezus daje swoje rozwiązanie. W tymże członie realizujemy zaplanowany wcześniej cel dydaktyczny katechezy.

By katecheza nie była jedynie "udoktrynieniem", przekazaniem nowych treści, inaczej mówiąc jedynie "lekcją religii" - należy zaplanować trzeci człon zatytułowany: "człowiek odpowiada" lub "odpowiedź człowieka". W trzecim członie realizujemy człon wychowawczy, decydujący o owocności naszych katechetycznych działań. W tym miejscu jeszcze raz wracamy do problemu pierwszego członu i jego rozwiązania przedłożonego przez Boga w drugim członie, by uczniowie dali konkretną odpowiedź, patrząc na swoje doświadczenie oczyma Chrystusa.

Życie ludzkie i Boży kerygmat nie wykluczają się wzajemnie, przeciwnie - istnieje między nimi ścisła zależność, ^[ 28 ] jaka wypływa z osobowego, interpretacyjnego i egzystencjalnego charakteru Objawienia. Na katechezie chodzi o uformowanie w uczniach takiej postawy, by interpretowali swoje życie według Ewangelii Jezusa i tak postępowali, jak proponuje Chrystus. Chodzi o uformowanie nowej postawy życiowej, dzięki której uczniowie będą swoje życie i cały świat osądzali według Chrystusowej interpretacji, inaczej mówiąc: myśleli i postępowali tak jak Chrystus. Katechizowani winni uświadomić sobie swoje braki, błędy domagające się naprawienia oraz podjąć decyzję ciągłego doskonalenia swojego życia. Winni wyrobić w sobie przekonanie, że w przemianie życia nie są sami, jest z nimi Chrystus, który ukazuje pełny sens ich życia, że współpraca z Bogiem opłaca się, ponieważ czyni z katechizowanych dojrzałych ludzi. Należy wskazać na konkretne sposoby współpracy z Chrystusem oraz uodpornić na trudności, jakie mogą wystąpić w podejmowaniu przemiany swojego charakteru i całego życia.

III.  WALKA  Z  NARKOMANIĄ  -  ZADANIEM  KATECHEZY

Najczęstszym powodem narkotycznego uzależnienia jest patologia rodziny, szkoły i parafii. Gdy dziecko nie doświadcza w domu rodzinnym miłości, akceptacji przez rodziców, bezpieczeństwa, gdy rodzice nie uczestniczą w sukcesach i porażkach dziecka, gdy dziecko spotyka się albo z zakazami, albo ma całkowitą swobodę (nie przeżywa żadnych ograniczeń), gdy rodzina nie pomaga dziecku wychodzić z jego egocentryzmu oraz nie wychowuje dziecka do ofiary - może dojść do uzależnienia się dziecka. Do najczęstszych przyczyn powodujących uzależnienie narkotyczne wśród młodzieży należą: patologia w rodzinie, ciekawość, bezkrytyczne przyjmowanie stylu życia grupy młodzieżowej, szukanie nowych wrażeń oraz nieumiejętność rozładowywania stresowych sytuacji.

Uzależnienia młodych od narkotyków należy także szukać w specyficznych układach panujących w szkole i w zakładach pracy. Najczęściej ocenia się ucznia w oparciu o jego zdolności, otrzymywane stopnie, zewnętrzną prezentację, układność, zdyscyplinowanie, bez wnikania w życie ucznia, szczególnie w jego domowe warunki. Nie podchodzi się indywidualnie do możliwości percepcyjnych ucznia, stawiając jednakowe wymagania wszystkim wychowankom, strasząc ich niedostatecznymi ocenami oraz naganami. Wielu uczniów negatywnie przeżywa atmosferę szkoły, a także kontakt z nauczycielami. Bardziej wrażliwi czują się osamotnieni, stąd poszukują innych grup, w których będą zaakceptowani oraz doświadczą atmosfery wspólnoty.

Katecheza szkolna ma dochowywać wierności uczestnikom, to znaczy poruszać i rozwiązywać problemy zebranych na katechezie. Także język, jakim posługuje się katecheta winien być zrozumiały i komunikatywny, a pomoce i metody odpowiadające percepcji uczniów. Jeżeli tego zabraknie i wychowankowie na katechezie doświadczać będą "anonimowości" - mogą poszukiwać innych wspólnot, także tych o patologicznym charakterze.

Zagrożoną atmosferę odczuwa wielu młodych ludzi wykonujących praktyki zawodowe w zakładach pracy. Dorośli ludzie często prezentują negatywne postawy: nadużywa się alkoholu; wszystkie uroczystości bywają połączone z nadmiarem trunków. Młody człowiek może przeżywać osamotnienie, być wyśmiewanym przez dorosłych za abstynencję lub odmienne poglądy etyczne. Presja środowiska demoralizuje wielu uczniów.

Wpływ narkomanii na jednostkę ma swoje podłoże w trudnym okresie dorastania. Wrażliwa psychika tego okresu podatna jest na wyolbrzymianie osobistych przeżyć: zagrożenia, krzywdy, defekty w urodzie, osamotnienie, niezrozumienie przez starszych itp. Narastanie problemów wzmaga potrzebę poszukiwania grupy, gdzie można patrzeć na siebie i życie bez wewnętrznych załamań i konfliktów. Młody człowiek często traci sens życia, doświadcza strachu przed beznadziejnością. Ten strach budzą media kodujące w psychice młodych lęk, informując o wojnach, przemocy, gwałtach, zbrojeniach. Dla starszych jedynym celem życia jest często pieniądz. Konfrontacja idealistycznego patrzenia na życie przez młodego człowieka z postawą starszych przyczynia się do utraty sensu życia; zburzeniu ulegają idealne wartości, które cenił. To pociąga za sobą konieczność samoobrony, ucieczkę w zapomnienie, której namiastką są narkotyki. Często młodzież poszukuje nowych wrażeń, chce poznać to, co jest zakazane. W tym poszukiwaniu pomagają młodym środki masowego przekazu, niepedagogicznie informujące o zjawisku narkomanii. ^[ 29 ]

Należy uważać, aby pomoc okazana narkomanowi nie przerodziła się w uzależnienie. Psychika uzależnionych jest bowiem bezwzględna; mogą oni namawiać osoby opiekujące się nimi do zażywania narkotyków.

Często uzależnienie od środków psychotropowych może nastąpić w okresie sesji egzaminacyjnej, względnie w okresie intensywnego sprawdzianu wyników nauczania, gdy młodzi nadużywają leków dopingujących, nasennych czy też uspokajających.

Młodzi rozpoczynają zażywanie narkotyków, kierując się atrakcyjnością, tajemniczością, modą prezentowaną przez środowisko narkomanów. Młodych ludzi szczególnie pociąga lansowana swoboda życia narkomanów, oryginalność, akceptacja każdego człowieka bez stawiania mu wymagań, bez żądania jakiejkolwiek zmiany życia, pracy nad sobą. Subkultura narkomańska posługuje się sloganem: Jesteś dobry; przyjdź do nas, będzie dobrze, będziemy razem! Taki przepis na życie wciąga wielu młodych.

Także stałe miejsca przebywania grup narkomanów stanowią zagrożenie dla młodych przeżywających życiowe trudności i kłopoty.

IV.  ROLA  KATECHEZY  W  ZAPOBIEGANIU  NARKOMANII

Gdy w rodzinie czy szkole spotkamy się z przypadkiem uzależnienia należy natychmiast otoczyć chorego pomocą. Trzeba skontaktować takiego człowieka z psychiatrą lub psychologiem, którzy pokierują leczeniem. Gdy uzależnienie jest daleko posunięte potrzebna będzie detoksykacja, a potem leczenie w zamkniętym ośrodku. Niewłaściwe są fizyczne kary czy psychiczne upokorzenia. Narkomania jest chorobą, dlatego należy ją leczyć. Okrutne jest dyscyplinarne zwalnianie ucznia ze szkoły, bez niesienia mu innej pomocy. Fizyczne odtrucie następuje pod kontrolą lekarza w szpitalu przez do trzech tygodni. Trudniejsze jest usunięcie tak zwanego "psychicznego" uzależnienia, które może następować tylko w zamkniętych ośrodkach, do których należy m. in. "Betania". ^[ 30 ] Resocjalizacja przebiega około dwóch lat.

Katechetyczne grupy winny spełniać rolę tak zwanych grup pierwotnych. ^[ 31 ] Charakteryzują się one tym, że występuje w nich więź oparta na osobistych kontaktach i emocjonalnych postawach. Wartości prezentowane przez takie grupy zostają tak przyswojone, że dążenie do nich staje się czymś naturalnym i oczywistym. Grupy te nie powinny przekraczać 20 osób. ^[ 32 ] Ich utworzenie w dużej mierze zależy od osobowości katechety, na ile potrafi on wejść w kontakt z uczniami, oparty na życzliwości i zaufaniu. ^[ 33 ] Katecheta winien ułatwić wzajemne poznanie się i otwarcie: umożliwić powstanie osobowych relacji między katechetą i katechizowanymi oraz między uczniami. Winien inspirować do wzajemnego podejmowania zadań, rozwiązań, wzajemnej współpracy; pobudzać do swobodnej wymiany myśli, by nikt z uczniów nie musiał nakładać na siebie maski udając kogoś innego, by każdy czuł się sobą. Katecheta powinien także pozyskiwać tych, którzy stoją na uboczu oraz nie pozwolić na zamknięcie się grupy tak, by była niezdolna otwierać się na przyjmowanie innych. ^[ 34 ] Aktualny zostaje postulat wierności katechizowanemu w rozwiązywaniu na katechezie doświadczeń życiowych danej grupy, posługiwanie się komunikatywnym językiem nazywanym "językiem katechety" oraz stosowanie metod i pomocy odpowiadających możliwościom percepcyjnym uczniów. Na te wszystkie egzystencjalne problemy katechizowanych mamy Jezusową interpretację, pozwalającą perspektywicznie patrzeć na życie człowieka. Jeżeli w katechetycznej grupie znajdzie się uzależniony - jego problem weźmie na siebie cała wspólnota i pomoże mu go rozwiązać. Patologiczne doświadczenia rodzinnego domu (jeżeli wystąpią w życiu uczniów) będą rekompensowane zdrową atmosferą katechetycznej wspólnoty, opartej na emocjonalnej więzi i zdrowym oparciu się na potrzeby innych.

V.  MŁODZIEŻ  A  SEKTY

W Polsce działa ponad 300 różnego rodzaju sekt, nowych ruchów religijnych, stowarzyszeń parareligijnych. Jedną z przyczyn ekspansywnego rozwoju sekt w naszym kraju jest liberalny - pod tym względem - system prawny. ^[ 35 ] Sektę stanowi grupa ludzi posiadająca strukturę typu piramidowego i autorytarne kierownictwo. Charakterystyczne jest dla niej nauczanie i przewodnictwo pochodzące od osoby, lub osób znajdujących się na szczycie tej hierarchii. Grupa tego typu uzurpuje sobie zazwyczaj prawo do posiadania wiedzy na temat jedynej drogi do Boga, nirwany, raju, drogi do szczęśliwości. ^[ 36 ] Sekty odpowiadają na ludzką potrzebę przynależności i poczucia wspólnoty. Odpowiadają w prosty sposób na ludzkie pytania dotyczące sensu życia, prawd wiary. Stosując różne formy manipulacji często "bombardują miłością", której wyrazem jest wyjątkowa serdeczność, humanitarna pomoc, pochlebstwo. ^[ 37 ] Poprzez manipulowanie ludźmi zmieniają ich myślenie, kontrolują umysł. Celem takiego oddziaływania jest uzyskanie pełnego panowania nad swoimi członkami i zatrzymania ich na stałe wewnątrz grupy. ^[ 38 ] Rozróżniamy sekty pochodzenia chrześcijańskiego i niechrześcijańskiego, wywodzące się z buddyzmu, hinduizmu czy innych wielkich tradycyjnych religii oraz sekty o charakterze gnostycznym, w tym liczne "kościoły" scientystyczne. Istnieją takie sekty, które poza Biblią powołują się jeszcze na inne "objawione" księgi lub "prorocze przesłania". Bywają i takie, które wyłączają z Pisma Świętego pewne protokanoniczne księgi czy też radykalnie zmieniają ich treść. Często posiadają własny światopogląd pochodzący w wielkich światowych religii, lecz nie utożsamiają się z nim. ^[ 39 ] Autorytarna struktura sekt dopuszcza do tzw. "prania mózgów" oraz nacisku grupowego, a także wsączania w członków grupy poczucia winy, strachu itd. ^[ 40 ]

Młodzież stanowi grupę najbardziej narażoną na oddziaływanie sekt. Jej nadwrażliwość i podatność pogłębia często występująca patologia rodziny, zanik więzi koleżeńskich i klasowych, bezrobocie młodzieży, brak aktywnego uczestnictwa w życiu parafii, anonimowość na katechezie i w szkole. W Polsce każdego roku znika z domu około 12 tysięcy młodych ludzi. ^[ 41 ] W ostatnich latach około 5 tysięcy katolickiej młodzieży przeszło do pentekostalnych sekt. ^[ 42 ] W samym Krakowie działa około 80 sekt. W Polsce zaangażowało się w nie 200-300 tysięcy osób. ^[ 43 ] Raport w następujący sposób charakteryzuje młodzież szukającą pomocy w sektach: "Czują się sfrustrowani, wykorzenieni, bezdomni, pozbawieni obrony i nadziei, bezradni, a przeto nie mający motywacji; samotni w domu, w szkole, przy pracy, na uniwersytecie, w mieście; zagubieni w anonimowości, izolacji, zepchnięci na margines, wyalienowani itd. Czują, że nigdzie nie przynależą, że są zdradzeni, uciśnieni, oszukani, wyobcowani, nic nie znaczący, nie słuchani, nie akceptowani, nie traktowani na serio" (nr 3). ^[ 44 ] Powyższa sytuacja prowokuje do postawienia kilku pytań

Co młodzież powinna wiedzieć o sektach?

Wydaje się , że powinna uzyskać podstawowe informacje dotyczące sekt w ogóle. Są pewne mechanizmy, którymi posługują się wszystkie sekty. Do zagadnień , którymi warto zająć się należą: nabór nowych członków, struktura grupy, wolność decydowania o sobie, rysy charakterystyczne, po których można rozpoznać dobre lub złe funkcjonowanie grupy. ^[ 45 ] Młodzi powinni mieć świadomość pewnych sytuacji i stanów psychicznych, które są wykorzystywane przez sekty (trudne sytuacje życiowe, stresy, poczucie osamotnienia, brak akceptacji). Winni również uczyć się rozpoznawania uczuć, by być odpornymi na manipulację ze strony innych.

Skąd ma czerpać informacje dotyczące sekt?

Nie sposób jest zapoznać się ze wszystkimi sektami - jest ich zbyt wiele. W razie potrzeby możemy szukać bliższych wiadomości o konkretnych sektach w centrach informacyjnych:

• Dominikańskie Centrum Informacji o Nowych Ruchach Religijnych i Sektach, ul. Dominikańska 3, 31-043 Kraków;
  
• Dominikański Ośrodek Informacji o Nowych Ruchach Religijnych i Sektach, ul.Kościuszki 99, 61-716 Poznań ; ul. Dominikańska 2, 02-738 Warszawa. ^[ 46 ]
  

Warto jest polecić młodzieży jakąś książkę - wspomnienie osoby, która była w sekcie i po wyjściu z niej opisuje swe przeżycia. ^[ 47 ]

Co w tym kierunku powinna i może zrobić młodzieżowa katecheza?

Na problem sekt warto spojrzeć w kontekście katechezy podejmującej problematykę ekumenizmu. Składa się na nią kształtowanie obrazu Kościoła, znajomość chrześcijańskich wyznań, historii rozłamów i wzajemnych kontaktów, umiejętność odróżniania kościelnej wspólnoty od sekty (najbardziej charakterystycznym rysem wszelkich sekt jest przekonanie, iż tylko ich wyznaniowa grupa będzie zbawiona, inne - nie). Katecheza winna zająć się problemem tolerancji i obowiązku świadczenia o Chrystusie.

Wnioski

• Najważniejsza jest postawa dialogu na katechezie. Młodzi muszą mieć możliwość wypowiedzenia się. Należy wytworzyć klimat szczerości i zaufania. Wtedy katecheza będzie odpowiadała na problemy uczniów.
  
• Ważne są również metody, jakimi posługujemy się - koniecznie muszą opierać się na aktywizacji uczestników katechezy.
  
• Jednolita koncepcja duszpasterstwa młodych i podtrzymywanie jej ciągłości, np. po zakończeniu oazowej formacji, po ukończeniu ponadpodstawowej szkoły. Włączenie młodzieży w czynne życie Kościoła parafialnego.
  
• Szukanie nowych form dotarcia do młodzieży.
  
• Otwieranie świetlic przy parafiach, w których młodzież czynnie włączy się w życie parafialne i będzie rozwijała swe zdolności, przeżywając wspólnotowość.
  
• Wypracowanie alternatywnej młodzieżowej kultury.
  
• Permanentna formacja rodziców i katechetów, by w rodzinie, na katechezie i w parafii wypracowali klimat grup odniesienia.
  
• Utworzenie stałego budżetu na duszpasterstwo młodzieży.
  

opr. ab/ab