Św. Paweł - Boży szaleniec

1. Po swoim zmartwychwstaniu Jezus zapowiada, że Ewangelia o Jego dziele będzie głoszona po całym świecie. Tak też się stało i tak się dzieje po dziś dzień. Pierwszym „wykonawcą” tego zadania był św. Paweł. Nazywamy go Apostołem, choć formalnie nie należał do grona Dwunastu, jednak jego posłannictwo i oddanie w dziele głoszenia Dobrej Nowiny w pełni uprawniają nadanie mu takiego określenia.

2. Kim był Paweł? Urodził się około 5-6 roku po Chrystusie w Tarsie (tereny tzw. Azji Mniejszej, dzisiejsza południowa Turcja). Był wychowany w duchu religii judaistycznej. Należał do stronnictwa faryzeuszy. Jego mistrzem był niejaki Gamaliel. Szaweł był niezwykle gorliwym wyznawcą judaizmu, do tego stopnia, że prześladował wyznawców Chrystusa z wielką zaciekłością. Tę jego gorliwość i entuzjazm postanowił wykorzystać Chrystus. Około roku 36/36 Chrystus objawił się Szawłowi w drodze do Damaszku. Padły wówczas znane nam słowa: Szawle, Szawle, dlaczego mnie przesladujesz? Chrystus utożsamia się z Kościołem i upomina się o swoich braci i siostry. Szaweł — od tego momentu staje się Pawłem — traci wzrok i doznaje nagłego wstrząsu i nawrócenia. Przyjmuje w Damaszku chrzest z rąk Ananianiasza i od razu powraca mu wzrok. Odtąd zaczyna się jego działalność apostolska. Była ona jednak bardzo trudna już od samego początku. Dla wielu chrześcijan spotkania Pawła oznaczało trwogę i lęk. Był przecież dotąd ich prześladowcą. Trudności z przyjęciem Pawła do swego grona miało także Jedenastu apostołów. Stopniowo jednak uzyskał zaufanie. Odbył trzy wielkie podróże misyjne, co w ówczesnych warunkach — bez samolotów i komórek było istnym szaleństwem. Dotarł do najważniejszych zakątków ówczesnego świata — basenu Morza Śródziemnego. Według jednej z hipotez był nawet w Hiszpanii. Zmarł śmiercią męczeńską — został ścięty w Rzymie bądź w 64 lub w 67 roku.

3. Jest twórcą 13 Listów Apostolskich zawierających bardzo szczegółową i jasną doktrynę chrześcijańską, która stanowi bazę wielu dogmatów Kościoła, bazę naszego „credo”. Najważniejsze założenia teologii Pawłowej:

1. usprawiedliwienie z wiary: Albowiem nie od [wypełnienia] Prawa została uzależniona obietnica dana Abrahamowi i jego potomstwu, że będzie dziedzicem świata, ale od usprawiedliwienia z wiary (Rz 4,13) ... I stąd to [dziedzictwo] zależy od wiary, by było z łaski i aby w ten sposób obietnica pozostała nienaruszona dla całego potomstwa, nie tylko dla potomstwa opierającego się na Prawie, ale i dla tego, które ma wiarę Abrahama. (Rz 4,16). Dla Pawła jednak wiara polega na przylgnięciu do Jezusa, zjednoczeniu z Nim. Owocem tego otwarcia na Chrystusa swojego serca jest udzielenie się Jego łaski człowiekowi, czego owocem są dobre uczynki. A zatem człowiek nie zbawia się niejako sam, mocą swojego wysiłku, a jedynie poprzez współpracę z łaską Bożą, której źródłem jest Chrystus. Człowiek ma nieustannie jednoczyć się z Chrystusem, otwierać dla niego swoje serce, być z Nim jedno: żyję już nie ja, lecz żyje we mnie Chrystus (Ga 2,20)
2. życie według ducha i ciała: św. Paweł ma świadomość, ze choć człowiek otwiera się na Chrystusa, to jednak skutki grzechu pierwszych ludzi wciąż kierują go ku złu. Stąd mówi często o swoistej walce życia według ducha i ciała, wskazując na wyższość tego pierwszego: Rz 7,14-15: Wiemy przecież, że Prawo jest duchowe. A ja jestem cielesny, zaprzedany w niewolę grzechu. Nie rozumiem bowiem tego, co czynię, bo nie czynię tego, co chcę, ale to, czego nienawidzę - to właśnie czynię. W liście do Ga 5,22-23 wymienia owoce Ducha: Owocem zaś ducha jest: miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wierność, łagodność, opanowanie. Przeciw takim [cnotom] nie ma Prawa. A ci, którzy należą do Chrystusa Jezusa, ukrzyżowali ciało swoje z jego namiętnościami i pożądaniami .Dalej stwierdza:  Mając życie od Ducha, do Ducha się też stosujmy. Nie szukajmy próżnej chwały, jedni drugich drażniąc i wzajemnie sobie zazdroszcząc.(Ga 2,25-26)
3. Kościół — mistyczne Ciało Chrystusa: dla św. Pawła Kościół to nie jakaś instytucja, ale to sam Chrystus, który poprzez swojego Ducha jednoczy serca wiernych. Dlatego apostoł używa chętnie określenia: mistyczne Ciało Chrystusa. W 1 Liście do Koryntian czytamy: Podobnie jak jedno jest ciało, choć składa się z wielu członków, a wszystkie członki ciała, mimo iż są liczne, stanowią jedno ciało, tak też jest i z Chrystusem I(1 Kor 12,12); Wy przeto jesteście Ciałem Chrystusa i poszczególnymi członkami (1 Kor 12,27).
4. Miłość i etyka wypadkową życia w wierze: Dla Pawła nie istnieje coś takiego jak moralizowanie. Nawet jeśli naucza w dziedzinie moralności, to czyni to delikatnie, na zasadzie przestrzegania bądź troski ojcowskiej. Uważa bowiem, że etyka jest konsekwencją życia w wierze, w jedności z Chrystusem. Cały czas podkreśla priorytet łaski Bożej bardziej niż wysiłku ludzkiego. Dowodem takiej teologii jest hymn o miłości (1 Kor 13):

Miłość cierpliwa jest,
łaskawa jest.
Miłość nie zazdrości,
nie szuka poklasku,
nie unosi się pychą... .

4. Kult św. Pawła: sięga III wieku. Szczególnym miejscem czci tego Świętego jest Bazylika św. Pawła za murami w Rzymie, przepiękna i wyjątkowa świątynia z bogatą kolumnadą. Warto wziąć do ręki Listy Pawłowe. Zawierają one niezwykłe bogactwo treści i otwierają nasze oczy na istotę wiary katolickiej, która z pewnością dzięki Pawłowi staje się pogłębiona. Dlatego Benedykt XVI powiedział o św. Pawle, u początku rok św. Pawła, który właśnie trwa: Apostoł Paweł, postać wybitna i niemal niedościgła, a jednak pobudzająca do działania, jawi się nam jako wzór całkowitego oddania Panu i Jego Kościołowi, a także wielkiego otwarcia na ludzkość i na jej kultury. Słusznie więc zajmuje on szczególne miejsce nie tylko w naszej czci, ale też w wysiłku zrozumienia tego, co ma on do powiedzenia także nam, chrześcijanom dnia dzisiejszego. (Benedykt XVI, Katecheza podczas Audiencji Generalnej 2 lipca 2008 r.)

opr. mg/mg