Kościół w Oceanii

W czwartek 22 listopada 2001 r. w Sali Klementyńskiej Jan Paweł II podpisał nową adhortację apostolską «Ecclesia in Oceania» — owoc prac Specjalnego Zgromadzenia Synodu Biskupów poświęconego Oceanii, który obradował w Watykanie od 22 listopada do 12 grudnia 1998 r. Ojciec Święty przesłał dokument diecezjom Oceanii pocztą elektroniczną przez Internet. W uroczystości zorganizowanej z tej wyjątkowej okazji wzięli udział przedstawiciele — duchowni i świeccy — Kościołów Australii, Nowej Zelandii, wysp Pacyfiku, Papui-Nowej Gwinei i Wysp Salomona. Adhortacja «Ecclesia in Oceania» zawiera wprowadzenie i zakończenie, które jest modlitwą do Najświętszej Maryi Panny, Wspomożycielki Wiernych i Gwiazdy Morza — «Stella Maris», oraz cztery rozdziały: «Jezus Chrystus i ludy Oceanii»; «Iść drogą Jezusa Chrystusa w Oceanii»; «Głosić prawdę Jezusa Chrystusa w Oceanii»; «Naśladować w Oceanii życie Jezusa Chrystusa». Watykańskie wydanie adhortacji liczy 120 stron i opatrzone jest 177 przypisami. Odnoszą się one do dokumentów Soboru Watykańskiego II i nauczania Jana Pawła II, a bardzo wiele z nich do «wniosków końcowych» («propositiones») Specjalnego Zgromadzenia Synodu Biskupów poświęconego Oceanii. Adhortacja cytuje również dwie podstawowe dla prac synodalnych relacje: «Relatio ante disceptationem» i «Relatio post disceptationem». Taką metodę redakcji tekstów Jan Paweł II przyjął już przy pisaniu posynodalnej adhortacji apostolskiej «Ecclesia in Africa» (1995 r.) i stosował ją również w kolejnych dokumentach posynodalnych: «Ecclesia in America» (1999 r.) i «Ecclesia in Asia» (1999 r.). Wykorzystanie materiałów Synodu w tekście adhortacji apostolskiej dowodzi, że praca Ojców Synodalnych nie tylko nie jest bezużyteczna, lecz stanowi ważny punkt wyjścia papieskiego nauczania. Adhortacja jest bowiem kontynuacją i rozwinięciem teologii wyrażonej we «wnioskach końcowych» Synodu i potwierdza więź kościelnej «communio» pomiędzy Kolegium Biskupów i Następcą Piotra. Zagadnienie kościelnej wspólnoty omawiane jest w dokumencie wielokrotnie. Łacińskie słowo «communio» i greckie «koinonia» pojawiają się w nim blisko 30 razy, a pierwsza część drugiego rozdziału została w całości poświęcona tematowi: «Kościół jako wspólnota» («Tajemnica i dar»; «Kościół partykularny i powszechny»; «Wzajemne wzbogacanie się») oraz «Wspólnota i misja» («Wezwanie do misji»; «Wyzwania»; «Kościół współuczestnictwa») (nn. 10-15). W wygłoszonym podczas uroczystości przemówieniu Ojciec Święty przypomniał, że w czasie obrad synodalnych biskupi mówili z naciskiem o «duchowości i doświadczeniu komunii», z której płyną «siły niezbędne do nowej ewangelizacji».

«Niech się cieszy niebo i ziemia raduje, niech huczy morze i to, co je napełnia» (Ps 96 [95], 11).

Drodzy Bracia i Siostry w Chrystusie!

1. Przybyliście tu z odległych zakątków świata jako świadkowie chwalebnego życia, które mamy w Chrystusie Jezusie, a przede wszystkim jako świadkowie wiary i miłości Ludu Bożego w Oceanii. Pełni wdzięczności za owocne obrady Specjalnego Zgromadzenia Synodu Biskupów poświęconego Oceanii przyłączamy się do wielkiego hymnu uwielbienia, który nieustannie płynie z serca Kościoła ku Trójcy Przenajświętszej.

Bardzo pragnąłem ponownie odwiedzić Oceanię, aby przedstawić owoc pracy Synodu, czyli posynodalną adhortację apostolską Ecclesia in Oceania. Nie było to jednak możliwe! A zatem region Pacyfiku przybywa do Biskupa Rzymu: w «miłości Chrystusa Jezusa» (Flp 1, 8) pozdrawiam was i wszystkich, których reprezentujecie. Gdy patrzę na was, widzę bezkresny ocean lśniący w słońcu; Krzyż Południa oświetlający nocne niebo; wielkie i małe wyspy; miasta i wioski; plaże i lasy. Przede wszystkim jednak widzę w was ludy, które są prawdziwym bogactwem Oceanii: Melanezyjczyków, Polinezyjczyków i Mikronezyjczyków we wspaniałych strojach; aborygenów z Australii; Maorysów z Nowej Zelandii; liczne ludy napływowe, które uczyniły z Oceanii swój dom. W potężnej symfonii całej Oceanii słyszymy jak gdyby «głos Pański ponad wodami, (...) Pan ponad wodami niezmierzonymi, głos Pana pełen potęgi, głos Pana pełen dostojeństwa» (por. Ps 29 [28], 3-4).

2. Specjalne Zgromadzenie było przeżyciem głębokiej komunii, a szczególną z wielu łask był fakt, że wszyscy biskupi mogli wziąć w nim udział. W Ojcach Soboru Watykańskiego II, a wśród nich i we mnie pozostał trwały ślad doświadczenia komunii, jakim było to wydarzenie, stanowiące niewątpliwie największą łaskę udzieloną Kościołowi w XX w. (por. Novo millennio ineunte, 57). Podczas Specjalnego Zgromadzenia poświęconego Oceanii nowe pokolenie biskupów, którzy nie uczestniczyli w Soborze, mogło zaznać w pewnej mierze jego atmosfery i nadzwyczajnej mocy, by lepiej się przygotować do urzeczywistniania jego nauki, co cały Kościół, wchodząc w nowe tysiąclecie, musi uczynić z większą niż kiedykolwiek odwagą. Sobór Watykański II bynajmniej nie wyczerpał swojego potencjału i wciąż pozostaje światłem przewodnim ziemskiej pielgrzymki Kościoła.

Specjalne Zgromadzenie — podobnie jak Wielki Jubileusz, do którego ono przygotowywało — było «pamięcią o przeszłości [i] proroctwem na przyszłość» (tamże, 3). Wspólnie odtwarzaliśmy historię ewangelizacji Oceanii i dziękowaliśmy miłosiernemu Ojcu za wspaniałą posługę pierwszych misjonarzy oraz za przyjęcie, jakie ludy Oceanii zgotowały samemu Panu Jezusowi, który «szedł swoją drogą, głosił swoją prawdę i żył swoim życiem». Przysłuchiwaliśmy się opowieściom o prężnym rozwoju Kościoła na waszej ziemi, wdzięcznym sercem wyznając, że «Ten, który daje wzrost [to] Bóg» (1 Kor 3, 7). Synod patrzył z radością na niezliczone przejawy świętości i sprawiedliwości, jakie można zaobserwować wśród ludów Oceanii — zdają się one obiecywać rozkwit wiary, którego pragniemy i o który zabiegamy.

Podczas obrad Synodu uznaliśmy jednak również, że liczne wyzwania stojące obecnie przed ludami regionu Pacyfiku każą Kościołowi zdecydowanie i z przekonaniem zachęcać je do działania i otaczać opieką ich kultury. Uczestnicy Synodu wysłuchali relacji opisujących kryzysy gospodarcze, polityczną niestabilność, korupcję, konflikty na tle etnicznym, erozję tradycyjnych form organizacji społecznej, upadek praworządności, zagrożenia związane z globalnym ociepleniem, a także prawdziwy kryzys duchowy, który panuje przede wszystkim w najbogatszych społeczeństwach i przejawia się najwyraźniej w braku poszanowania ludzkiego życia. Biskupi nie ulegli jednak zniechęceniu w obliczu tych wszystkich problemów. Wręcz przeciwnie, podczas Specjalnego Zgromadzenia stało się dla wszystkich jasne, że Duch Święty wzywa Kościół w Oceanii do podjęcia wielkiego dzieła nowej ewangelizacji. W tym sensie Synod stał się «proroctwem przyszłości», zaś biskupi zrozumieli jeszcze głębiej, że są «sługami Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei świata» — tej nadziei, o której tak dobitnie wypowiadali się uczestnicy niedawno zakończonego X Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów.

3. Ta nowa przygoda misyjna jest zakorzeniona w «kontemplacji oblicza Chrystusa», która jest centralnym elementem bogatego dziedzictwa, jakie pozostawił nam Wielki Jubileusz (por. Novo millennio ineunte, 15). Niech wszyscy ochrzczeni w każdym zakątku Oceanii odnajdą w sobie nowy, wielki zapał do kontemplacji! Niech mieszkańcy strefy Pacyfiku powtarzają bez ustanku: «Szukam, o Panie, Twojego oblicza» (Ps 27 [26], 8)! Niech zawsze radośnie głoszą słowami Ewangelii: «Widzieliśmy Pana» (J 20, 25)! Z głębokiej kontemplacji rodzą się duchowość i doświadczenie komunii, o których biskupi mówili z tak dużym naciskiem przy okazji swego Specjalnego Zgromadzenia. Przybywając przynieśli oni ze sobą bogactwo swych doświadczeń i skarbów kultury, a wracali umocnieni więzią communio na poziomie lokalnym i uniwersalnym. Była ona dla nich źródłem głębokiej odnowy i otuchy na przyszłość (por. Ecclesia in Oceania, 9). Komunia jest matrycą misji; daje siły niezbędne do nowej ewangelizacji. Niech Kościół w waszych krajach wykazuje coraz większą inicjatywę i odwagę, wypływając na nowo na głębokie wody Pacyfiku! Przykazanie Pana jest bowiem wyraźne: «Duc in altum!» (Łk 5, 4).

4. Drodzy bracia i siostry, rzucając się na fale przyszłości, nie jesteście sami. Towarzyszy wam Kościół powszechny. Otacza was «mnóstwo świadków» (Hbr 12, 1), którzy stanowią wspólnotę świętych obcowania. Są teraz z wami święci Oceanii, będący odblaskiem Bożej chwały, która jaśnieje na obliczu Chrystusa (por. 2 Kor 4, 6): św. Piotr Chanel, błogosławieni Diego Alojzy de San Vitores, Piotr Calungsod, Jan Mazzuconi, Maria MacKillop i Piotr To Rot. Niech nieustannie orędują oni za narodami, pośród których żyli i za które umarli, płonąc miłością! Centralne miejsce pośród wspólnoty świętych zajmuje Maryja, Stella Maris, otaczana wielką czcią przez mieszkańców regionu Pacyfiku. Jej w sposób szczególny zawierzam posynodalną adhortację apostolską Ecclesia in Oceania. Niech Maryja, Wspomożycielka Chrześcijan i Królowa Pokoju, a także wszyscy święci wspierają was, biskupów, kapłanów, osoby zakonne i wiernych świeckich, gdy będziecie wcielać w życie nauczanie i wskazania tego dokumentu w rozmaitych kontekstach waszych rozległych terytoriów. Na znak łaski i pokoju w Synu Bożym, «który trzyma siedem gwiazd w prawej ręce» (Ap 2, 1), udzielam wam z serca Apostolskiego Błogosławieństwa.

opr. mg/mg