Życie konsekrowane w świecie współczesnym

W 40. rocznicę ogłoszenia soborowego Dekretu o przystosowanej do współczesności odnowie życia zakonnego «Perfectae caritatis» odbyła się w Watykanie, w dniach 28-30 września, sesja plenarna Kongregacji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego poświęcona problematyce sprawowania władzy we wspólnotach zakonnych, nowym formom życia konsekrowanego oraz życiu monastycznemu. Do uczestników sesji, wśród których było m.in. 9 kardynałów, 7 arcybiskupów, 7 przełożonych generalnych oraz kilka zaproszonych osób, Benedykt XVI skierował przesłanie, nawiązujące do głównej tematyki obrad.

Czcigodny Brat
Abp Franc Rodé
Prefekt Kongregacji
ds. Instytutów Życia Konsekrowanego
i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego

Z okazji sesji plenarnej Kongregacji z przyjemnością pozdrawiam serdecznie wszystkich jej uczestników. W szczególności pozdrawiam Księdza Arcybiskupa, Sekretarza oraz Pracowników dykasterii, której Ksiądz Arcybiskup przewodzi. Do pozdrowień dołączam wyrazy mojej wdzięczności i radości: jestem wam wdzięczny za to, że dzielicie ze mną troskę o osoby konsekrowane i posługę dla nich; odczuwam radość, bo wiem, że za waszym pośrednictwem zwracam się do świata konsekrowanych kobiet i mężczyzn, którzy naśladują Chrystusa, idąc drogą rad ewangelicznych i swojego szczególnego charyzmatu, zainspirowanego przez Ducha.

Dzieje Kościoła obfitują w dzieła Ducha Świętego, który nie tylko ubogacił go darami mądrości, proroctwa i świętości, ale także dał mu nowe formy życia ewangelicznego poprzez działalność założycieli i założycielek, którzy przekazywali swój charyzmat rodzinie duchowych synów i córek. Dzięki temu w dzisiejszych czasach w klasztorach i ośrodkach duchowości mnisi, osoby zakonne i konsekrowane stwarzają wiernym oazy kontemplacji i szkoły modlitwy, wychowania do wiary i duchowej opieki. Przede wszystkim jednak nadal prowadzą oni wielkie dzieło ewangelizacji i dają świadectwo na wszystkich kontynentach, aż po przedmurza wiary, a czynią to wielkodusznie i często składają w ofierze własne życie aż po męczeństwo. Wielu z nich poświęca się całkowicie katechizacji, wychowaniu, nauczaniu, krzewieniu kultury i przekazowi społecznemu. Opiekują się młodymi ludźmi i ich rodzinami, ubogimi, osobami w podeszłym wieku, chorymi i samotnymi. Nie ma takich środowisk ludzkich i kościelnych, gdzie nie byliby obecni, często w sposób cichy, ale zawsze konkretny i twórczy, niejako przedłużając obecność Jezusa, który przeszedł, dobrze czyniąc wszystkim (por. Dz 10, 38). Kościół jest wdzięczny za świadectwo wierności i świętości, dawane przez tak licznych członków instytutów życia konsekrowanego, za nieustanną modlitwę pochwalną i wstawienniczą ich wspólnot, za ich życie oddane na służbę Ludowi Bożemu.

Z pewnością w dzisiejszym życiu konsekrowanym nie brakuje prób i trudności, podobnie jak w innych dziedzinach życia Kościoła. «Wielki skarb daru Bożego — przypomnieliście na zakończenie poprzedniego zgromadzenia plenarnego — jest przechowywany w naczyniach glinianych (por. 2 Kor 4, 7), a tajemnica zła nęci również tych, którzy poświęcają Bogu całe swoje życie» (Instrukcja Kongregacji ds. Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego Zacząć na nowo od Chrystusa, 11). Zamiast wyliczać trudności, jakie napotyka dzisiaj życie konsekrowane, wolę zapewnić wszystkie osoby konsekrowane o bliskości, trosce i miłości całego Kościoła. Na początku nowego tysiąclecia przed osobami konsekrowanymi stają ogromne wyzwania, którym mogą one stawić czoło jedynie w jedności z całym Ludem Bożym, z jego pasterzami i wiernymi. W tym kontekście istotne jest poświęcenie uwagi przez Kongregację ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego podczas tej sesji plenarnej trzem bardzo konkretnym zagadnieniom.

Pierwsze dotyczy sprawowania władzy. Ta konieczna i cenna posługa ma zapewnić życie prawdziwie braterskie, nastawione na poznawanie woli Bożej. W rzeczywistości to sam zmartwychwstały Pan, znów obecny pośród zgromadzonych w Jego imię braci i sióstr (por. Perfectae caritatis, 15), wskazuje drogę do przebycia. Jedynie wtedy, gdy przełożony sam żyje w posłuszeństwie Chrystusowi i szczerze przestrzega reguły, dla członków wspólnoty staje się jasne, że ich posłuszeństwo wobec przełożonego nie tylko nie stoi w sprzeczności z wolnością dzieci Bożych, ale sprawia, że coraz bardziej w niej dojrzewają, na podobieństwo Chrystusa posłusznego Ojcu (por. tamże, 14).

Następny temat wybrany na sesję plenarną dotyczy kryteriów stosowanych przy rozeznaniu nowych form życia konsekrowanego i ich zatwierdzaniu. «Sąd o ich autentyczności i o właściwym wprowadzaniu ich w czyn — przypomina Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, mówiąc ogólnie o charyzmatach — należy do tych, którzy są w Kościele przełożonymi i którzy szczególnie są powołani, by nie gasić Ducha, lecz by wszystko badać i zachowywać to, co dobre» (n. 12). To właśnie staracie się czynić i wy w tych dniach, pomni, że to wasze cenne i delikatne zadanie powinno być wypełniane w duchu wdzięczności wobec Boga, który również dziś wciąż ubogaca swój Kościół nowymi charyzmatami poprzez twórcze i hojne działanie swego Ducha.

Trzeci temat, jakim się zajmujecie, dotyczy życia monastycznego. Biorąc za punkt wyjścia rzeczywiste sytuacje, wymagające podjęcia konkretnych działań, mądrych i zdecydowanych, pragniecie ogarnąć spojrzeniem także rozległy horyzont tej rzeczywistości, która miała i nadal ma tak wielkie znaczenie w dziejach Kościoła. Szukacie odpowiednich sposobów, by w nowym tysiącleciu na nowo rozpropagować życie monastyczne, potrzebne Kościołowi również i dzisiaj, ponieważ uznaje on to doświadczenie za wymowne świadectwo prymatu Boga, który jest nieustannie wychwalany i adorowany, któremu się służy i którego się miłuje całym umysłem, całą duszą i całym sercem (por. Mt 22, 37).

Wreszcie, z przyjemnością zauważam, że sesja plenarna odbywa się w ramach uroczystych obchodów, zorganizowanych przez dykasterię w 40. rocznicę ogłoszenia soborowego Dekretu o odnowie życia zakonnego Perfectae caritatis. Mam nadzieję, że sformułowane wówczas przez Ojców Soborowych podstawowe wskazania dotyczące rozwoju życia konsekrowanego będą również dzisiaj źródłem natchnienia dla tych wszystkich, którzy poświęcają swoje życie służbie Królestwu Bożemu. Mam na myśli przede wszystkim to, co Dekret Perfectae caritatis nazywa «vitae religiosae ultima norma — ostateczną normą życia zakonnego», czyli «naśladowanie Chrystusa». Autentyczne odrodzenie życia zakonnego jest możliwe tylko wtedy, kiedy staramy się prowadzić życie w pełni ewangeliczne, niczego nie przedkładając nad jedyną Miłość, lecz znajdując w Chrystusie i Jego słowie najgłębszą istotę każdego charyzmatu założyciela lub założycielki.

Inna zasadnicza wskazówka dana przez Sobór to uczynić siebie ofiarnym i twórczym darem dla braci, nie ulegając nigdy pokusie zasklepienia się w sobie czy zadowolenia się tym, co już zostało osiągnięte, i nie poddając się nigdy pesymizmowi czy zmęczeniu. Ogień miłości, który Duch Święty rozpala w sercu, każe nieustannie zastanawiać się nad potrzebami ludzkości i nad tym, jak im zaradzić, ze świadomością, że jedynie ten, kto uznaje prymat Boga i zgodnie z tym żyje, może rzeczywiście odpowiedzieć na prawdziwe potrzeby człowieka, który jest obrazem Boga.

Spośród wielu znaczących wskazówek Ojców Soborowych, zawartych w Dekrecie Perfectae caritatis, chciałbym przypomnieć jedną: zaangażowanie osoby konsekrowanej w pogłębianie prawdziwego życia w jedności (por. n. 15), nie tylko w obrębie poszczególnych wspólnot braterskich, ale z całym Kościołem, aby charyzmaty były nieustannie strzeżone, pogłębiane i rozwijane «w łączności ze wzrastającym nieustannie Ciałem Chrystusa» (Mutuae relationes, 11).

Te myśli chciałbym dołączyć do waszych refleksji nad problemami będącymi przedmiotem obrad sesji plenarnej. Towarzyszę wam modlitwą, a prosząc Boga i Najświętszą Maryję Pannę o pomoc i wsparcie dla was i waszych prac, na znak mojego przywiązania przesyłam każdemu moje błogosławieństwo.

Castel Gandolfo, 27 września 2005 r., w liturgiczne wspomnienie św. Wincentego a Paulo

opr. mg/mg