Św. Stanisław od Jezusa i Maryi Papczyński

Urodził się 18 maja 1631 r. w Podegrodziu na Sądecczyźnie w wielodzietnej, zamożnej rodzinie chłopskiej. Na chrzcie otrzymał imię Jan. Jego ojciec był kowalem i kilka lat także sołtysem. Kształcił się w różnych pijarskich i jezuickich kolegiach; naukę wielokrotnie przerywał, m.in. z powodu wojen i epidemii. Po ukończeniu kursu retoryki i filozofii w jezuickim kolegium w Rawie Mazowieckiej w wieku 23 lat wstąpił do Zakonu Szkół Pobożnych — pijarów, i przyjął imię Stanisław od Jezusa i Maryi. Studiował teologię w Warszawie i tam 22 lipca 1656 r. złożył trzy śluby proste; kilka dni później przyjął święcenia niższe i subdiakonatu. Z powodu wojny polsko-szwedzkiej wraz z braćmi schronił się w Rzeszowie, a potem w Podolińcu, gdzie w latach 1658-1659 uczył retoryki w kolegium; od 1960 r. uczył jej w kolegium w Rzeszowie, gdzie 12 marca 1661 r. otrzymał święcenia kapłańskie.

W 1663 r. został przeniesiony do Warszawy. Był tam znany nie tylko jako profesor retoryki, lecz także jako mistrz życia duchowego: kaznodzieja i spowiednik. Spowiadali się u niego m.in. nuncjusz apostolski Antonio Pignatelli, późniejszy papież Innocenty XII, oraz — zdaniem wielu historyków — senator Jan Sobieski, późniejszy król Polski.

Jako obrońca pierwotnej obserwancji zakonu pijarów naraził się na ostrą krytykę ze strony niektórych swoich współbraci. Z powodu tych kontrowersji w 1669 r. poprosił o pozwolenie na odejście z zakonu; dyspensę uzyskał na podstawie brewe apostolskiego z 11 grudnia 1670 r.

Przed opuszczeniem Zakonu Szkół Pobożnych poinformował swoich współbraci o zamiarze założenia «Towarzystwa Księży Marianów Niepokalanego Poczęcia». Zamieszkał w posiadłości rodziny Karskich w Luboczy na Mazowszu. W 1671 r. przywdział tam biały habit na cześć Niepokalanego Poczęcia Maryi oraz opracował Norma vitae — regułę życia przyszłego zgromadzenia, którą przedstawił małej wspólnocie pustelników w Puszczy Korabiewskiej (obecnie Puszcza Mariańska). «Eremici marianie» — pod taką nazwą założony przez niego instytut uzyskał 24 października 1673 r. aprobatę kościelną w ojczyźnie. W 1675 r. o. Stanisław napisał i wydał Templum Dei Mysticum — jedno z najwybitniejszych dzieł XVII-wiecznej literatury ascetycznej dla ludzi świeckich. W 1677 r. został marianom przekazany kościół w Nowej Jerozolimie (obecnie Góra Kalwaria). Zgodnie z regułą o. Papczyńskiego mieli oni szerzyć kult Niepokalanego Poczęcia, modlić się za dusze zmarłych, przebywające w czyśćcu, zwłaszcza za poległych żołnierzy (o. Stanisław był kapelanem wojskowym w czasie walk z Turkami na Ukrainie w latach 1675-1676), za ofiary zarazy i klęsk żywiołowych, oraz wspomagać proboszczów w posłudze w parafiach wśród ludzi prostych i ubogich.

24 listopada 1699 r. Innocenty XII zatwierdził Zgromadzenie Księży Marianów Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, którego o. Stanisław był przełożonym generalnym do końca życia. Zmarł w opinii świętości 17 września 1701 r. w klasztorze w Górze Kalwarii.

O. Papczyński to jedna z najwybitniejszych postaci XVII-wiecznej Polski: myśliciel, propagator sprawiedliwości społecznej, teolog, autor popularnych książek, twórca mariańskiej szkoły duchowości, głęboko osadzonej w kulturze polskiej. Z jego podręczników retoryki uczyły się w szkołach pijarskich pokolenia Polaków, m.in. ks. Stanisław Konarski — twórca idei powstania Komisji Edukacji Narodowej.

W latach 1767-1769 został przeprowadzony diecezjalny proces w sprawie beatyfikacji o. Papczyńskiego, po czym akta procesu przesłano do Watykanu. W 1992 r. Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych wydała dekret o heroiczności cnót, a w 2006 r. — o uznaniu cudu dokonanego za przyczyną sługi Bożego. Beatyfikacji o. Stanisława dokonał w imieniu Benedykt XVI jego legat, Sekretarz Stanu kard. Tarcisio Bertone w sanktuarium maryjnym w Licheniu 16 września 2007 r.

opr. mg/mg