Aktualność ks. Piotra Skargi - Spuścizna pisarska

Redakcja Roman Darowski SJ i Stanisław Ziemiański SJ KS. PIOTR SKARGA SJ (1536-1612) Życie i dziedzictwo ISBN: 978-83-7767-052-1 wyd.: Wydawnictwo WAM 2012

Spis wybranych fragmentów AKTUALNOŚĆ KS. PIOTRA SKARGI SJ (1536-1612) - Roman Darowski Krótka biografia Spuścizna pisarska Patriotyzm Działalność charytatywna Żywot o. Piotra Skargi z Towarzystwa Jezusowego († 1612)

Spuścizna pisarska

Skarga pozostawił bogaty dorobek pisarski, zwłaszcza z teologii, polemiki religijnej, kaznodziejstwa — z uwzględnieniem problematyki społeczno-politycznej — hagiografii, oraz przekłady.

Najwa żniejsze dzieła Skargi to: Pro sanctissima Eucharistia (Wilno 1576); O jedności Kościoła Bożego pod jednym pasterzem i o greckim od tej jedności odstąpieniu (Wilno 1577; wydanie zmienione pt. O rządzie i jedności Kościoła Bożego pod jednym pasterzem i o greckim i ruskim od tej jedności odstąpieniu, wyd. 2: Kraków 1590, wyd. 6: 1885); Żywoty świętych Starego i Nowego Zakonu, wybrane z poważnych pisarzów i doktorów kościelnych (Wilno 1579); Proces konfederacji ([Kraków] 1595); Kazania sejmowe (wyd. drukiem po raz pierwszy w grubym tomie: Kazania na niedziele i święta całego roku, Kraków 1597); Synod Brzeski (Kraków 1597); Wzywanie do pokuty obywatelów Korony Polskiej i Wielkiego Księ- stwa Litewskiego (Kraków 1610); Wzywanie do jednej zbawiennej wiary (Wilno 1611).

Niemal wszystkie pisma Skargi mia ły wiele wydań, zwłaszcza Żywoty świętych oraz Kazania sejmowe. Te ostatnie są często wznawiane, także współcześnie, nie tylko jako zabytki pięknej polszczyzny, ale także jako wyraz i przykład, przejaw i dowód miłości ojczyzny oraz jako szkoła patriotyzmu. Żywoty świętych zaś doczekały się również wielu przeróbek i wydań częściowych.
W XX w. wydano m.in.: Wybór pism (Kraków 1912); Pisma wszystkie, t. 1-5, Warszawa 1923-1930; Kazania sejmowe, oprac. Janusz Tazbir (wyd. 3: Wrocław 1972, wyd. 7: 2008; nadto w sieci w Wirtualnej Bibliotece Literatury Polskiej); Żywoty świętych polskich (Kraków 1988; reprint Kraków 2000); Żywoty świętych Starego i Nowego Zakonu na każdy dzień przez cały rok (Kraków 1994). Niektóre z pism Skargi, zwłaszcza Żywoty świętych oraz Kazania sejmowe, były tłumaczone na języki obce (na język francuski pt.: Les sermons politiques, Paris 1916). Dzięki licznym dziełom, pisanym prostym, starannym, a zarazem pięknym i wzniosłym językiem polskim, które docierały do szerszego grona czytelników (zwłaszcza Żywoty świętych), Skarga wywarł znaczny wpływ na rozwój polszczyzny w XVI i XVII stuleciu. Jego dzieła należą do szczytowych osiągnięć prozy polskiej tamtego okresu.

Z bogatej i ró żnorodnej działalności Skargi wybieram trzy dziedziny, które i dzisiaj nic nie straciły ze swej aktualności. Są to: patriotyzm, działalność charytatywna wraz z krzewieniem bankowości oraz problem jedności chrześcijan. Poświęcę im obecnie nieco więcej uwagi.

opr. ab/ab