Veni, Creator Spiritus

Przyjrzyjmy się pewnemu szczególnemu tekstowi, jakim jest Hymn Veni, Creator Spiritus, „O Stworzycielu, Duchu, przyjdź”. Chodzi o to, aby czytając go czy śpiewając, wnikać jednocześnie w tajemnice zawarte w tekście i nawiązywać przez to relację z Tym, o kim hymn opowiada.

Sam tekst powstał zapewne w wieku IX zapewne w kręgach dworu karolińskiego. Część tradycji przypisywała jego autorstwo samemu Karolowi Wielkiemu, co jednak jest dosyć wątpliwe i większa część badaczy skłania się do przypisania autorstwa mnichowi Hrabanowi Maurowi z benedyktyńskiego opactwa z Fuldy (obecnie w Niemczech). Hraban współpracował z Karolem Wielkim, znał Alkuina, potem był sam opatem w Fuldzie i w końcu arcybiskupem. Był pisarzem płodnym, więc całkiem możliwe, że to on właśnie ten hymn skomponował. Niemniej znakomita większość tekstów, które datuje się na VIII, IX, X wiek, pozostaje anonimowa. Ludzie, którzy te teksty pisali — czy chodzi o hymny, czy o responsoria, czy o melodie — chcieli pozostać anonimowi. Modlili się psalmami i to, na czym im zależało, to by ludzie tymi tekstami się modlili. W tym najdoskonalszym sposobie modlitwy wspólnotowej, jaką jest śpiew, aż po dzień dzisiejszy te hymny są śpiewane. Modląc się właśnie słowami tego hymnu, zwłaszcza śpiewając go, jesteśmy dziedzicami wielkiego bogactwa kultury europejskiej, jaką również jest kult Ducha Świętego.

Ten hymn śpiewa się w ósmym tonie. (Ton gregoriański jest pewnym sposobem śpiewania.) Ton ósmy, nazywany jest zazwyczaj perfectus, czyli doskonały; rzeczywiście jego skala jest dość wysoka. Dominanty nutowe są utrzymane na wysokich registrach, co wskazuje, ku czemu ten hymn prowadzi, mianowicie nas ku doskonałości najwyższej, czyli ku samemu Panu Bogu.

Modląc się tym hymnem, przechodzimy jeszcze raz, w formie skrótowej, przez te wszystkie nasze rozważania na temat Ducha Świętego. Jest to więc taka mała summa teologiczna Ducha Świętego. Zachęcam Was do tego, żebyście sami tym hymnem nie tylko się modlili, ale także rozważali jego treść, próbowali wniknąć w sens poszczególnych sformułowań.

W pierwszej zwrotce nazywamy Ducha Świętego Stworzycielem, w czwartej również, mówimy o Nim, że nawiedza nasze dusze i napełnia nas darem swojej łaski. Ten wątek już był przypomniany, nazywamy Go Pocieszycielem — Parakletem. Jest Najwyższego Boga darem, jest żywym Ogniem, jest Miłością, jest żywym źródłem i duchowym namaszczeniem.

Jak zatem widzimy, ta teologia jest bardzo ściśle zanurzona w teologii Janowej.

Tekst polski

O Stworzycielu, Duchu, przyjdź,

Nawiedź dusz wiernych Tobie krąg.

Niebieską łaskę zesłać racz

Sercom, co dziełem są Twych rąk.

 

Pocieszycielem jesteś zwan

I najwyższego Boga dar.

Tyś namaszczeniem naszych dusz

Zdrój żywy, miłość, ognia żar.

 

Ty darzysz łaską siedmiokroć,

Bo moc z prawicy Ojca masz,

Przez Ojca obiecany nam,

Mową wzbogacasz język nasz.

 

Światłem rozjaśnij naszą myśl,

W serca nam miłość świętą wlej,

I wątłą słabość naszych ciał,

Pokrzep stałością mocy swej.

 

Nieprzyjaciela odpędź w dal

I twym pokojem obdarz wraz.

Niech w drodze za przewodem Twym

Miniemy zło, co kusi nas

 

Daj nam przez Ciebie Ojca znać,

Daj, by i Syn poznany był,

I Ciebie, jedno Tchnienie Dwóch,

Niech wyznajemy z wszystkich sił.

 

Niech Bogu Ojcu chwała brzmi,

Synowi, który zmartwychwstał,

I Temu, co pociesza nas,

Niech hołd wieczystych płynie chwał.

Amen.

---

Tekst łaciński

Veni, Creátor Spíritus,

Mentes tuórum vísita,

Imple supérna grátia

Quae tu creásti péctora.

 

Qui díceris Paráclitus,

Donum Dei altíssimi,

Fons vivus, ignis cáritas,

Et spiritális únctio.

 

Tu septifórmis múnere,

Déxterae Dei tu Dígitus,

Tu rite promíssum Patris,

Sermóne ditans gúttura.

 

Accénde lumen sénsibus,

Infúnde amorem córdibus,

Infirma nostris córporis

Virtúte firmans pérpeti.

 

Hostem repéllas lóngius,

Pacémque dones prótinus,

Ductóre sic te praévio

Vitémus omne nóxium.

 

Per Te sciámus da Patrem,

Noscámus atque Fílium,

Teque utriúsque Spíritum

Credámus omni témpore.

 

Deo Patri sit glória,

Et Fílio, qui a mórtuis

Surréxit, ac Paráclito,

In saeculórum saécula.

Amen.

Fragment darmowego e-booka „Tyniecki Wieczernik. Krótkie rekolekcje o Duchu Świętym”

Szymon Hiżycki OSB (ur. w 1980 r.) studiował teologię oraz filologię klasyczną; odbył specjalistyczne studia z zakresu starożytnego monastycyzmu w kolegium św. Anzelma w Rzymie. Jest miłośnikiem literatury klasycznej i Ojców Kościoła. W klasztorze pełnił funkcję opiekuna ministrantów, duszpasterza akademickiego, bibliotekarza i rektora studiów. Do momentu wyboru na urząd opacki był także mistrzem nowicjatu tynieckiego. Wykłada w Kolegium Teologiczno-Filozoficznym oo. Dominikanów. Autor książki na temat ośmiu duchów zła "Pomiędzy grzechem a myślą" oraz o praktyce modlitwy nieustannej "Modlitwa Jezusowa. Bardzo krótkie wprowadzenie".

opr. mg/mg