Przeistoczenie

Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ

LEKSYKON pojęć teologicznych i kościelnych

z indeksem angielsko-polskim

Przełożyli Ks. Jan Ożóg SJ, Barbara Żak

Wydawnictwo WAM, Kraków 2002

Przeistoczenie

Zmiana (wskutek wypowiedzenia przez kapłana słów konsekracji) substancji chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa, chociaż postaci chleba i wina pozostają. Sobór Laterański IV (1215) użył czasownika transsubstantiare (łac. „zmieniać istotę”) w eucharystycznej części swego wyznania wiary (DH 802, zob. 782, 1642; ND 21, 1502, 1519). W czasach reformacji Ulryk Zwingli (1484-1531) patrzył na Eucharystię zupełnie symbolicznie i twierdził, że nie było żadnej zmiany. Pogląd ten głosił wcześniej Berengariusz z Tours (ok. 999-1088), który odrzucał przeistoczenie i nie zgadzał się z rzeczywistą obecnością (DH 700; ND 1501). Marcin Luter (1483-1546) utrzymywał, że chociaż pozostają substancje chleba i wina, Ciało i Krew Chrystusa stają się obecne dla wierzącego. Ten pogląd nazwano konsubstancjacją (łac.„z istotą”). Sobór Trydencki w nauce o Eucharystii ponownie przedstawił prawdę wiary, że podczas konsekracji chleb i wino zostają przeistoczone w Ciało i Krew Chrystusa i że powinny być adorowane (DH 1651-1654, 1656; ND 1526-1529, 1531). Grecki Kościół prawosławny zamiast wyrazu „przeistoczenie” stosuje wyraz metabole (gr. „zmiana, przemiana”) albo metousiois (gr. „zmiana istoty”), ale tak naprawdę przedmiotem dyskusji z Kościołem katolickim jest moment konsekracji. Zob. epikleza, Eucharystia, konsekracja, konsubstancjacja obecność rzeczywista, przypadłość, Sobór Laterański iV, Sobór w Konstancji, zwinglianizm.

opr. mg/mg