Luteranizm

Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ

LEKSYKON pojęć teologicznych i kościelnych

z indeksem angielsko-polskim

Przełożyli Ks. Jan Ożóg SJ, Barbara Żak

Wydawnictwo WAM, Kraków 2002

Luteranizm

Odmiana chrześcijaństwa biorąca początek od Marcina Lutra (1483-1546), twórcy reformacji niemieckiej. Po wstąpieniu do augustianów w 1505 r. został profesorem Pisma Świętego w Wittemberdze, gdzie w roku 1517 ogłosił swoje sławne tezy w liczbie 95, w proteście przeciw gorszącemu sprzedawaniu odpustów. W roku 1521 został ekskomunikowany przez papieża Leona X. Luteranizm ogarnął dużą część Niemiec, a także kraje skandynawskie. Razem ze wspólnotami w Stanach Zjednoczonych i gdzie indziej niemal wszystkie te Kościoły tworzą obecnie Światową Federację Luterańską, założoną w 1948 r., której centralne biuro znajduje się w Genewie. W 1998 r. Światowa Federacja Luterańska obejmowała 124 Kościoły członkowskie w 69 krajach, reprezentujące 57,6 miliona z 61 milionów luteranów na świecie. Typowe poglądy luteranizmu można odnaleźć w pismach luterańskich zawierających wyznania wiary, przede wszystkim w Augsburskim wyznaniu wiary (1530), w Obronie augsburskiego wyznania wiary (1531), w Artykułach szmalkaldzkich (1536), a także w katechizmach Lutra. Naukę tę można ująć krótko w następujący sposób: sola fides, czyli że usprawiedliwienie otrzymuje się przez samą wiarę (nie przez dobre uczynki); sola gratia, czyli usprawiedliwienie jest wyłącznym dziełem łaski Bożej; sola Scriptura, czyli że Pismo Święte (a nie ludzkie tradycje) jest jedyną pełną powagi zasadą wiary. Luteranizm kładzie bardzo wielki nacisk na Krzyż Chrystusa i na niewolę ludzi w więzach grzechu. Za sakramenty rzeczywiście ustanowione przez Chrystusa luteranie uznają tylko chrzest i Eucharystię. Zob. odpusty, Prawo i Ewangelia, protestanci, przypisywanie, reformacja, Sobór Trydencki, sola fides, sola gratia, sola Scriptura, Tradycja, usprawiedliwienie, wiara i uczynki.

opr. mg/mg